تعریف نظری: پیش بردن حرفی یا کاری، به مقصود و هدف رسانیدن آن، کامیاب شدن، مسجّل ساختن (لغتنامه دهخدا،۱۳۶۵، ذیل «پیش بردن»)
تعریف عملیاتی: در این پژوهش منظور از عوامل پیش برنده، عواملی هستند که باعث میشوند تا کاربران بیشتر به کتابخانههای عمومی مراجعه کنند.
۱ – ۵ اهداف کلی و جزئی پژوهش
۱ – ۵ – ۱ هدف کلی
شناسایی میزان تأثیر عوامل پیشبرنده و بازدارنده در استفاده از کتابخانههای عمومی.
۱ – ۵ – ۲ اهداف جزئی
شناسایی میزان تأثیر شرایط اقتصادی در مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر سطح خدماتی کتابخانههای عمومی، در مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر نهادهای تربیتی مانند دانشگاه و مدرسه، در مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر تخصص و حرفه کتابداران در مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر دوری و نزدیکی کتابخانه، در مراجعه و یا عدم مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر موقعیت مکانی کتابخانههای عمومی، در مراجعه یا عدم مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر نحوه مدیریت کتابخانه در مراجعه یا عدم مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
شناسایی میزان تأثیر خانواده، در مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی.
۱ – ۶ سؤالات پژوهش
آیا بین شرایط اقتصادی و مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین سطح خدمات ارائهشده توسط کتابخانههای عمومی و مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین نهادهای تربیتی، مانند دانشگاه و مدرسه با مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین دوری و نزدیکی کاربران به کتابخانههای عمومی و مراجعه به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین موقعیت مکانی کتابخانههای عمومی و مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین نحوه مدیریت کتابخانههای عمومی و مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین خانواده (به عنوان عاملی جهت تشویق افراد) و مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین میزان آگاهی کتابداران و مراجعه کاربران به کتابخانههای عمومی رابطه معنادار وجود دارد؟
۱ – ۷ فرضیههای پژوهش
شرایط اقتصادی خوب مردم با توجه به سطح تحصیلات آنها، به عنوان عاملی جهت حضور هرچه بیشتر مردم در کتابخانههای عمومی محسوب میشود.
میزان تأثیر عوامل مورد نظر بر اساس جنسیت، به صورت معنیداری متفاوت است.
میزان تأثیر عوامل مورد نظر بر اساس سطح تحصیلات، به صورت معنیداری متفاوت است.
میزان تأثیر عوامل مورد نظر بر اساس سطح درآمد، به صورت معنیداری متفاوت است.
میزان تأثیر عوامل مورد نظر بر اساس سن کاربران، به صورت معنیداری متفاوت است.
فصل دوم:
مبانی نظری و
پیشینه پژوهش
فصل ۲
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲ – ۱ مقدمه
فصل دوم، مهمترین بخش یک پایان نامه است؛ چرا که چارچوب کاری را که محقق میخواهد انجام بدهد در این بخش مشخص میشود و نیز معلوم میگردد که در ارتباط با زمینه کاری محقق، چه پژوهشهایی صورت گرفته است و چه کارهایی انجام نشده است، تا محقق در رفع کاستیها اقدام نماید. در این فصل ابتدا به تعریف کلیدواژههای پژوهش و مباحث مرتبط با عنوان پایاننامه پرداخته، سپس مدل مفهومی پژوهش که از دل کلیدواژههای تحقیق بیرون کشیده شده است نیز در قالب یک نمودار ارائه میگردد. همچنین به مرور پیشینههای مرتبط با موضوع پژوهش، در داخل و خارج از کشور میپردازیم.
۲- ۲ کتابخانه چیست؟
«کتابخانه» در معنای متعارف به مکانی اطلاق میشود که توسط یک نهاد عمومی، خصوصی یا یک شخص تشکیل شده و در آن مجموعهای از کتابها، فایلهای اطلاعاتی، اسناد و… جهت بهرهبرداری یا حفظ و نگهداری در گروهبندیهای مشخص، دستهبندی شده و جهت استفاده در دسترس عموم و یا گروههای تعریفشده کاربری قرار میگیرند. واژه «کتابخانه» ترکیبی اضافی است از دو کلمه عربی و فارسی «کتاب» و «خانه». کتاب به معنای نوشته و یا چیزی مکتوب است و خانه، از ریشه واژه پهلوی «خان» به معنای فضا و مکان و اتاق مشتق شده است. یونانیها به آن Bibliotheca و رومیها Libri میگفتند در انگلیس قرون وسطی به آن Librarie و در فرانسه قدیم به آن Librairie میگفتند. این واژه که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۴ میلادی در زبان انگلیسی به کار گرفته شد، سرانجام به صورت Library در فرهنگ عمومی تثبیت گشت (وبسایت شهرنامه،۱۳۹۲).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
با این تعریف از کتابخانه، نمیتوان به آنچه که هدف نهایی کتابخانه است دست یافت. در واقع، امروزه کتابخانهها مرکز اطلاعات نامیده میشوند که در مرکز فعالیتهای اجتماعی قرار دارند و هر فعالیتی که در جامعه صورت میگیرد به نحوی با کتابخانه، به ویژه با کتابخانههای عمومی در ارتباط است. برای مثال، در برخی از کشورها مراسمهای دینی و ملی در کتابخانههای عمومی انجام میشود (پیتمن[۶] و وینسنت[۷]،۱۳۹۲، ص۲۴۱). کتابخانهها، فعالیتهای خود را نه به کاربران و درون کتابخانه، بلکه باید به سمت افراد غیر عضو و خارج از کتابخانه نیز بکشانند. چرا که کتابخانه نهادی اجتماعی است که با گردآوری، سازماندهی و نگهداری دانش مدون بشر، امکان رشد اندیشه، شکوفایی استعداد و باروری ذهن خلاق انسان پویا و جستجوگر را فراهم میکند (عمادخراسانی، ۱۳۹۲، ص۱۵). به طور خلاصه، این تعریفی است که از یک کتابخانه میتوان داد: «کتابخانه در متن جامعه و برای همه».
۲- ۳ انواع کتابخانه
کتابخانه نهادی اجتماعی است که با گروههای اجتماعی مختلفی سر و کار دارد، بنابراین بر اساس جامعه استفادهکننده، انواع گوناگونی دارد و از اهداف، وظایف و تشکیلات خاصی برخوردار است (مرتضوی،۱۳۸۱، ص۱۱۳). در این جا به طور اجمال به معرفی انواع مختلف کتابخانهها میپردازیم.
۲ – ۳ - ۱ کتابخانه آموزشگاهی
مدرسه، نخستین مکان اجتماعی است که کودک بخش زیادی از زندگی خود را در آن صرف میکند و فرصت مناسبی برای آموختن میباشد. کتابخانههای آموزشگاهی از اوایل قرن بیستم در پی تغییر و تحولاتی که به تدریج در امر آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته بوجود آمدند، شکلگرفته و بیشتر مخصوص دبستانها و دبیرستانهاست (احمدی فصیح، ۱۳۸۵، ص۵۱). کتابخانههای آموزشگاهی با حفظ هدفهای مدرسه بر اساس نظام آموزشی کشور متبوع، جهت ارائه خدمت به جامعه مخاطب خود- یعنی معلم و شاگرد - بوجود آمدهاند و برای گردآوری و سازماندهی مجموعهای جامع و فراگیر متناسب با میزان تواناییها و نیاز استفاده کنندگان خاص خود تلاش میکنند (عمادخراسانی، ۱۳۹۲، ص۱۸). هرچند مجموعه کتابخانه آموزشگاهی تا حدود زیادی به کتابخانه عمومی شباهت دارد، ولیکن مراجعان کتابخانههای آموزشگاهی از همگونی بیشتری برخوردارند.
۲ – ۳ – ۲ کتابخانه دانشگاهی
شاید کتابخانه دانشگاهی را بتوان نوعی کتابخانه تخصصی نامید، چرا که بیشتر مراجعان آن محققان و متخصصان هستند و منابع نیز بر اساس رشتههای موجود در دانشگاه تهیه و عرضه میگردد. کتابخانه دانشگاهی با سه گروه استادان، دانشجویان و محققین در ارتباط میباشند و میکوشند پاسخی مناسب و کافی برای مراجعین خود فراهم سازند. کتابخانه دانشگاهی معمولاً از یک کتابخانه مرکزی و تعدادی کتابخانه دانشکدهای تشکیل میشود. مجموعه هر یک از کتابخانههای دانشکدهای به نسبت تعداد دانشجویان و نیز رشتههای تحصیلی متفاوت است (امانی،۱۳۸۱، ص۳۳). آن چه که به اندازه، عمق، دامنه و خدمات کتابخانههای دانشگاهی معنا میدهد تأمین حمایت لازم برای پیگیری پژوهشهای بنیادی و پژوهشهای پیشرفته میباشد (یغمایی و دیگران، ۱۳۸۴، ص۲۴).
۲ – ۳ – ۳ کتابخانه تخصصی
در تعریفی که توسط انجمن کتابخانههای تخصصی (sla[8]) ارائه شده است، کتابخانه تخصصی، کتابخانهای است که توسط سازمانهای دولتی و غیردولتی با هدف غیرانتفاعی بوجود میآیند. این نوع کتابخانهها در سازمانها یا مؤسسات برای کمک به کارکنان بوجود میآیند تا آنان را در کسب اطلاعات فنی و تخصصی مورد نیاز کمک کنند. در مجموعه کتابخانههای تخصصی منحصراً منابع اطلاعاتی سازمان مطبوع گردآوری میشود (سینایی،۱۳۷۸، ص۹). کتابخانههای تخصصی بر حسب سیاستها، روشها و مجموعههای مختلفی که دارند به چند نوع تقسیم میشوند، مانند کتابخانههای شرکتهای صنعتی، کتابخانههای دولتی و سازمانهای وابسته، کتابخانههای انجمنهای حرفهای مانند وکلا، مؤسسات پژوهشی مستقل، کتابخانههای مؤسسات بازرگانی و امثال آن (محسنی، ۱۳۸۶، ص۶۵).