شکل (۳-۱): فرایند تحقیق ۵۲
نمودار ۴-۱ توزیع فراوانی جنسیت پاسخگویان ۵۸
نمودار ۴-۲ توزیع فراوانی تحصیلات پاسخگویان ۵۹
نمودار ۴-۳ توزیع فراوانی سابقه فعالیت پاسخگویان ۶۰
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱مقدمه
با توسعه بازارهای مالی در دنیا روز به روز اهمیت و اثرگذاری آنها در تمام جنبههای تمدن بشری از جمله اقتصاد و سیاست افزایش یافته است. بحرانهای مالی ناشی از ریسکهای اوراق بهادار یا یک نوع ابزار مالی در یک کشور می تواند به راحتی زنجیرهای از بحرانها را در گستره بزرگی از کشورها ایجاد کند. مانند بحران ناشی از وامهای رهنی در امریکا در اواخر سال ۲۰۰۷ که بازارهای مالی دنیا را با مشکلات بسیاری مواجه کرد. همین موضوع سبب شده توجه و حساسیت نسبت به بازارهای مالی نیز بیشتر شود. در جهان اسلام نیز در سالهای اخیر با درک نیاز به توسعه بازارها و ابزارهای مبتنی بر شریعت اسلامی، که متناسب با اصول اسلامی باشد، بازارهای مالی اسلامی با سرعت بسیار زیادی در حال توسعه و تجهیز هستند.لذا در این رابطه سعی بر آن است تا ضمن بررسی عوامل ریسک در بازارهای مذکور، به نحوه پوشش آن نیز اشاره گردد.
در این فصل سعی بر آن است تا با نمایی کلی ابتدا به بیان مساله پرداخته و سپس با ذکر اهمیت موضوع، به نوع روش تحقیق نیز به صورت کلی اشاره شده و جامعه آماری و نمونه آماری نیز به صورت اجمالی مورد اشاره قرار گرفتهاند تا چارت کلی تحقیق نمایان باشد.
۱-۲ بیان مساله
اصل ثابتی در فرهنگ سرمایهگذاری وجود دارد مبنی بر اینکه سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد. به همین خاطراست که سرمایهگذاران ریسک گریز، از ورود سرمایه خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایهشان هست، امتناع میکنند. اما آیا میتوان جایی را پیدا کرد که سرمایهگذاری در آن ریسک نداشته باشد؟ ریسک و خطر از دست دادن اصل و فرع سرمایه در همه جا هست، بعضی سرمایهگذاریها پر خطرند و برخی کم خطر. سرمایهگذار با توجه به میزان خطر و ریسک سرمایهگذاری، انتظار سود و بازده متناسب را دارا میباشد. معمولا سرمایهگذاران به وسیله تجزیه و تحلیلهای مالی خود به دنبال بازده متناسب با توجه به ریسک مربوطه میباشند . در یک بازار متعارف که در آن عوامل بازار واجد اطلاعات میباشند، بازده بالا همواره ریسک بالاتری را نیز به دنبال خواهد داشت . این موضوع موجب میشود که همواره تصمیمگیری جهت سرمایهگذاری بر اساس روابط میان ریسک و بازده صورت گیرد و یک سرمایهگذار همواره دو فاکتور ریسک و بازده را در تجزیه و تحلیل و مدیریت سبد سرمایهگذاریهای خود مدنظرقرار دهد . به عبارت دیگر، سرمایهگذاری به عنوان یک تصمیم مالی همواره دارای دو مؤلفه ریسک و بازدهی بوده که مبادله این دو ترکیبهای گوناگون سرمایهگذاری را عرضه میکند. از یک طرف، سرمایهگذاران به دنبال بیشینه کردن عایدی خود از سرمایهگذاری هستند و از طرف دیگر ، با شرایط عدم اطمینان حاکم بر بازارهای مالی مواجه میباشند که عامل اخیر، دستیابی به عواید سرمایهگذاری را با عدم اطمینان مواجه می سازد(ابزری و دیگران،۱۳۸۶: ۱۲۵).
معمولاً در اقتصاد و بخصوص در سرمایهگذاری فرض بر این است که سرمایهگذاران منطقی عمل میکنند. سرمایهگذاران منطقی، اطمینان را به عدم اطمینان ترجیح میدهند و طبیعی است که در این حالت میتوان گفت سرمایهگذاران نسبت به ریسک علاقهای ندارند، به عبارت دقیقتر سرمایهگذاران ریسک گریز هستند. یک سرمایهگذار ریسک گریز ، کسی است که در ازای قبول ریسک، انتظار دریافت بازده مناسبی دارد . باید توجه داشت که در این حالت پذیرفتن ریسک یک کار غیر منطقی نیست، اگر چه میزان ریسک خیلی زیاد باشد، چون در این حالت انتظار بازده بالایی نیز وجود دارد . در واقع، سرمایهگذاران به طور منطقی نمیتوانند انتظار داشته باشند که بدون قبول ریسک بالا، بازده بالایی کسب کنند. از طرف دیگر تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که افراد در تصمیمگیریهای خود تحت شرایط ریسک، به هیچ وجه به صورت منطقی و عقلایی عمل نمیکنند(ابزری و دیگران،۱۳۸۶: ۱۲۶).
با توسعه بازارهای مالی در دنیا روز به روز اهمیت و اثرگذاری آنها در تمام جنبه های تمدن بشری از جمله اقتصاد و سیاست افزایش یافته است. بحرانهای مالی ناشی از ریسکهای اوراق بهادار یا یک نوع ابزار مالی در یک کشور میتواند به راحتی زنجیرهایی از بحرانها را در گستره بزرگی از کشورها ایجاد کند؛ مانند بحران ناشی از وامهای رهنی در امریکا در اواخر سال ۲۰۰۷ که بازارهای مالی دنیا را با مشکلات بسیاری مواجه کرد. همین موضوع سبب شده توجه و حساسیت نسبت به بازارهای مالی نیز بیشتر شود. در جهان اسلام نیز در سالهای اخیر با درک نیاز به توسعه بازارها و ابزارهای مبتنی بر شریعت اسلامی، که متناسب با اصول اسلامی باشد، بازارهای مالی اسلامی با سرعت بسیار زیادی در حال توسعه و تجهیز هستند (قلیزاده و دیگران، ۱۳۹۱).
بنابراین کشورهای با اقتصاد اسلامی از جمله کشور ایران باید به دنبال طراحی ابزارهای جدیدی مبتنی بر اصول اسلامی جهت تأمین مالی یا پوشش ریسک باشند . مخاطرات ناشی از افت و خیزهای بازار سرمایه همواره نگرانیهایی را برای سرمایهگذاران فراهم آورده و بازارهای سرمایه دنیا را به سمت معرفی روش های مدیریت ریسک سوق داده و باعث شکلگیری مؤسسات و ابزارهای گوناگونی برای پوشش ریسک شده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۱-۳ ضرورت و اهمیت تحقیق
یکی دیگر از شاخه های مدیریت که در دهه های اخیر جایگاه با اهمیتی در نظام مدیریت به دست آورده مدیریت ریسک است. هر چند هر یک از مدیران در دامنه و قلمرو تخصص معینی فعالیت می کنند، لیکن مسئولیت اساسی و مشترک کلیه مدیران نیل به هدفهای سازمان از طریق استفاده مؤثر از منابع مالی و انسانی است . مدیران ارشد بر اساس شناخت محیط کلان، محیط صنعت و آگاهی از توانائی های مالی و انسانی مؤسسه خود،راه های مختلف دستیابی به هدفها را بررسی می کنند و از میان آنها راه یا راه های مناسب تر را بر می گزینند(رازمایکل،۲۰۰۱: ۹). راه های انتخاب شده در صورتی سازمان را در جهت نیل به هدف ها هدایت خواهد کرد که منابع لازم فراهم و از آنها به نحو کارا و اثر بخشی استفاده شود و چنین استفاده مطلوبی از منابع و دارائی ها تنها در صورتی ممکن خواهدبود،که آنها را به صورتی سازماندهی شده در مقابل خطرات تهدید کننده به خوبی محافظت کنیم (بلک و ایدلشین ، ۱۹۹۷: ۲۳).مدیریت ریسک به مدیران کمک می کند تا بتوانند هزینه های عملیاتی و اقتصادی خود را تعدیل کرده و آنها را در اتخاذ بهترین تصمیمات یاری می دهد. یک شیوه مناسب مدیریت ریسک، چنانچه به خوبی پیاده سازی شود ؛ می تواند به مدیران در شناسایی عوامل کنترلی مناسب کمک کند تا بتوانند امنیت لازم را در تحقق ماموریت سازمان پیاده کنند و در نتیجه می تواند بقای سازمان را تضمین کرده و سازمان را از خطر ریسکهای کوچک و بزرگ موجود مصون بدارد(سی آرتور و همکاران، ۱۳۸۲).
برای تشریح وظیفه مدیران ریسک، لازم است به این نکته توجه شود که حسن اجرای وظایف مدیران در گرو استفاده مؤثر از منابع مالی و انسانی است و شرط اساسی لازم برای بکارگیری مطلوب منابع، محافظت از دارائی ها در مقابل عواملی است که موجودیت و بازدهی آنها را به مخاطره می اندازد .عواملی که وضعیت حال و آینده دارائی ها،شامل افراد، دارائی های مشهود و نامشهود و همچنین درآمد شرکت را به مخاطره می اندازد اصطلاحاً ریسک نامیده می شود (سی آرتور و همکاران، ۱۳۸۲).
اما مدیریت ریسک یک چالش مهم و اساسی برای بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط می باشد. در مقابل شرکت های بزرگتر، اغلب با کاهش منابع ضروری از قبیل نیروی انسانی، اطلاعات و حتی دانش لازم جهت اجرای استاندارد های لازم برای مدیریت ریسک مواجه هستند. در نتیجه بسیاری از شرکت های کوچک تحلیل های مهمی را از ریسک و یا حتی تعریف درستی ار ریسک برای سازمان خود ندارند. و همچنین کمبود منابع در مورد روش های مدیریت ریسک در شرکت های کوچک و متوسط نیز مزید علت شده است (هنسل، ۲۰۰۸: ۴۸). اگرچه تاثیرات اجتماعی و اقتصادی نیز مهم هستند و ابعاد آنها در سازمان های بزرگتر متفاوت است، پژوهش هایی نیز در این زمبنه نیز صورت گرفته است (ویکری، ۲۰۰۶: ۴۴۶).
می توان به طور خلاصه فواید مدیریت ریسک را به شرح زیر برشمرد:
افزایش کارایی و اثربخشی، تسهیلات و روان سازی ، کاهش هزینه ، سرعت عمل و کاهش زمان انجام عملیات ،بهبود ارتباطات ،اطمینان از کنترل روی سیستم ، شناسایی تهدیدات مربوط به پروژه یا سیستم و کمک در تحقق به موقع اهداف.
بدین ترتیب با توجه به اهمیت کنترل و مدیریت ریسک، این تحقیق بر آن است تا با بررسی راهکارهای پوشش ریسک، تمایل به سرمایهگذاری و نهایتا رونق اقتصادی، پیشنهادات و راهکارهی در این زمینه ارائه دهد.
میرزایی و دیگران(۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری اشخاص حقوقی بانکها (مطالعه موردی شعب بانک ملی ایران، شهر تهران) پرداختهاند. یکی از ابزارهای لازم و موثر برای توسعه اقتصادی کشور، وجود نظام بانکی کارآمد است. در نظام بانکی ایران، تجهیز منابع و تخصیص آن در قالب تسهیلات بانکی همچنان اصلیترین وظیفه بانکهای تجاری را تشکیل میدهد. در این پژوهش با بهره گرفتن از روش رگرسیون لجستیک یک نمونه تصادفی ۴۵۵ تایی (۳۲۳ مشتری خوشحساب و ۱۳۲ مشتری بدحساب) از شرکتهای حقوقی را که در سال ۱۳۸۷ از بانک ملی ایران شعب شهر تهران تسهیلات اعتباری دریافت نمودهاند، بررسی کردهایم. ابتدا ۳۹ متغیر توضیح دهنده شامل متغیرهای کیفی و مالی با بهره گرفتن از روش ۵c شناسایی شده و در نهایت ۱۱ متغیر را که اثر معناداری بر ریسک اعتباری و تفکیک بین دو گروه از مشتریان خوشحساب و بدحساب داشتند، انتخاب کرده و مدل نهایی را به وسیله آنها برازش کردهایم. در مدل برازششده، معناداری ضرایب، با بهره گرفتن از آماره Wald و معناداری کل رگرسیون، با بهره گرفتن از آماره LR (در سطح اطمینان ۹۵ درصد)، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که بر اساس شاخصهای آماری، این توابع از نظر ضرایب و همچنین قدرت تفکیک کنندگی معنادار بوده و اعتبار بالایی دارند.
احمدپور و دیگران(۱۳۸۴) به بررسی ارتباط اطلاعات حسابداری با ریسک بازار شرکتها در ایران پرداختهاند. در این تحقیق رابطه تعدادی از نسبتهای مالی از جمله نسبت دارایی جاری به بدهی جاری ، سود خالص به حقوق صاحبان سهام ، فروش به حقوق صاحبان سهام ، بدهی به حقوق صاحبان سهام و جمع داراییها که به عنوان نمادهایی از اطلاعات حسابداری انتخاب شدهاند با ریسک بازار (سیستماتیک ) شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران ، مورد آزمون قرار گرفته است. فرضیه های تحقیق از طریق روش های آماری رگرسیون خطی ساده و چندگانه، آزمون تی استیودنت مورد آزمون قرار گرفته است.نتایج تحقیق نشان میدهد که بین اطلاعات حسابداری با ریسک بازار شرکتها، رابطه معنیدار وجود ندارد. این موضوع نشان میدهد که در ایران اطلاعات تاریخی حسابداری به طور کامل در قیمت اوراق بهادار انعکاس نمییابند. به بیان دیگر بورس اوراق بهادار تهران، از کارآیی لازم برخوردار نیست.
بلاک، جنسن و اسکولز ( ۱۹۷۲ ) مطالعات دقیقی را روی کلیه سهام عادی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیویورک برای دوره زمانی ( ۱۹۲۶ تا ۱۹۶۵ ) مورد بررسی قرار دادند. رابطه بازده سهام و بازده پرتفوی بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیویور ک، با ریسک بازار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که همسویی بین ریسک و بازده اوراق بهادار وجود ندارد . به عبارت دیگر ، شرکتهایی که بازده سهام بالایی نداشتهاند ) از ریسک بالایی برخوردار بودند . یکی دیگر از نتایج این تحقیق بیانگر این موضوع بود که مدل (S-L) توصیف کافی را برای ریسک و بازده مربوط به اوراق بهادار را فراهم نمیسازد. یکی از علل تناقض در نتایج بهدست آمده خطای مربوط به محاسبه ریسک سیستماتیک است ؛ زیرا بتای سهام از روی اطلاعات تاریخی محاسبه گردیده است ؛ دلایلی وجود دارد که شک خطای محاسباتی را زیاد میکند. تغییر ساختار سرمایه، تحصیل داراییهای سرمایهای، خرید سایر شرکتها از جمله مواردی هستند که موجب تغییر ریسک سیستماتیک سهام میگردند ؛ بهطوری که بازار متوجه تغییرات مزبور میگردد و در تصمیمگیریها مورد توجه سرمایهگذاران بالقوه و بالفعل جهت تحصیل سهام شرکتها قرار میگیرد؛ ولی در محاسبه ریسک منظور نمیگردد(به نقل از احمد پور و دیگران،۱۳۸۴: ۲۰).
۱-۴ اهداف تحقیق
-
- بررسی تاثیر ریسکهای موجود در بازار اولیه بر تمایل به سرمایهگذاری
۱-۱ بررسی تاثیر ریسک عدم جمعآوری وجوه نقد به میزان کافی، بر تمایل به سرمایهگذاری
۱-۲ بررسی تاثیر ریسک سوء استفاده واسط از وجوه دریافتی، بر تمایل به سرمایهگذاری
۱-۳ بررسی تاثیر ریسک عدم فروش دارایی به واسط، بر تمایل به سرمایهگذاری
۱-۴ بررسی تاثیر ریسک عدم اجاره دارایی توسط بانی در مرحله بعد، بر تمایل به سرمایهگذاری
-
- بررسی تاثیر ریسکهای موجود در بازار ثانویه، بر تمایل به سرمایهگذاری
۲-۱ بررسی تاثیر ریسک نرخ سود یا اجارهبها، بر تمایل به سرمایهگذاری
۲-۲ بررسی تاثیر ریسک اعتباری، بر تمایل به سرمایهگذاری
۲-۳ بررسی تاثیر ریسک تورم، بر تمایل به سرمایهگذاری
۲-۴ بررسی تاثیر ریسک عملیاتی، بر تمایل به سرمایهگذاری
۲-۵ بررسی تاثیر ریسک نواسانات نرخ ارز، بر تمایل به سرمایهگذاری
۲-۶ بررسی تاثیر ریسک نقدینگی، بر تمایل به سرمایهگذاری
-
- بررسی تاثیر ریسکهای غیرمالی، بر تمایل به سرمایهگذاری
۳-۱ بررسی تاثیر ریسک سیاسی، بر تمایل به سرمایهگذاری
۳-۲ بررسی تاثیر ریسک ناشی از دخالت دولت، بر تمایل به سرمایهگذاری
۳-۳ بررسی تاثیر ریسک قوانین و مقررات، بر تمایل به سرمایهگذاری
۳-۴ بررسی تاثیر ریسکهای مرتبط با دارایی، بر تمایل به سرمایهگذاری
۱-۵ فرضیات پژوهش