این موضوع سبب شد تا در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی ابتدا سیستم برنامه ریزی تولید[۷]۴ و سپس به علت عدم توانایی سازمان ها برای نگهداری حجم بالایی از مواد اولیه، سیستم برنامه ریزی مواد مطرح گردد. این سیستم عمدتاً به برنامه ریزی مواد بر اساس لیست مواد اولیه و قطعات[۸]۵، درخت محصول، زمان بندی و برنامه ریزی تولید، ظرفیت های واقعی تولید و موجودی اقلام درون انبار می پرداخت. این سیستم اطلاعات مفیدی از قبیل برنامه دقیق نیازمندی های مواد و قطعات جهت تولید بر اساس برنامه تولید در بازه های زمانی مشخص، اطلاعات میزان کسری مواد اولیه و قطعات در لحظه نسبت به برنامه تولید، برنامه ساخت محصولات نیمه ساخته مورد استفاده در خطوط و مراحل دیگر تولید و محاسبه موجودی در دست برای محاسبه نیازمندی های مواد خط تولید را در اختیار سازمان ها قرار می داد. این سیستم زمان تحویل اقلام موردنیاز برای ساخت یک محصول خاص را از زمان تحویل به مشتری تا زمان برای مونتاژ شدن روی خطوط مونتاژ برنامه‌ریزی می‌کرد. لیکن سازمان ها در اجرایMRPI با مشکلات متعددی رو به رو بودند. اعم این مشکلات، عدم توجه به ظرفیت های تولیدی سازمان و برنامه ریزی ظرفیت، برنامه ریزی تامین کنندگان، مدیریت عملیات و فروش، مدیریت تقاضا و ارتباط بین تولید و استراتژی های رقابتی سازمان بود. به علاوه استقرار این نرم‌افزار مستلزم استفاده ازMain Frame ها بود که اغلب بسیار گران قیمت بودند (Akkermans et al., 2003; Umble et al., 2003; Jacobs and Weston, 2007).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
سیستم های اطلاعاتی دهه۸۰: برنامه ریزی منابع تولید[۹]۶
تا اوایل دوره ۸۰ سیستم های حوزه برنامه ریزی مواد تقریبا پویائی لازم را بدست آورده بودند. ولی ضعف عمده این سیستم ها این بود که سایر سیستم های سازمان و منابع درون را در نظر نمی گرفتند. اولین گام در رفع مشکلات این سیستم ها، ایجاد شرایطی بود که جهت انجام محاسبات برنامه‌ریزی مواد بتوان بازخوردهای لازم را از فرایند اجرایی تولید دریافت نماید. به این ترتیب نوع کامل‌تری از سیستم ها با عنوان برنامه ریزی نیازمندی های مواد حلقه بسته شکل گرفت. سپس با افزودن جنبه‌های مالی بهMRP حلقه بسته، سیستمی پدیدار شد که در حقیقت یک رویکرد یکپارچه برای مدیریت کلیه منابع تولیدی بود. این سیستم توسعه یافته، برنامه‌ریزی منابع تولید (MRPII)نام گرفت. برنامه‌ریزی منابع تولید روشی برای برنامه ریزی بهینه و کارآمد تمامی منابع مستقیم و غیر مستقیم تولید از قبیل مواد اولیه، ماشین آلات و تجهیزات تولیدی، منابع انسانی و منابع مالی و بهینه سازی فرایندهای تولید از طریق هماهنگ کردن میزان مواد اولیه و قطعات و نیازمندی های تولید و همراه شدن با سیستم های حسابداری و مالی جهت مدیریت مواد و ظرفیت است.
به طور خلاصه سیستم MRPII یک ماژول توسعه یافته ازMRP می باشد که در آن سیستم ها به فرایند تولید گسترش یافته و برنامه ریزی از حوزه مواد به کنترل منابع موثر در فرایند تولید از قبیل مواد اولیه، قطعات نیمه ساخته، ماشین آلات و تجهیزات تولیدی، منابع انسانی و مالی توسعه پیدا کرده است و علاوه بر موجودی اقلام، جریانات مالی و حسابداری را نیز در بر گرفتند. لیکن محدودیت هایی در این نوع از سیستم ها وجود داشت که محرک ایجاد نسل بعدی سیستم های اطلاعاتی گردید. برخی از این محدودیت ها به شرح زیر است:
به تدریج فرایند تولید از وضعیت تولید برای انبار دور شده و به تولید و ساخت برای سفارش نزدیک می شد. این وضعیت نیازمند برنامه ریزی بسیار پیچیده تری در سازمان ها بود. لیکن سیستم MRPII تنها تولید به منظور انبار را پشتیبانی می‌نمود و سایر روش های تولیدی را پوشش نمی‌داد.
افزایش کیفیت و کاهش هزینه به عنوان ملزومات اولیه بقای سازمان ها در بازار به شمار می رفت و به مرور زمان رقابت در مواردی از قبیل تحویل سریع محصولات و خدمات، انعطاف پذیری در تولید، ائتلاف بهتر با تامین کنندگان و مشتریان و سطوح بالاتر تمایز محصولات مطرح می گردید (Yeh et al., 2007; Berchet and Habchi, 2005; Xue et al., 2005; Al-Mashari et al., 2003; Merode et al., 2004).
بنابراین نقص این سیستم در مدیریت سفارشات تولید، برنامه ریزی تولید و مواد و نیاز به سیستم های اطلاعاتی یکپارچه منجر به توسعه سیستم برنامه ریزی منابع سازمان گردید.
سیستم های اطلاعاتی دهه۹۰: برنامه ریزی منابع سازمان
سیستم های اطلاعاتی این دوره تکامل یافته سیستم MRPII هستند. در حقیقت ابتدا برنامه ریزی منابع مالی MRPIII که توسعه یافته سیستم MRPII با هدف پوشش سیستم های مدیریت منابع مالی سازمان جهت پشتیبانی از تصمیم گیری و پاسخگوئی به شرایط پیچیده بازار در تولید و اثرات مالی آن ایجاد گردید. در نهایت با اضافه شدن سیستم های پشتیبان جهت تصمیم گیری[۱۰] به سیستم برنامه ریزی منابع تولید و ساخت، سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان ایجاد شدند تا فرآیندها و وظایف مختلفی از جمله کنترل کیفیت، نگهداری و تعمیرات، حسابداری و امور مالی را به سیستم های تولیدی متصل کرده و پاسخگوی مناسبی در مسئله رقابت و سرعت بخشیدن و بالا بردن دقت تصمیم گیری های مدیران باشند. اثرات این سیستم درکل پهنه سیستم ه
ا و فرآیندهای سازمان و حوزهای متعددی همچون مدیریت زنجیره تامین[۱۱]، مدیریت ارتباط با مشتری[۱۲]، کنترل سفارشات[۱۳] و سیستم مدیریت پایگاه داده ها[۱۴] وجود دارد. این سیستم بیش از آنکه عنوان جدیدی برای سیستمMRPII باشد، به عنوان سطح بعدی در سطوح تکاملی سیستم های اطلاعاتی طراحی شده برای پشتیبانی از عملیات سازمان به شمار می رود. جنبه های تکنولوژیکی نظیر رابط کاربر، بانک اطلاعاتی رابطه ای[۱۵]، استفاده از زبان نسل چهارم و ابزارهای مهندسی نرم افزار در برنامه نویسی، معماری سه لایه ای سرور/کلاینت، استفاده از یک پایگاه داده مشترک، طرح ریزی و زمانبندی منابع فروشنده براساس برنامه های زمان بندی و تقاضاهای پویای مشتریان، از ویژگی های این سیستم است. این سیستم توسط بسیاری از سازمان های بزرگ و چند ملیتی مورد استفاده قرار گرفته است. بخش های مختلف این سیستم به طور یکپارچه کار کرده و این امکان را به سازمان می دهد تا محصولات خود را قیمت گذاری کرده، گزارشات مالی ایجاد کند و منابع سازمانی خود (افراد، مواد اولیه و پول) را به صورت موثر مدیریت نماید. همان طور که پیشتر نیز بیان شد، استفاده از سیستم برنامه ریزی منابع سازمان به سبب ایجاد اطلاعات یکپارچه از سراسر سازمان و تسهیل تصمیم گیری به سرعت در حال گسترش بوده و روز به روز بر تعداد سازمان هایی که این سیستم را پیاده سازی می کنند، افزوده می شود (Kumar et al., 2003; Basoglu et al., 2007; Umble et al., 2003; Al-Mashari et al., 2003; Merode et al., 2004; Sawah et al., 2008; Jacobs and Weston, 2007; Kakouris and Polychronopoulos, 2005; Nikookar et al., 2010; Yeh et al., 2007; Rose and Kraemmergaard, 2006).
نسل جدید از سیستم های اطلاعاتی دهه ERP II :90
ظهور اینترنت منجر به یکپارچگی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان با سیستم هایی نظیر مدیریت زنجیره تامین، مدیریت ارتباط با مشتری، اتوماسیون فروش[۱۶]، برنامه ریزی و زمان بندی پیشرفته[۱۷]، هوشمندی تجاری[۱۸] و کسب و کار الکترونیک[۱۹] گردید. با افزوده شدن مدیریت زنجیره تامین و مدیریت ارتباط با مشتری به سیستم برنامه ریزی منابع سازمان؛ نسل جدیدی از سیستم های اطلاعاتی برنامه ریزی منابع سازمان ایجاد گردیدند تا امکان پاسخ گویی به نیازهای ارتباطی سازمان با دنیای خارج را فراهم آورند. هدف این سیستم ایجاد یک رابطه دارای ارزش افزوده برای طرفین تجاری از طریق بهینه نمودن مدیریت ارتباطات با مشتری و ارائه خدمات بهتر به ذینفعان سازمان است. این سیستم می تواند منجر به یکپارچگی با تجهیزات تولید، جمع آوری داده ها بوسیله سیستم های همراه، توسعه اطلاعات از طریق اینترنت، اتصال اطلاعات با تامین کننده و مشتری، یکپارچه کردن زنجیره تامین سازمان و فرآیندهای تجاری وابسته و استفاده بهینه از منابع مالی و سرمایه سازمان به سبب افزایش سرعت انجام کارها در زنجیره تامین، گردد (Basoglu et al., 2007).
تعاریف سیستم برنامه ریزی منابع سازمان
برای سیستم برنامه ریزی منابع سازمان تعاریف متعددی ارائه شده است که تقریبا همه یک مفهوم را بیان می‌کنند. در ادامه به چند مورد از این تعاریف اشاره می گردد:
| ردیف | تعریف | منبع |
| ۲-۴-۱) | یک سیستم اطلاعاتی که به وسیله مجموعه ای از ماژول های کارکردی مرتبط و یکپارچه، تمامی کارکردهای سازمان از قبیل برنامه ریزی تولید، کنترل موجودی، فروش و منابع انسانی را اتوماتیک کرده و در قالب یک پایگاه داده و معماری اطلاعات مشترک استاندارد و یکپارچه می کند و نیازمندی های واحدهای مختلف را پوشش می دهد. | Berchet and Habchi, 2005; Yen and Sheu, 2004; Botta-Genoulaz and Millet , 2005; Liao et al., 2007; Sawah et al., 2008; Calisir and Calisir, 2004; Quattrone and Hopper, 2005; Peslak, 2006; Akkermans et al., 2003; Kayas et al., 2008; Enquist and Juell-Skielse, 2010; Bernroider, 2008; Yen et al., 2002; Wu et al., 2007 |
| ۲-۴-۲) | یک سیستم اطلاعاتی که با یکپارچه کردن و استاندارد کردن تمامی بخش ها و فرایندهای سازمان (برنامه ریزی، خرید، فروش، توزیع، حسابداری و ارائه خدمات به مشتری) بهبود سفارشات و موجودی ها و مدیریت زنجیره تامین، امکان مدیریت فرایند برنامه ریزی و عملیات سازمان را فراهم می کند. | Ifinedo , 2008; Sheu et al., 2004 |
| ۲-۴-۳) | یک سیستم توانمند ساز و پشتیبانی کننده که دارای ماژول های منابع انسانی، حسابداری و مالی، تولید، مدیریت پروژه، اتوماسیون، هوشمندی تجاری و … است. | Musaji, 2002 |
| ۲-۴-۴) |
