رگو[۱۵] (۲۰۰۳) اجتناب از پرداخت مالیات را به عنوان استفاده از روش های برنامه ریزی مالیاتی که به طور قانونی، پرداخت مالیات بر درآمد شرکت ها را کاهش میدهد، تعریف کرده است. اجتناب از پرداخت مالیات به طور کلی کاهش آشکار مالیات تعریف شده است (هانلون وهتزمن[۱۶]،۲۰۰۹) فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات به طور متداول به ابزارهای صرفه جویی مالیات که منابع را از دولت به سهامداران انتقال میدهد و بنابراین ارزش بعد از مالیات شرکت را افزایش میدهد، مربوط می شود (دسایی و دارماپالا[۱۷]،۲۰۰۹)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۱-۹-۳) به موقع بودن
هرگاه تأخیری نابجا در گزارش اطلاعات رخ دهد، اطلاعات ممکن است خصوصیت مربوط بودن خود را از دست بدهد. ممکن‌است لازم شود که مدیریت نوعی موازنه بین مزیتهای نسبی “گزارشگری به‌موقع” و “ارائـه اطلاعات قابل اتکا” برقرار کند. برای ارائـه به موقع اطلاعات، اغلب ممکن است لازم شود قبل از مشخص شدن همه جنبه‌های یک معامله یا رویداد، اطلاعات موجود گزارش شود که این از قابلیت اتکای آن می‌کاهد. به‌عکس، هرگاه به‌منظور مشخص‌شدن همه جنبه‌های مزبور، گزارشگری با تأخیر انجام گردد، اطلاعات ممکن است کاملاً قابل اتکا شود، لیکن‌برای استفاده‌کنندگانی که باید طی این مدت تصمیماتی اتخاذ کنند بی‌فایده شود. برای نیل به موازنـه بین خصوصیات مربوط‌بودن و قابل اتکابودن، باتوجه به الزامات قانونی در مورد زمان ارائـه اطلاعات، مهمترین موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که چگونه به بهترین وجه به نیازهای تصمیم‌گیری اقتصادی استفاده کنندگان پاسخ داده شود.(کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۹۰)
۱-۱۰) ساختار پژوهش
فصل اول: همان‌طوری که از نظر گذشت، در این فصل هدف تحقیق به عنوان گامی در جهت توسعه تحقیقات اثباتی برای درک بهتر رابطه بین اجتناب مالیاتی با تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی بیان و سپس موضوع تحقیق تشریح و توجیه اهمیت آن مطرح گردید. در نهایت خلاصه‌ای از روش انجام تحقیق، ارائه شد.
فصل دوم: در این فصل به طور فشرده نگاهی به مبانی نظری پشتوانه‌ی انجام این تحقیق دارد و با بررسی یافته‌های تجربی درباره موضوع این تحقیق و موارد مشابه به بررسی اهمیت و تشریح تئوریک متغیرهای مورد استفاده پرداخته شده و سپس پیشینه مختصری از تحقیقات انجام شده قبلی در ارتباط با موضوع تحقیق در سطح داخلی و بین‌المللی ارائه می‌شود.
فصل سوم: در این فصل به تبیین روش تحقیق پرداخته می‌شود. فرضیه‌های تحقیق، تعریف عملیاتی متغیرها، جامعه آماری، روش پردازش داده‌ها، مدل مورد استفاده و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها توضیح داده خواهند شد.
فصل چهارم: این فصل به تجزیه و تحلیل یافته‌ها و اطلاعات اختصاص می‌یابد و در دو بخش آماره‌های توصیفی و استنباط آماری، ابتدا نگاهی کوتاه به آماره‌های پراکندگی داده‌های جمع آوری شده خواهد داشت و سپس مدل‌های مختلف تجزیه و تحلیل رگرسیون ارائه و نتایج آزمون‌های آماری بیان می‌گردد.
فصل پنجم: در این فصل ابتدا نتایج تشریح و مورد ارزیابی قرار گرفته، و با یافته‌های تحقیقات مشابه قبلی مقایسه می‌شود. سپس محدودیتهای احتمالی برای تعمیم نتایج ارائه می‌گردد. در خاتمه زمینه‌هایی برای تحقیق‌های آتی مطرح می‌گردد.
۱-۱۱) خلاصه فصل
در این فصل پس از بیان مقدمهای مرتبط با موضوع پژوهش به تشریح و بیان مسأله پژوهش، مروری بر چارچوب نظری پژوهش، اهمیت و ضرورت انجام پژوهش، اهداف پژوهش، اهداف علمی، اهداف کاربردی، پرسشهای پژوهش، تبیین فرضیه های پژوهش، نوآوری پژوهش، روش پژوهش، قلمرو پژوهش، جامعه آماری پژوهش، روش و ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات پرداخته شده و در ادامه، روش تحلیل داده ها و در نهایت تعریف مفاهیم، واژه های اختصاصی و متغیرهای پژوهش بیان گردیده است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱)مقدمه
هر مطالعه و پژوهش ضمن آنکه مبتنی بر مطالعات پیشین صورت میگیرد، مقدمه و پایه ای برای مطالعات بعدی محسوب می شود. در مطالعات جدیدتر کوشش می شود پیوندها و ارتباطات تازه ای ایجاد شود و هرچه تعداد این حلقه های ارتباطی جدید بیشتر باشد، اهمیت و سهم آن مطالعه در بسط دانش بشر بیشتر خواهد بود. اغلب تحقیقات و پژوهش ها بر پایه ارکان و نتایج مطالعات و تحقیقات پیشین استوارند. در این فصل از تحقیق حاضر به بررسی عناصر و موضوعات مرتبط با تحقیق پرداخته می شود. در ابتدا به معرفی ویژگی های کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات و عوامل مؤثر بر رفتار گزارشگری به موقع و همچنین مبانی نظری اجتناب مالیاتی و نقش حسابداران، حسابرسان و مشاوران در اجتناب مالیاتی، سپس به مرور تفاوت بین اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی و زمینه های پیدایش آنها و در ادامه نگاهی به فآیندهای مالیاتی، علل و زمینه های ناکارآمدی نظام مالیاتی در ایران خواهیم داشت. بخش پایانی فصل نیز به بررسی تحقیقات و پژوهش های خارجی و داخلی که با موضوع تحقیق ارتباط دارند، اختصاص یافته است.
۲-۲)ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی دستیابی به اهداف گزارشگری مالی
برخی ویژگیهای کیفی به محتوای اطلاعات مندرج در گزارشهای مالی و برخی دیگر به چگونگی ارائـه این اطلاعات مربوط می‌شود. ویژگیهای کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات، ” مربوط بودن“ و ” قابل اتکا بودن“ است. ویژگیهای کیفی اصلی مرتبط با ارائه اطلاعات، ” قابل مقایسه بودن“ و ” قابل فهم‌بودن“ است. حتی اگر اطلاعات مربوط و قابل اتکا باشد، سودمندی آن درصورت قابل مقایسه نبودن و قابل فهم نبودن دچار محدودیت خواهد بود.
۲-۲-۲)ویژگیهای کیفی مرتبط با محتوای اطلاعات
۲-۲-۲-۱)مربوط بودن
بارس و همکاران[۱۸] ( ۲۰۰۱) مربوط بودن ارزش اطلاعات حسابداری را چنین تعریف نموده اند که ارقام حسابداری در صورتی دارای ارزشی مربوط هستند که رابطه معناداری با ارزش بازار سهام داشته باشند، بنابراین اگرممکن باشد که اطلاعات حسابداری در مدل های پیش بینی مربوط به متغیرهایی مانند ارزش بازار شرکت ها و سایر متغیرهای مرتبط با بازده به عنوان داده های مفید وارد گردند می توان فرضیه مربوط بودن اطلاعات حسابداری را پذیرفت.
۲-۲-۲-۲)قابل اتکا بودن
اطلاعاتی قابل اتکاست که علاوه بر کامل بودن، عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه با اهمیت باشد و به طور صادقانه معرف آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه‌ای معقول انتظار میرود بیان کند. ( کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۹۰)
۲-۲-۳)ویژگیهای کیفی مرتبط با ارائـه اطلاعات
۲-۲-۳-۱)قابل مقایسه بودن
استفاده کنندگان گزارشهای مالی باید بتوانند گزارشهای مالی یک واحد گزارشگر را طی زمان و واحدهای گزارشگر مختلف را با یکدیگر مقایسه نمایند. بدین‌ترتیب ضرورت دارد اثرات معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحدگزارشگر و در طول زمان برای آن واحد گزارشگر با ثبات رویه اندازه‌گیری و ارائه شود و بین واحدهای‌گزارشگر مختلف نیز هماهنگی رویه در اندازه‌گیری و ارائه موضوعات مشابه رعایت گردد (همان منبع)
۲-۲-۳-۲)قابل فهم بودن
ویژگی قابل فهم بودن، موجب می‌شود اطلاعات برای استفاده کنندگان قابل درک باشد.گزارشهای مالی با مقاصد عمومی واحدهای بخش عمومی باید اطلاعات را به نحوی ارائه دهد که جوابگوی نیازها و دانش پایه‌ای استفاده کنندگان آنها، و ماهیت اطلاعات ارائه شده باشد (همان منبع).
۲-۳)محدودیتهای حاکم بر ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی
۲-۳-۱)موازنه بین ویژگیهای کیفی
در اغلب موارد بین خصوصیات کیفی اطلاعات مالی ، تضاد و ناسازگاری وجود دارد. برای رسیدن به موازنه بین ویژگیهای مربوط بودن و قابل اتکا بودن، باتوجه به الزامات قانونی در مورد زمان ارائـه اطلاعات، مهمترین موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که چگونه به بهترین وجه، نیازهای تصمیم‌گیری و پاسخگویی تأمین شود (هندریکسون[۱۹]،۱۹۹۲).
۲-۳-۲)به موقع بودن
به موقع بودن را به معنای وجود اطلاعات قابل دسترسی برای یک تصمیم گیرنده قبل از اینکه این اطلاعات قابلیت تأثیرگذاری بر تصمیمات را از دست بدهد، تعریف کرد ([۲۰]SFACشماره۲).
۲-۳-۳)ملاحظات منفعت و هزینه
برخی تصور می کنند که اطلاعات نوعی کالای مجانی است ، اما تهیه و ارائه ی اطلاعات مانند هر کالای دیگری دارای هزینه می باشد و در تهیه و ارائه آن باید رابطه منفعت و هزینه را در نظر گرفت (همان منبع).
۲-۴)عوامل مؤثر بر رفتار گزارشگری به موقع
گزارشگری به موقع تابعی از عوامل مختلف است. این عوامل معمولاً به دو گروه تقسیم میشوند. دسته ی اول عوامل مربوط به حسابرسی[۲۱] و ویژگیهای حسابرس و دسته ی دوم مربوط به ویژگیهای شرکت[۲۲] و عملکرد مدیریت هستند. عوامل مربوط به حسابرسی آنهایی هستند که احتمالاً در اجرای وظایف حسابرسی و صدور گزارش حسابرسی به موقع نقش دارند. در مقابل عوامل مخصوص شرکت و عملکرد مدیریت آنهایی هستند که مدیریت را برای ارائه گزارش سالیانهی به موقع یا کاهش هزینه های مرتبط با تأخیر غیرعادی گزارشگری قادر میسازد )انسا[۲۳]، ۲۰۰۰) در این تحقیق، تعدادی از این ، عوامل که مربوط به شرایط اقتصادی در ایران هستند و برای آنها، داده های قابل دسترس وجود دارد مورد بررسی قرار گرفته است. این عوامل شامل اندازه شرکت، سودآوری، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، اهرم مالی، عمر شرکت، پایان سال مالی، حجم معاملات سهام ومواردی از این قبیل را نام برد؛ اثر هریک از موارد فوق الذکر بر روی به موقع بودن در زیر به صورت تئوری بیان شده است.
۲-۴-۱) اندازه شرکت
به موقع بودن انتشار گزارش سالیانه یک تابعی از اندازه شرکت گزارشگر است. معمولاً شرکت های بزرگ به چند دلیل گزارشگران به موقعی هستند. اول آنها منابع بیشتری دارند، کارمندان حسابداری بیشتر و با میزان تحصیلات بالاتر و سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری پیشرفته که در نتیجه به‌موقع‌تر گزارش می‌کنند. بیشتر شرکت های بزرگ قادر به نصب تجهیزات و سایت‌های کامپیوتری، خرید برنامه‌های کامپیوتری یا استفاده از برنامه نویسان جهت نوشتن برنامه های لازم و به طور خلاصه دسترسی آسان به امکانات سخت افزاری و نرم افزاری که در پردازش و کنترل موجودی ها و عملیات سریع، صحیح و دقیق‌تر هستند. استفاده از وسایل به تهیه سریع و فوری حسابها و گزارشگری سالیانه به موقع منتج خواهد شد[۲۴].
دوم شرکت های بزرگ برای داشتن سیستم‌های کنترل داخلی قوی‌تر با این نتیجه که حسابرسان زمان کمتری در آزمون‌های محتوی و رعایت صرف می کنند باعث می‌شود تأخیر غیرعادی حسابرسی حداقل شود و همچنین شرکت ها با در اختیار گذاشتن تعدادی از پرسنل خود به حسابرسان و بازرسان باعث تسهیل امور حسابرسی میشوند که در نتیجه شرکت ها را قادر به گزارشگری فوری به مردم می‌کند.
سوم شرکت های بزرگ به وسیله تعداد نسبتاً زیادی از تحلیلگران مالی پیروی میشوند که معمولاً به صدور به موقع گزارشات سالیانه برای تأیید و تعدیل انتظاراتشان از جنبه‌های اقتصادی حال و آینده متکی هستند. اینجا یک محرکی برای چنین شرکت هایی برای گزارشگری به موقع برای اجتناب از معاملات حدسی در سهامشان، به وجود می آید.
محققان فرض می‌کنند که شرکت های بزرگتر از حساسیت بیشتری نسبت به شرکت های کوچه برخوردارند و بنابراین با انگیزش‌های متفاوتی در انتخاب روش های حسابداری رو به رو هستند (واتس[۲۵]و زیمرمن[۲۶] ۱۹۷۸) و (گانون[۲۷] ۱۹۶۷). فرضیه اندازه مبتنی بر این فرض است که در شرکت های بزرگتر هزینه‌های سیاسی بیشتری نسبت به شرکت های کوچکتر وجود دارد و انتقالات ثروت بزرگتری به آنها تحمیل می‌شود (دهالیوال[۲۸] ۱۹۸۰) و (دکین[۲۹] ۱۹۷۹). و همچنین شرکت های بزرگتر تحت فشارهای سیاسی بیشتری برای ارائه زودتر گزارشاتشان هستند. شواهد تجربی قابل دسترس پیشنهاد می‌کند که شرکت های بزرگتر از همتاهای کوچکترشان گزارشگران به موقع‌تری هستند. (اَشتون[۳۰] ۱۹۸۹)، (فرست[۳۱] و پونال[۳۲] ۱۹۹۴).
اندازه شرکت در تحقیقات مختلف به وسیله کل فروش یا کل دارایی‌های شرکت اندازه‌گیری شده است. در یک تحقیق انجام شده توسط آقای واتس و زیمرمن در سال ۱۹۸۹ نماینده اندازه شرکت به صورت فرمول زیر بوده است:
ارزش دفتری بدهی ها + ارزش بازار حقوق صاحبان سهام = اندازه شرکت
در تحقیق مزبور اندازه شرکت به وسیله کل دارایی‌ها (ارزش دفتری) پایان سال هر شرکت همانند مطالعات قبلی اندازه گیری می شود (دیویس[۳۳] و ویترد[۳۴] ۱۹۸۰، سیمنت[۳۵] ۱۹۹۵).
۲-۴-۲) سودآوری
انتظار میرود سودآوری رفتار گزارشگری به موقع شرکت را تحت تأثیر قرار دهد. دای[۳۶] و اسریدر[۳۷] (۱۹۹۵) بیان کردند که شرکت های با نتایج موفق (اخبار خوب سریع‌تر گزارش خواهند کرد از شرکت های با عملیات ناموفق یا آنهایی که زیان انباشته دارند (اخبار بد)). دلیل آن این است که سودآوری، کارایی عملیات شرکت را اندازه گیری می‌کند. عملکرد یک شرکت یک اثر برجسته هم بر روی بازار اوراق بهادار شرکت و هم بر روی مهارت های مدیریتی شرکت دارند.(مَن[۳۸] ۱۹۶۵، فما[۳۹] ۱۹۸۰، واتس و زیمرمن[۴۰] ۱۹۸۶).
شواهد تجربی به صورت زیر بیان شده است. برای مثال دایر و مچاق (۱۹۷۵) هیچ ارتباطی بین سودآوری و کل فاصله گزارشگری در استرالیا گزارش نکردند. در مقابل لاورنس[۴۱] (۱۹۸۳) شواهدی تهیه کرد که شرکت های دچار آشفتگی مالی در ایالت متحده بی جهت انتشار گزارشات سالیانه شان را به تعویق انداختند. او مشاهده کرد که در حدود ۴۷ % از شرکت ها در نمونه‌اش چهار یا بیشتر از چهار ماه بعد از پایان مالی شان برای گزارش به عموم وقت صرف می کنند .
۲-۴-۳) نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
این امکان وجود دارد، شرکتهایی که نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام آنها بالا باشد؛ تمایل داشته باشند میزان و سطح ریسک خود را پنهان نمایند.آنها ممکن است برای این منظور درصدد برآیند، صورتهای مالی سالانه خود را با تأخیر منتشر کنند. از طرف دیگر بالا بودن نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، احتمال ناتوانی شرکت در بازپرداخت بدهی و ایفای تعهدات را افزایش میدهد. در چنین مواردی حسابرسان نگران کمتر از واقع نشان دادن بدهیها توسط شرکت خواهند بود. بنابراین حسابرسان برای کاستن میزان مسئولیت خود در مقابل دعاوی مطروحه احتمالی در آینده، رسیدگی کامل تری را برنامه ریزی کرده و روشهای حسابرسی را بهگونه ای طراحی و اجرا مینمایند که از کامل بودن بدهی های ثبت شده اطمینان حاصل کنند. انجام این گونه اقدامات از جانب حسابرسان ، موجب طولانی شدن زمان تکمیل عملیات حسابرسی و تأخیر در انتشار صورتهای مالی خواهد شد (سلطانی[۴۲]، ۲۰۰۲)
۲-۴-۴) اهرم مالی
ارتباط بین گزارشگری به موقع و دامنه‌ای که کل دارایی‌های یک شرکت به وسیله بازده ثابت سرمایه متأثر می‌شود، غیر شفاف است. اینجا دونظر مخالف در ادبیات بر روی ارتباط بین اهرم و مدت زمان گزارشگری است. یک نظریه بیان می‌کند که شرکت های با اهرم بالا از شرکت های با اهرم پایین سریع‌تر گزارش می‌کنند. این مکتب فکری معتقد بود که شرکت های با اهرم بالا محرکی برای سرمایه گذاری زیر بهینه دارند. بدهکاران به نوعی شرط‌هایی در قرارداد بدهی برای ایجاد محدودیت در فعالیتهای مدیریت قرار می‌دهند ( جنس و مکلینگ[۴۳] ۱۹۷۶).
توضیح دیگر برای ارتباط منفی بین اهرم و گزارشگری به موقع به وسیله تئوری هزینه‌های کنترل فراهم می شود. این تئوری بحث می‌کند که سطوح مختلف کیفیت حسابرسی به وسیله شرکت های مختلفی که به ساختار سرمایه شان وابسته هستند، درخواست می‌شود . موقعی که هزینه‌های بنگاه بالا هستند ، مدیریت احتمالاً به یک حسابرسی با کیفیت بالاتر تمایل دارد که به حسابهایش به وسیله کاهش هزینه‌های کنترل اعتبار بخشد. اعتبار حسابها به وسیله ارتباط با یک حسابرس برجسته و مهم زیادتر می شود.( معمولاً یکی از پنج شرکت بزرگ حسابرسی، فرت[۴۴] و اسمیت[۴۵]،۱۹۹۲)
زیرا چنین شرکت های حسابرسی برای گسترش منابع‌شان ( پالمرس[۴۶] ۱۹۸۶) و استفاده از کارکنان با کیفیت بالا ( چن[۴۷] ، ۱۹۹۳) شناخه شده هستند. و بنابراین احتمال تأخیر غیرعادی حسابرسی حداقل خواهد شد و این در گزارشگری سریع به وسیله شرکت های صاحبکار نتیجه خواهد داد.
