(شکل۱- ۱): درگیری سکال تانسیلها در فرم گوارشی بیماری نیوکاسل
(شکل۱- ۲): فرم عصبی بیماری نیوکاسل
۱-۱-۱۷- روشهای مدیریتی
۱-۱-۱۷-۱- سیاست های کنترل بین المللی
امروزه افزایش پرورش طیور و تجارت در محصولات آنها در حوزه های بین المللی ، سازماندهی شده واین سازمان ها عموما تحت مدیریت شرکت های چند ملیتی قرار دارند.هر چند ویروس نیوکاسل یک محدودیت بزرگ در تجارت بین المللی به حساب می آید ، اما گرایش زیادی برای تجارت محصولات طیور و همچنین ذخائر ژنتیکی این صنعت بوجود آمده است.Bennjean اعتقاد دارد که پیشگیری و کنترل جهانی بیماری نیوکاسل به شرطی به دست خواهد آمد که کشورها شیوع بیماری نیوکاسل را در مرزهای خود به آژانس های بین المللی گزارش دهند.دفتر بین المللی شیوع بیماریها ، مسئول سازمان دهی تجارت جهانی است و از این رو موضوعات مربوط به سلامت حیوانات که مربوط به تجارت است را ارزیابی می کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
تعریف بیماری نیوکاسل از سوی OIE مفهوم رایج قواعد مولکولی حدت ویروس ها را نشان می دهد. بیماری نیوکاسل ، عفونتی در پرندگان است که به واسطه پارا میکسو ویروس سروتیپ ۱ پرندگان[۸] به وجود می آید که معیار های زیر در مورد این ویروس تعریف شده است.
۱- هر ویروسی که دارای شاخص پاتو ژنسیته داخل مغزی در جوجه های یک روزه برای ۷/۰ و یا بیشتر باشد.
۲- اثبات چندین اسید آمینه اصلی در ترمینال C بر روی پروتئین F2 و فنیل آلانین در جایگاه ۱۱۷ که در ترمینال N از پروتئن F1 قرار دارد. اصلاح چندین اسید آمینه اصلی یعنی داشتن حداقل ۳ جایگاه آرژنین و لیزین بین جایگاه های ۱۱۶-۱۱۳ می باشد.در این تعریف جایگاه های اسید آمینه از انتهای N توالی اسید آمینه شماره گذاری می شوند.این توالی از توالی نوکلئوتیدی ژنF0 بوجود می آید.اسید آمینه های جایگاه ۱۱۶-۱۱۳ مربوط به جایگاه های ۱ تا ۴ جایگاه شکاف می باشد(, 2008; , 1978).
۱-۱-۱۷-۲- سیاست های کنترل ملی
سیاست های کنترلی در سطح ملی به سمت پیشگیری از پیدایش و پیشگیری از پخش آن در داخل کشور سوق داده شده اند.بسیاری از کشور ها به منظور تجارت محصولات طیور ، تخم مرغ و طیور زنده را به صورت محدود در آورده اند. این اصول کاملا بر مبنای قوانین سلامت حیوانات در OIE می باشد و بسیار گسترده هستند.در اغلب کشور هایی که احتمال شیوع بیماری وجود دارد قوانینی برای کنترل بیماری نیوکاسل وجود دارد.
از دیگر پیشگیری های مورد نیاز می توان به واکسیناسیون پرندگان حتی در شیوع بیماری نام برد. برخی از کشور ها از سیاست واکسیناسیون حلقه ای که در اطراف محل شیوع منطقه حفاظت شده را به وجود آورده ، استفاده کردند(, 1977; , 1971).
کنترل و پیشگیری در سطح مزرعه
احتمالا مهم ترین فاکتور ها در پیشگیری از روبرو شدن با بیماری نیوکاسل و پخش آن در طول بیماری تحت تاثیر شرایط پرورشی و درجه امنیت زیستی مزارع می باشد. گرچه اقدامات امنیت زیستی ممکن است هزینه بر ، پرزحمت و طاقت فرسا به نظر برسند ، ولی اگر این معیار ها انجام شود هیچ شکی وجود نخواهد داشت که بروز ویروس نیوکاسل در گله های طیور و گسترش آن به بخش های دیگر صنعت طیور به صورت چشم گیری کاهش پیدا خوا هد کرد.
همچنین این معیار ها به احتمال زیاد گسترش بیماری های بومی دیگر را که برای طیور و محصولاتشان اثر سوء دارد کاهش خواهد داد و لذا به صورت سرمایه گذاری مفیدی در افزایش بهره وری محصولات طیور دیده خوا هد شد(, 2008).
۱-۱-۱۸- واکسیناسیون
واکسیناسیون بر علیه بیماری نیوکاسل باعث ایجاد ایمنیت بر علیه عفونت و تکثیر ویروس میشود. به طور واقع بینانه ، هر چند که واکسیناسیون بر علیه ویروس نیوکاسل ، پرنده را از عوارض جدی بیماری محافظت می کند، ولی ویروس در بدن تکثیر یافته و تغییرات آنتی ژنتیکی ویروس همچنان ادامه دارد.
آلن و همکارانش همه ابعاد واکسیناسیون بیماری نیوکاسل و تولید واکسن را ارائه کردند. سایر بررسیها نیز توسط Muelemans در ارتباط با بهره گرفتن از واکسیناسیون در کنترل بیماری نیوکاسل منتشر شد. باید این نکته را مورد توجه قرار داد که تحت هیچ شرایطی نمی توان امنیت زیستی خوب و بهداشت طیور اهلی را جایگزین واکسیناسیون کرد(, 1979).
۱-۱-۱۸-۱- ابعاد تاریخی واکسیناسیون
مطالعات اولیه نشان دادند که مواد غیر عفونی فعال با تلقیح در جوجه ها در مقابل بیماری ایجاد ایمنی می کند ، ولی مشکلات در تولید و استاندارد سازی آن در اندازه های وسیع با نتایج نا امید کننده همراه بود.
مطالعات صورت گرفته توسط آیر و دابسون ، در ۱۹۳۰ بر روی غیر فعال کردن سویه های حاد ویروس نیوکاسل انجام شد که منجر به توسعه یک سری واکسن های مزوژنیک شد که هنوز در بسیاری کشور ها کاربرد دارد. شناسایی ویروس بیماری نیوکاسل در ایالات متحده منجر به استفاده از واکسن های غیر فعال در این کشور شد. مشا هدات بعدی در زمینه بعضی ویروس های استراتژیک
که تنها بیماری خفیفی می دادند باعث ساخت واکسن زنده مزوژنیک روکین شد و به دنبال آن واکسن های خفیف تری چون B1 و لاسوتا مورد استفاده قرار گرفت که امروزه به طور گسترده در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.
در واکسن های غیر فعال معمولا ویروس همراه با هیدروکسید آلومنیوم ، می باشد.عملکرد ضعیف در واکسن های B1 و لاسوتا سبب شد که بسیاری از کشور ها در پانزئوتیک سالهای ۱۹۷۴-۱۹۷۰ اروپا ، از این واکسن ها به طور گسترده استفاده کنند. همچنین این پانزئوتیک انگیزه ای برای تولید واکسن های غیر فعال جدید شد که همراه با امولوسیون روغنی بوده و در بالا بردن سطح ایمنی بسیار مناسب عمل می کردند (Alexander et al., 2008).
۱-۱-۱۸-۲- سیاست های واکسیناسیون
برخی کشور ها با قانون گذاری در این عرصه برای استفاده و کنترل کیفیت واکسن ها قوانینی وضع کرده اند.این قوانین برحسب میزان شیوع بیماری و میزان تهدید و همه گیری بسیار متنوع اند.بعضی کشور ها مثل سوئد ، استفاده از هر واکسنی را محدود کردند و کشور های دیگر مثل هلند واکسیناسیون همه طیور را اجباری می دانند.کشور های اتحادیه اروپا برای قدرت بیماریزایی ویروس ها ، معیاری را مشخص کردند که در صورت دیده شدن چنین معیاری کشور ها مجاز به استفاده از آن در مناطق مختلف خود هستند.ویروس به کار گرفته شده در واکسن های زنده باید تحت شرایط خاصی تست و سنجیده شود و شاخص ICPI ( شاخص داخل مغزی در جوجه یک روزه ) آن باید کمتر از ۴/۰ ، و عصاره ی اولیه ای که برای واکسن غیر فعال به کار می رود ، شاخص ICPI آن کمتر از ۷/۰ باشد که این شرایط مشابه با تعاریف OIE است.
۱-۱-۱۸-۳- واکسن های زنده
سویه های ویروس :
واکسن های زنده نیوکاسل را به دو گروه لنتوژنیک و مزوژنیک تقسیم می کنیم که واکسن های مزوژنیک در تعریف جدید OIE در ردیف ویروس های ایجاد کننده بیماری حاد نیوکاسل قرار می گیرند. این واکسن ها فقط در کشور هایی مورد استفاده قرار می گیرد که ویروس نیوکاسل به صورت بومی وجود داشته باشد.این واکسن ها به علت حدتشان به عنوان واکسیناسیون ثانویه طیور هم به کار می روند.
بنابراین برای بدست آوردن سطح ایمنی مطلوب بدون عوارض مخرب ناشی از واکسیناسیون ، باید شامل استفاده چند مرحله ای واکسن همراه با افزایش پله ای حدت باشد و یا استفاده از واکسن هایی با سویه های حادتر و یا زنده به دنبال استفاده از واکسن های کشته و غیر فعال باشد(Alexander et al., 2008).
۱-۱-۱۸-۳-۱- استفاده از واکسن های زنده
در صورت استفاده از واکسیناسیون با ویروس های زنده ، احتمال ایجاد عفونت در گله سالم وجود دارد. واکسن های مزوژنیک معمولا باید در عضله بال تزریق شوند. تقاضای زیاد برای استفاده از واکسن های زنده به خاطر هزینه کم که در هنگام اعمال روش های آن است وجود دارد. متداول ترین روش که به طور جهانی استفاده می شود ، روش آشامیدنی است. در ابتدا برای چند ساعت تشنگی داده می شود و سپس واکسن با آب تازه در اختیار طیور قرار داده می شود و یا بعدا با اندازه گیری میزان دقیق دز کافی هر پرنده ، واکسن را به آب آشامیدنی تازه مخلوط کرده و در اختیار پرنده قرار می دهند.همچنین افزودن واکسن به مخزن اصلی نیز روش مفیدی برای اجرای کار است.در روش آشامیدنی باید به مثائلی چون از بین رفتن واکسن در اثر گرمای محیط ، نا خالصی های آب و جنس لوله های مجاری توزیع کننده آب آشامیدنی ، دقت کرد. اگر به آب آشامیدنی مورد نظر پودر شیر خشک پس چرب اضافه شود تا حدودی توانایی زنده ماندن در ویروس های واکسن افزایش پیدا خواهد کرد(Alexander et al., 2001).
کاربرد وسیع واکسن های زنده به صورت اسپری ها و آئروسول ها بسیار مورد استقبال است.روش واکسیناسیون آئروسول به خاطر جلو گیری از عوارض شدید واکسن ، به عنوان واکسن ثانویه به کار نمیرود. اسپری درشت با ذرات بزرگ به عمق دستگاه تنفس نفوذ نمیکند و بنابر این عوارض کمتری ایجاد میکند. به همین دلیل این روش مناسب برای واکسیناسیون پرندگان است. حتی با وجود ایمنی مادری در جوجه، اسپری درشت در جوجه های یک هفته می تواند ایجاد عفونت با ویروس واکسن بکند. علت به وجود آمدن عفونت هم مالیدن سر به پشت پرندگان دیگر در قسمت مجرای بینی و چشم است و صرفا به خاطر اسپری کردن نمی باشد.دستگاه های تولید کننده آئروسول و ذرات درشت به صورت تجاری در دسترس هستند. در ایالات متحده از جعبه برای اسپری درشت جوجه های یک روزه به صورت وسیع استفاده می شود.
واکسنی بر اساس ویروس V4 استرالیایی ساخته شده که مخصوصا برای گله های روستایی کشور های استوایی به کار گرفته می شود.روش مورد استفاده برای واکسن در جیره های پوشش دار به همراه غذای پلت است. آزمایشات مزرعه نشان می دهد که این روش مؤثر است .اما مطالعات بعدی نشان داد که بعضی مشکلات در مورد استفاده از آن وجود دارد که به احتمال زیاد مربوط به نوع جیره ای است که به عنوان حامل واکسن مورد استفاده قرار می گیرد(Alexander et al., 2008).
۱-۱-۱۸-۳-۲- مزایا و معایب واکسن های زنده
واکسن های زنده معمولا به صورت مایعات آلانتوئیک فریز شده و خشک شده عرضه می شوند. این مایعات از تخم مرغ های نطفه دار آلوده به ویروس جدا می شوند.این وا
کسن ها نسبتا ارزان بوده و تجویز آنها آسان است. واکسن های زنده ، ایمنی موضعی را تحریک کرده و حفاظت ایمنی بسیار زیادی ایجاد می کنند. ویروس های واکسن می توانند از پرنده ای که به خوبی واکسینه شده ، به پرندگان واکسینه نشده انتقال یابند.
چندین عیب نیز در این میان وجود دارد.مهمترین آن این است که ویروس واکسن ممکن است ایجاد بیماری کند که بستگی به شرایطی محیطی و عوامل مشکل ساز دیگر دارد. بنابراین استفاده از ملایم ترین ویروس در واکسیناسیون اولیه مهم است.ایمنیت مادری ممکن است از موفقیت واکسیناسیون اولیه با ویروس های زنده ممانعت کند.گر چه توانایی ویروس های واکسن در انتشار در داخل گله ، یک امتیاز محسوب شود ، اما پخش در گله های حساس ، بخصوص گله های مسن می تواند بیماری شدید ایجاد کند. واکسن های زنده در اثر گرما و مواد شیمیایی به راحتی از بین می روند و حتی اگر در زمان تهیه آنها دقت لازم به کار گرفته نشود ، ویروس های آلوده کننده دیگر نیز می توانند به آنها اضافه شوند(Alexander et al., 2008).
۱-۱-۱۸-۴- واکسن های غیر فعال یا کشته
۱-۱-۱۸-۴-۱- روش های تولید واکسن کشته یا غیر فعال
برای تولید و تهیه واکسن های کشته و غیر فعال ، معمولا از مایع آلانتوئیک آلوده ای را در معرض بتا پرو پیو لاکتون و یا فرمالین قرار داده و ویروس محتوی آنها کشته شده است. در مرحله بعد با اضافه شدن ماده همراه حامل (ادجوانت ) عمل می کنیم. در واکسن های کشته اولیه از ادجوانت هیدروکسید آلومنیوم استفاده می کردند.ولی توسعه واکسن هایی از دسته امولوسیون روغنی ، باعث پیشرفت در این زمینه شد.واکسن های امولوسیون روغنی مختلف از نظر فرمولاسیون در امولسی فایر (فرمول معلق کننده)، آنتی ژن و نسبت آب به روغن با یکدیگر فرق دارند.امروزه برای این کار بیشتر از روغن های معدنی استفاده میشود. امروزه سید های مختلفی از ویروس به منظور تهیه واکسن امولوسیون روغنی به کار می رود که شامل روکین ، اولستر ۲c، B1 و لاسوتا و چندین ویروس حاد دیگر است. معیار انتخاب میزان آنتی ژن تولید شده به هنگام رشد ویروس در تخم مرغ های نطفه دار است و ویروس های بیماریزا با تیتر بالا رشد می کنند.بنابر این استفاده از ویروس های حاد یک ریسک قابل اجتناب است.می توان یک یا چندین آنتی ژن را به امولوسیون ویروس نیوکاسل اضافه کرد. همچنین واکسن های دو گانه و یا چند گانه ایجاد شود که شامل ویروس برونشیت عفونی ، ویروس بیماری بورس عفونی ، ویروس سندرم کاهش تخم مرغ و رئو ویروس باشد.واکسن های کشته به سه طریق تزریقی ، داخل عضلانی و زیر جلدی مورد استفاده قرار می گیرد(Alexander et al., 2008).
۱-۱-۱۸-۴-۲- مزایا و معایب واکسن های کشته یا غیر فعال
واکسن های کشته نسبت به واکسن های زنده نگهداری آنها راحت تر و ساده تر می باشد.تولید واکسن های کشته گران است و کاربرد مشکلی دارند چون برای اجرای آن نیاز به فرد واکسینه کننده است.هزینه فرد واکسینه کننده با مصرف واکسن های چند گانه تا حدودی تعدیل می شود. واکسن های امولوسیون روغنی هیچ تاثیری از ایمنی مادری نمی پذیرند و به همین دلیل در جوجه های چند روزه می توان از آنها استفاده کرد.کنترل کیفیت واکسن های کشته اغلب مشکل است و اگر روغن های معدنی در اثر تزریق تصادفی وارد بدن فرد واکسینه کننده شود می تواند مشکلات حادی را ایجاد کند.
مزیت عمده واکسن های کشته شامل سطح بسیار پایین واکنش های نامطلوب واکسیناسیون ،قا بلیت استفاده از آنها در موارد ممنوعیت واکسن های زنده ، و یا وجود سطوح بالای آنتی بادی محافظت کننده در یک دوره طولانی که نمی توان از واکسن زنده استفاده کرد ، از واکسن های کشته استفاده می کنیم(Alexander et al., 2001).
۱-۱-۱۸-۵- برنامه واکسیناسیون
برنامه های واکسیناسیون باید توسط برنامه ها و سیاست های دولتی کنترل شوند. این برنامه ها همیشه باید از وضعیت بیماری ، و فاکتور هایی چون فراهم بودن واکسن ها ، ایمنی مادری ، استفاده از واکسن های دیگر ، وجود دیگر ارگانیسم ها ، جمعیت گله ، عمر تخمینی گله ، شرایط جوی و اقلیمی ، توانایی واکسیناتور ، تاریخچه واکسیناسیون قبلی و هزینه در ارتباط باشد.
تعیین زمان واکسیناسیون دقیق گله گوشتی ، به علت وجود آنتی بادی های مادری مشکل می باشد. به دلیل کوتاه بودن دوره زندگی این پرندگان ، در برخی کشور ها که ریسک نیوکاسل پایین تر است ، این گله ها اصلا واکسن نمی شوند. واکسیناسیون در گله های تخم گذار باید بیش از یک بار انجام شود تا ایمنی بدن آنها را در تمام طول زندگی تامین کند. برنامه های کنونی بر مبنای شرایط منطقه ای اجرا می شوند . در بسیاری از کشور ها ، رسوم محلی و یا شرایط مالی موجب واکسیناسیون جزئی ، واکسیناسیون با دفعات زیاد و یا عدم زمان بندی در واکسیناسیون می شود. تمام این ها سبب عوارض مخرب و نا خوشایندی می شوند.مشکلات و فشار هایی که ممکن است بر مرغ داران و یا مزرعه داران کشور های در حال توسعه تحمیل شود می تواند ناشی از وضعیتی باشد که به آن سؤ استفاده واکسن[۹] گفته می شود(Alexander et al., 2008).