در سال ۲۰۰۲ ، در حدود ۲۵% از مدارس ابتدایی و متوسطه در پکن آموزش رسمی در فاوا را آغاز نموده اند . بری مثال آموزگاران زیر ۳۵ سال سن قادر خواهند بود که با توجه به وظایف خود تدریس ساده با نرم افزار را انجام دهند . در سال ۲۰۰۵ صد درصد مدارس ابتدایی و دبیرستان در پکن انتظار می رود که اطلاعات عمومی و مهارت های اساسی را در فاوا ارائه نمایند و تقریبا ۸۰% به صورت زنده ( آنلاین ) ، نحوه جستجو ، ارتباط ، پردازش و بکارگیری فاوا را در عمل فرا خواهند گرفت.
دوره های آموزشی برای آموزگاران در اوقات فراغت و در حالی که فعالیت درسی عادی آنان به خوبی حفظ شود ارائه می گردد . در مورد آموزش انتخابی و پیشرفت های عمومی نیز همین تاکید به عمل می آید . روش های گوناگونی در آموزش فاوا بکار گرفته می شود ، از جمله آموزش چهره به چهره ، آموزش آنلاین (بر خط) و یادگیری از راه دور .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش های کاربرد فاوا برای یادگیری و تدریس نشان می دهد که :

1. 1. تدریس چند منظوره از طریق شبکه ، نقش مهمی در مدارس ابتدایی و متوسطه ایفا می نماید .

1. 1. کلاس درس ، با کمک فاوا و ابتکارهای دانش آموزان در یادگیری روش های پیشرفته زنده می گردد .

1. 1. تدریس با کاربرد فاوا موجب رشد دانش آموزان ، توانایی در مشاهدات ، تقویت حافظه ، تخیلات و تفکرات می گردد .

مطالب درسی مختلف دارای خصوصیات متفاوتی در کاربرد فاوا می باشند ، ایجاد تغییرات در درس زبان چینی و زبان های خارجی امکان پذیر است . تشریح نمایش معمولا در موضوع های درسی قیزیک ، ریاضیات و علوم طبیعی انجام می گردد . رقابت در شبکه برای جلب علاقه تحصیلی دانش آموزان در تقویت توانایی های مهارتی امکان پذیر می باشد ( همان منبع : ۱۲۰-۱۲۶ ) .
۲-۲-۷-۳ ) آموزش و پرورش امریکا :
اهداف کلی این نظام دستیابی به آموزش و پرورش عمومی و آزادی های فردی و شکوفا نمودن قوای پتانسیل در هر یک از کودکان تا حد ممکن است تا به عنوان یک شهروند در جامعه ای آزاد خدمت موثر انجام دهند . بطور کلی در امریکا هدف اصلی آموزش و پرورش تربیت فرد اجتماعی است .
کلاس درس هوشمند در آمریکا : بطور کلی طرح ابتکاری در امریکا ایجاد مدارس هوشمند و تشکیل کلاس های هوشمند است . کلاس درس هوشمند در واقع یک مرکز تحقیقاتی است که از فناوری و موضوعات علمی ، از یک زیر بنا تخصصی و منابع و امکانات الکترونیکی بهره می برد و همچنان به عنوان یک ابزار آموزش فناوری برای دانش آموزان عمل خواهد کرد . برای یادگیری و تسلط به فضا و زمان نیاز دارد این کلاس این فرصت را برای معلمان بوجود آورد که فناوری ارتباطی و اطلاعاتی را در محیطی غیر تهدید آور ( یعنی محیطی که خودشان مرتکب خطا شوند و خطاهای خود را اصلاح نمایند ) یاد بگیرند رایانه ها به مراکز ارتباط اینترنتی اتصال دارند و معلمان و مدیران می توانند در آموزش مطالب درسی از اینترنت استفاده نمایند ( اسمالپ^[۱۳] ، ۲۰۰۱ ) .
۲-۲-۷-۴ ) کشور دانمارک
دولت دانمارک بر طرح عملیاتی برای سیاست های فاوا در سال ۱۹۹۵ در جهت توسعه فناوری اطلاعات بخش آموزشی و از جمله اهمیت اجرایی تلاشی ویژه در مدارس تاکید نموده است . سابقه یک کوشش ویژه در بخش آموزشی به طور کلی و در مدارس ابتدایی به صورت اختصاصی ، اهمیت رشد و نقشی که فاوا در تقریبا کلیه حوزه های جامعه ایفا می گردد را مشخص می نماید .
وزارت آموزش و پرورش ابتکارهای زیادی برای پیروی از سیاست های دولت در برقراری هدف های فاوا در آموزش به وجود آورده است . یک عامل مهم در این مورد این است که تعدادی از فعالیت های مورد بهره برداری زمانی آغاز می شود که بتواند در شناسایی اهداف سیاست های فناوری اطلاعات و سیاست های آموزش کمک کند ( کارشناسان بخش آموزش عالی یونسکو ، ترجمه قورچیان ، ۱۳۸۲ : ۱۳۰و ۱۳۱ ) .
۲-۲-۷-۵ ) کشور اندونزی
آموزش الکترونیک در اندونزی در اواسط دهه نود با ظهور اینترنت و به دنبال ورود فناوری اطلاعات در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ آغاز شد. هر چند که بحران های اقتصادی و سیاسی که از سال ۱۹۹۷ تا اوایل قرن حاضر دامن گیر اندونزی بود به شدت به این برنامه لطمه وارد کرد. با آغاز سال ۲۰۰۰ به رغم بحران های اقتصادی، سازمان های بسیاری این فناوری ها را به منظور اجرای آموزش الکترونیک در محیط خود به کار گرفتند. برخی محدودیت ها در زمینه آموزش الکترونیک در ادامه توضیح داده می شود . نخست زیر ساخت ها که از این نوع آموزش پشتیبانی نمی کردند. در واقع از ۲۲۳ میلیون جمعیت تنها ۲۰ میلیون دارای تسهیلات تلفن ثابت ؛ یعنی مهم ترین پیش نیاز دستیابی به تسهیلات آموزش الکترونیک بودند و این در حالی است که استفاده از تلفن های همراه برای ارتباط اینترنتی بسیار پرهزینه است. از سوی دیگر مشترکان اینترنت در اندونزی بسیار محدودند. در سال ۲۰۰۷ شمار این مشترکان به ۱٫۳ میلیون نفر و تعداد کاربران به ۱۴ میلیون نفر رسید. مسئله دوم، مسئله مدیریت محتوایی مطالب است. اگر چه اکثریت متصدیان آموزش الکترونیکی، نهادهای آموزشی هستند اما در مورد محتوای مطالب هیچ استانداردی وجود ندارد . در حالیکه محتوای مطالب معطوف به دانشجویان دانشگاه هاست، اما با این حال اغلب به سطح استانداردهای عقلانی آکادمیک نمی رسد. سوم اینکه در مدیریت آموزش الکترونیک هماهنگی وجود ندارد. در دوره ریاست جمهوری سوهارتو ( ۱۹۹۸ ) مدیریت متمرکز دانشگاهی به مدیریت نا متمرکز تبدیل شد. مدیریت عمومی آموزش عالی ( DGHE ) که زمانی وظایف ساماندهی را برعهده داشت اکنون هماهنگ کننده امور آموزش عالی است. نتیجه این امر نه بی نظمی بلکه تلاش هایی نا هماهنگ در جهت آموزش الکترونیک است. برخی دانشگاه های خاص تسهیلات آموزش الکترونیکی خود را مستقر ساخته اند، بدون اینکه با برنامه های دیگر دانشگاه ها هماهنگ باشد چه رسد به سطح ملی . و چهارم مسئله عوامل فرهنگی ، مردم اندونزی به طور کلی به خاطر میراث سنت شفاهی خود ، صحبت کردن را بر نوشتار ترجیح می دهند، آنها ترجیح می دهند در یک سخنرانی شرکت کنند تا شخصا به مطالعه بپردازند. از همین رو دانشجویان اندونزیایی ترجیح می دهند تا مستقیما در یک سخنرانی شرکت کنند و به طور مستقیم با دیگر دانشجویان وارد تعامل شوند تا به شیوه های مجازی ای که معمولا در آموزش الکترونیک رایج است. چیزی که مردم اندونزی بدان نیاز دارند عبارت است از هماهنگی بهتر میان گردانندگان آموزش الکترونیکی یعنی یک راهبرد کلان آموزش الکترونیکی به نحوی که از سوی تصمیم گیرندگان از بالا تعیین شود و نیز ایجاد آموزش الکترونیکی نه صرفا به عنوان خود آموزش الکترونیکی بلکه به مثابه ابزاری که برای روز آمد بودن دانشجویان را به دانش فناوری اطلاعات مجهز گرداند و به شیوه ای انعطاف پذیر آنها را قادر به رقابت سازد ( سولیستیو باسکی^[۱۴] ، ۲۰۰۷ ) .
۲-۲-۷-۶ ) کشور برزیل
تجربه یادگیری فاوا در آموزش و پرورش برزیل حداقل به ۳۰ سال بر می گردد . در سال ۱۹۸۱ دانشگاه برازیلیا و وزارت آموزش و پرورش اولین سمینار را درباره ی کاربری رایانه در آموزش برگزار نمود . اولین سند مهم درباره ی سیاست های ملی برای کاربرد فاوا در آموزش نیز در سال ۱۹۸۱ منتشر گردید . در سال ۱۹۸۳ وزارت آموزش و پرورش و دبیرخانه ی انفورماتیک پروژه Educom را به وجود آورد که اولین پروژه ی ملی در معرفی فاوا در مدارس برزیل بود . پروژه تعدادی مراکز تحقیقاتی را در استان های مختلف فدراسیون به وجود آورد تا افرادی ذیصلاح در فاوا آموزش و تربیت نماید و با کمک اطلاعات و تجربیات خود در تدریس ، یک سیاست ملی در فاوا آموزش اقدام نمایند . اولین اقدامات دولتی درباره ی فاوا آموزش در دانشگاه های متمرکز گردید در حالی که انتظار می رفت به فنون و رموز کار آشنا باشند . امروزه با تاسیس بسیاری از گروه های تحقیقاتی در رایانه آموزشی در دانشگاه های برزیل دولت بر تدارک زیر بنای آموزش در مدارس تمرکز نموده است .
در سال ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ برخی اقدامات مقدماتی برای آغاز یک روش غیر متمرکز تولید نرم افزارهای آموزشی به زبان پرتغالی اقدام و با مطالب درسی برزیل منطبق نمود و هفده مرکز کامپیوتری در آموزش ایجاد نمود . این مراکز مسئولیت پرورش منابع انسانی را به عهده گرفتند و هم چنین برای تولید و توزیع فناوری در مدارس مورد استفاده قرار دادند . در اکتبر ۱۹۸۹ وزارت آموزش و پرورش یک برنامه ملی درباره کامپیوتر های آموزشی تدریس نمود .
در سال ۱۹۹۷ وزارت آموزش و پرورش یک برنامه ملی در کامپیوترهای آموزشی و با هدف توزیع ۳۰۰۰۰۰ کامپیوتر در مدارس عمومی تنظیم نمود . از آنجایی که ضرورت تربیت آموزگاران و زیربنای آموزشی آشکار گردید ، مسئولان برنامه تصمیم گرفتند که فقط ۱۰۰۰۰۰ کامپیوتر فراهم نموده و مابقی اعتبار را جهت آموزش و زیرساخت صرف نمایند ( کارشناسان بخش آموزش عالی یونسکو ، ترجمه قورچیان ، ۱۳۸۲ : ۱۴۵-۱۴۶ ) .
۲-۲-۷-۷ ) کشور مالزی
وزارت آموزش و پرورش مالزی یک برنامه جاه طلبانه توسعه را در مدارس خود آغاز نموده است و بازرسان مسئولیت رفع نیاز تجهیزاتی را که در ارتباط با مهارت های فاوا می باشند به عهده دارند .
مدارس چند منظوره هوشمند ، پاسخی ابتکاری به نیازهای کشور مالزی در یک جابجایی جدی از اقتصاد صنعتی به یک اقتصاد علمی می باشد . این امر نیاز به یک سواد فناوری و نیروی کار متفکری می باشد که قادر به فعالیت در محیط های جهانی باشد و با بهره گرفتن از تجهیزات عصر اطلاعات و فناوری ، تولیدات و باروری را توسعه بخشد .
در کشور مالزی مدارس ( هوشمند ) نه تنها با معرفی فناوری که عاملی بسیار جدی و حساس می باشد طبقه بندی می شود بلکه از همه مهمتر با توانایی آنها در ارائه آموزش برتر شناخته می شوند .
آموزش در مالزی ، تلاش مداوم در جهت پیشرفت نیروی برتر افراد و بهره گیری از یک شیوه کلی و منسجم می باشد تا با ایمانی قوی و اخلاصی الهی ، افراد از لحاظ فکری ، روانی ، عاطفی و جسمی انسان هایی متعادل و هماهنگ باشند .
مدارس ابتکاری هوشمند دارای پنج هدف کلی زیر است : دو مورد از این اهداف متوجه افراد می گردد که در درجه اول شامل ترتیب کلیه عوامل پیرامونی فرد می باشد که حوزه های ذهنی ، جسمی ، عاطفی و روانی را در بر می گیرد و در درجه دوم فراهم نمودن فرصت هایی برای افراد است تا توانایی و قابلیت خود را پرورش دهند . سومین هدف در زمینه نیازهای جامعه می باشد که یک نیروی کار متفکر که سواد فناوری داشته باشد بوجود می آورد . چهارمین و پنجمین هدف متوجه تشکیلات آموزشی است تا با دمکراتیک کردن آموزش و پرورش هر کودکی بتواند به امکانات یادگیری ، دسترسی یکسانی داشته باشد و مشارکت پایه گذرانی مانند والدین ، جامعه و بخش های خصوصی را در پیشرفت روند آموزشی افزایش دهد .
مجموعه ای از راهبردهای تلفیقی برای حصول به این اهداف به کار برده می شوند :

1. 1. تاکید بر تفکر ، زبان و ارزش ها در برابر برنامه درسی .

1. 1. معرفی تکامل عمودی ، بطوری که پیشرفت دانش آموزان با گام های آهسته و موزون ولی در گروه سنی خود انجام گیرد.

1. 1. آموزگاران به جای فراهم کنندگان دانش به عنوان تسهیل کنندگان یادگیری عمل نمایند .

1. 1. یادگیری در سطحی گسترده به صورت خودآموزی انجام گردد.

فناوری اطلاعات به عنوان یک فراهم آورنده اولیه در اجرای همگیر اینگونه راهبردها عمل خواهند نمود که توسط افراد ورزیده ، ماهر ، سیاست ها و فرایند ها پشتیبانی می گردد .
اولین مرحله اجرایی مدارس هوشمند در ژانویه ۱۹۹۹ با اختصاص ۹۰ مدرسه آغاز گردید که شامل طرح های کوچک و نمونه های تحت پوشش مدارس مالزی می گردد . تحول گسترده تر در مابقی مدارس با فرایندی مرحله ای در ژانویه ۲۰۰۰ آغاز به کار نمود .
فناوری یک نیرو پیش برنده در ورای انجام وظیفه مدارس هوشمند در مالزی به شمار می رود . فناوری های چند منظوره زیر ساخت هایی برای فرایندهای جدید تدریس ، یادگیری و روش های مدیریتی ، ارتباط با سایر هیئت های خارجی و شبکه های آموزشی به وجود آورده تا کلیه مدارس هوشمند به یکدیگر ارتباط پیدا نمایند ( همان منبع : ۵۸-۶۱ ) .
۲-۲-۸ ) موانع بکارگیری فاوا در آموزش و پرورش
۲-۲-۸-۱ ) موانع زیر ساختی – فنی :
امروزه ارتباطات و مبادله اطلاعات در بستر مخابراتی شکل می گیرد و برای اتصال به شبکه جهانی اینترنت یکی از ملزومات انکار ناپذیر ، امکانات و تسهیلات مخابراتی می باشد هر چند طی چند سال اخیر تلاش های زیادی در کشور در جهت گسترش مخابرات و ایجاد تاسیسات و امکانات لازم به عمل آمده و موفقیت های زیادی حاصل شده است ؛ ولی گنجایش و ظرفیت تجهیزات مخابراتی که هم اکنون وجود دارد ، جوابگوی کامل نیازهای توسعه فاوا به خصوص در بخش آموزش نمی باشد ( ویلسون^[۱۵] ، ۱۹۹۶ ؛ فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ ابراهیمی و بختیاری ، ۱۳۸۵ ) . یکی از مشکلات ، کافی نبودن پهنای باندهی مخابراتی است که حجم بار خطوط را با ترافیک روبرو می سازد . این عوامل در برقراری ارتباط مشکلاتی پدید می آورد ( آیتی و عطاران و مهرمحمدی ، ۱۳۸۶ ؛ شعبان نژاد و صادقی ، ۱۳۸۶) .
دست یابی به شبکه اینترنت ، نیازمند شکل گیری فراهم آورندگان خدمات اینترنت است . ارائه دهندگان خدمات اینترنتی برای ارائه خدمات خود لازم است به ایستگاه های بزرگ مادر متصل شوند و با داشتن خطوط تلفن به تعداد کافی ، این امکان را برای کسانی که مایل به استفاده از اینترنت هستند فراهم سازند ( مرکز تحقیقات توسعه دانشگاه بُن آلمان ^[۱۶]، ۲۰۰۵ ) . در کشور ما به دلیل موانع قانونی و محدودیت هایی که به لحاظ سیاسی ، فرهنگی و قضایی ایجاد شده است ، تعداد ارائه کنندگان خدمات اینترنتی نسبت به درخواست کنندگان این خدمات پایین است و همین امر ، سبب کم شدن امکان دسترسی به اینترنت برای عموم می شود ( ابراهیمی و بختیاری ، ۱۳۸۵ ) . در حال حاضر بیشتر ادارات ، سازمان های دولتی ، نهادهای آموزشی و دانشگاه ها و مراکز فرهنگی از این خدامت بهره می گیرند . در صورت پایین بودن تعداد ارائه کنندگان خدمات اینترنتی و مشکل بودن دسترسی به اینترنت نمی توان برای توسعه و گسترش استفاده از فاوا در نظام آموزشی برنامه ریزی نمود ؛ بنابراین لازم است به این موضوع نیز توجه شود و بسترهای فنی و قانونی برای گسترش اینترنت و ارائه کنندگان خدمات اینترنتی در سراسر کشور به وجود آید ، تا همگام با گسترش فاوا ، امکان استفاده تمامی موسسات و نهادهای آموزشی و حتی منازل از این فناوری فراهم گردد ( شعبان نژاد و صادقی ، ۱۳۸۶ ) .
همچنین قعطی مدوام برق ، عدم دسترسی به اینترنت و قطع شبکه را نیز می توان از عوامل فنی – زیرساختی عدم به کارگیری فاوا به حساب آورد ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ عفت نژاد ، ۱۳۸۱ ؛ مشهدی و رضوان فر و یعقوبی ، ۱۳۸۶ ) .
۲-۲-۸-۲ ) موانع فردی :
پژوهش های متعددی در خصوص موانع فردی موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات صورت گرفته و موانع فردی از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گرفته اند .
یکی از ابعاد موانع فردی در بکارگیری فاوا ، مربوط به دانش عمومی و توان استفاده از فناوری روز در یک کشور می باشد ، عامل موثری در جهت تحریک کل جامعه به سمت و سوی استفاده از پیشرفت های فناوری خواهد بود . دانش عمومی در کشورهای جهان سوم به دلیل پایین بودن سطح کل فرهنگ جامعه ، زندگی روستایی ، پایین بودن سطح سواد ، نارسایی ها و فقر اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی ، در سطح نازلی قرار دارد ، بنابراین به عنوان یک مانع بسیار بزرگ در جهت گسترش شبکه های ارتباطی نوین در آن جامعه مطرح است ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ روبِرتسون^[۱۷] ، ۱۹۹۷ ) .
بُعد دیگر را می توان از نگاه سازمان ها و نهادهای آموزشی ، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد . سازمان ها و نهادهایی که خود را موظف به استفاده از این فناوری می دانند و الزامات محیطی نیز این اقتضا را برای آنها حکم می کند ، باید توان نیروی انسانی خود را در این خصوص بالا ببرند ( شرام^[۱۸] ،۱۹۹۵) . بطور کلی می توان گفت عامل نیروی انسانی به عنوان مهم ترین عامل در زمینه کسب فناوری های نوین و توسعه آن محسوب می گردد و کشورهایی که می خواهند در این زمینه پیشرفت داشته باشند ، باید در زمینه افزایش دانش عمومی ، آموزش نیروهای متخصص و کارآمد ، افزایش دانش حرفه ای عاملان فعالیت های فاوا و نیز افزایش دانش عمومی و حرفه ای کارکنان سازمان های ذیربط در روند فعالیت های فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و ارائه دهندگان خدمات نوین سرمایه گذاری کنند ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ روبِرتسون^[۱۹] ، ۱۹۹۷ ؛ شرام^[۲۰] ، ۱۹۹۵ ؛ مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ یعقوبی و شاکری ، ۱۳۸۷ ) .
یکی دیگر از موانع ، مشکل زبان مورد استفاده در اینترنت است . اغلب اطلاعات و مبادلات اینترنتی به زبان انگلیسی صورت می پذیرد که این شیوه نیز ، یکی از مهم ترین موانع استفاده از اینترنت به حساب می آید . سهم برآورد استفاده از زبان انگلیسی در اینرتنت بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است ، در صورتی که فقط ۵۷ درصد از استفاده کنندگان اینترنت ، انگلیسی زبان هستند . با توجه به این که در کشورهای در حال توسعه درصد بالایی از افراد فاقد سواد لازم و تسلط بر زبان انگلیسی هستند ، در استفاده از اینترنت با مشکل مواجه می باشند. ( موحد محمدی و ایروانی ، ۱۳۸۱ ؛ یعقوبی و شمسایی^[۲۱] ، ۲۰۰۴ ؛ آیتی و دیگران ، ۱۳۸۶ : ۵۴-۵۲ ) .
طبق مطالعات انجام شده ، نگرش منفی نسبت به این فناوری یکی از موانع فردی در خصوص به کارگیری فاوا می باشد ( مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ موحدمحمدی و ایروانی ، ۱۳۸۱ ؛ صالح صدق پور و میرزایی ، ۱۳۸۷ ؛ یون^[۲۲] ، ۲۰۰۴ ) . و آخرین مورد از موانع فردی نیز مقاومت انسانی در مقابل تغییر است ( ویلسون ، ۱۹۹۶ ؛ صالح صدق پور و میرزایی ، ۱۳۸۷ ) .
۲-۲-۸-۳ ) موانع اقتصادی :
کشوری که از سطح توسعه اقتصادی پایین برخودار باشد ، در زمینه نرخ رشد و نفوذ فناوری های نوین نیز در سطح پایین خواهد بود ؛ یعنی رابطه مستقیمی بین توسعه اقتصادی و نرخ نفوذ فناوری های نوین وجود دارد و به طور اخص می توان گفت یکی از شاخص های توسعه اقتصادی ، نرخ رشد فناوری و به ویژه فناوری ارتباطی و اطلاعاتی است ( شرام^[۲۳] ،۱۹۹۵ ؛ مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ یون^[۲۴] ، ۲۰۰۴ ) . این مساله برای کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته بیشتر صادق است ؛ در کشور در حال توسعه ای که نرخ رشد اقتصادی پایین است ، با توجه به ارتباط تنگاتنگ و تعامل عوامل اقتصادی و رابطه مستقیم با هم ، امید به دست یابی به فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در آن کشور کم خواهد بود ؛ بنابراین سطح پایین توسعه اقتصادی یک کشور می تواند به عنوان یک مانع عمده جهت دست یابی به فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی به خصوص در بخش آموزش محسوب گردد ( مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ) .
سطح درآمد سرانه نیز می تواند به عنوان یک شاخص در میزان دست یابی به فناوری های مورد نیاز در بخش آموزش مطرح باشد. درآمد سرانه هر فرد در یک کشور گویای این موضوع است ، که افراد آن جامعه به طور متوسط توانایی دست یابی به فناوری های ارتباطی ( کامپیوتر ، اینرتنت ، موبایل و … ) را دارا می باشند یا خیر . هر چه وضعیت عمومی معیشتی افراد جامعه در سطح پایین تری باشد افراد آن جامعه تمایل کمتری به استفاده از وسایل ارتباطی خواهند داشت ؛ زیرا با درآمد پایین ، افراد ترجیح می دهند کالاها و مایحتاج ضروری خود را تهیه کند تا این که به سمت ، فناوری اطلاعاتی و ارتباطی ( که کالایی لوکس تلقی می شود ) بروند ( مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ دِوریز^[۲۵] و همکاران ، ۲۰۰۱ ) .
تعداد کامپیوترهای شخصی موجود و نرخ رشد دسترسی مردم به آن را نیز می توان از عوامل و موانع مهم توسعه فاوا به ویژه در نظام آموزشی دانست . عدم دسترسی به این گونه امکانات نیز مانع اساسی در توسعه و گسترش این فناوری در آموزش به شمار می رود ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ دِوریز و همکاران ، ۲۰۰۱ ) .
مساله دیگر هزینه استفاده از خطوط تلفن است . در صورت بالا بودن هزینه های استفاده از خطوط تلفن ، امکان دسترسی به شبکه های اینترنت و دیگر شبکه های ارتباطی ، در سطح پایینی باقی خواهد ماند ( آتشک ، ۱۳۸۶ ؛ ویلسون^[۲۶] ، ۱۹۹۶ ) .