اگر مدت مزبور منتفی گردد و طفل مسترد نگردیده باشد، اولاً دیگر استرداد طفل مقدورنیست و با وجود اینکه هنوز روابط طفل با خانواده اصلی قطع نشده است برای قبول‌کننده یا قبول کنندگان حق ایجاد می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ثانیاً انقضاء مهلت موجب محرومیت از هر گونه اقدام و درخواست اثبات نسب واقعی یا تصدیق نسب می‌شود و ابوین واقعی طفل دیگر نمی‌توانند در خصوص شناسائی نسب وی اقدامی بعمل آورند (ماده ۳۵۲ ق م).
ولی اگر در ضمن مدت، طفل مسترد گردد یا محکمه تقاضای فرزندخواندگی را رد نماید، مانند آن است که طفل از ابتدا وارد خانواده قبول‌کننده نشده باشد و اگر دادگاه صلاح بداند به خانواده اصلی خود بر می‌گردد.
قابل ذکر است قرابت نسبی و سببی فرزندخوانده و قبول‌کننده،، مانع از فرزندخواندگی نیست و عمو و عمه، دائی و خاله و سایر اقرباء نسبی و سببی می‌تواند پسران و دختران برادر یا خواهر خود را به فرزندی بپذیرند و حتی قیم نیز می‌تواند طفل تحت سرپرستی خود را به فرزندخواندگی بپذیرد (امامی، ۱۳۴۹، ص ۴۱۷).
۵-۵-۲- شرایط صوری تحقق فرزندخواندگی
فرزندخواندگی علاوه بر شرایط ماهوی مذکور، شرایط شکلی و صوری نیز لازم دارد که عبارتند از:
۱-) لزوم صدور حکم: فرزندخواندگی کامل برخی فرزندان(فرزندان تحت سرپرستی دولت و فرزندانی که در روند مجاز فرزندخواندگی قرار گرفته‌اند) ملزم به انعقاد یک تواقفق‌‌نامه اداری می‌باشد. درخواست اعلام فرزندخواندگی را متقاضی باید به دادگاه شهرستان محل اقامت خود تقدیم نماید. چنانچه متقاضی مقیم خارج از کشور باشد مرجع صلاحیت داگاه شهرستان محل اقامت فرزندخوانده است. برای کسب اجازه فرزندخواندگی این توافق‌نامه توسط قاضی پس از تحقیق محلی از وضعیت مناسب مراقبت ازفرزند از نظر اخلاقی، آموزشی، خانوادگی و مادی، توانایی متقاضی در ایفای نقش سرپرست تأیید می‌‌شود این توافق‌نامه طی ۵ سال در سراسر کشور دارای اعتبار است. البته نبستن قرارداد مانع نمی‌شود که قاضی اگر داوطلب را قادر به تربیت و نگهداری فرزند و حکم را در جهت منافع فرزند ببیند اجازه فرزندخواندگی را صادر کند.
با در نظر گرفتن همه این شرایط، فرزندخوانده به مدت حداقل ۶ ماه به محل سکونت والدین جدید منتقل می‌شود. (سرپرستی موقت)در پایان این مدت متقاضی سرپرستی باید نسبت به دریافت حکم سرپرستی دائم از دادگاه مربوط اقدام نماید.
قاضی در این زمان به بررسی قانونی بودن و مناسب بودن فرزندخواندگی درخواست شده می‌پردازد. حکم اجرایی زمانی صادر می‌شود که فرزندخواندگی مطابق شرایط تعیین شده قانون و منطبق با منافع فرزند باشد.^[۵۴]
یادآور می‌شود که محکمه موظف نیست با درخواست واصله موافقت و رأی موافق صادر نماید. بعلاوه ممکن است با موافقت متقاضی رأی بر فرزندخواندگی ساده صادر گردد ولو تقاضا بر مبنای فرزندخواندگی کامل تنظیم شده باشد. همچنین لزومی ندارد که رأی صادره مدلل باشد (بند۳ ماده۳۵۳ق.م).
احکام صادره در زمینه فرزندخواندگی قابل اعتراض ازسوی دادستان و طرفین دعوی است و قابل رسیدگی پژوهشی و فرجام می‌باشد (امامی، ۱۳۴۹، ص ۴۲۲).
۲-) ثبت حکم: حکم صادره در زمینه فرزندخواندگی باید ظرف پانزده روز از تاریخ قطعیت، بر حسب درخواست دادستان، در دفاتر اسناد سجلی محل ولادت طفل ثبت گردد. ثبت مذبور باید حاوی روز، ساعت، محل تولد و جنس طفل، نام و مشخصات دیگر او که از حکم فرزندخواندگی ناشی می‌شود و نام و نام خانوادگی، تاریخ ولادت و شغل و محل اقامت قبول‌کنندگان (زوجین) باشد ولی به منظور جلوگیری از هرگونه سوء استفاده و تهدید و جستجوی طفل از ناحیه خانواده اصلی و واقعی، ذکری از مشخصات نسب واقعی طفل نمی‌گردد.
بعلاوه برای جلوگیری از خطرات احتمالی و حفظ منافع طفل و خانواده‌ای که فرزندخوانده در آن وارد می‌گردد، قانونگذار مقرر کرده است در شناسنامه اصلی طفل که ابوین واقعی او گرفته‌اند یا شناسنامه‌ای که بر حسب اظهار پیدا کننده طفل سر راهی تنظیم شده است، کلمه فرزندخواندگی تحت مراقبت دادستان ذکر گردد (ماده ۳۵۴ق.م).
طبق قوانین قبلی کشورفرانسه لازم بود به منظورآگاهی اشخاص ثالث مفاد حکم صادره انتشار یابد که در قانون فعلی ذکری از چنین اقدامی نشده است (قانون شماره ۳۰۴-۲۰۰۲ مصوب ۴ مارس ۲۰۰۲).
۴-۵-۳- آثار فرزندخواندگی کامل
فرزندخواندگی کامل آثاری رادر پی دارد. این نوع فرزندخواندگی بین طرفین یک رابطه‌ی قانونی ایجاد می‌کند که به شکل غیر قابل برگشتی جایگزین رابطه خونی اصلی فرزند می‌شود.
فرزندخوانده همانند یک فرزند واقعی می‌توانداز تمامی مواهب حقوقی که یک فرزند واقعی بهره مند است برخوردار گردد. به محض جایگزینی فرزند در منزل والدین جدید، والدین اصلی او هر گونه حق بازپسگیری فرزند یا برقراری پیوند فرزندی با او را از دست می‌دهند.
حکم صادره در زمینه فرزندخواندگی ازتاریخ تقدیم دادخواست به دادگاه اثر داشته و از آن تاریخ فرزندخواندگی شروع می‌گردد یعنی نسبت به گذشته طفل هیچ گونه اثری نخواهد داشت(ماده ۳۵۵ ق.م) (قانون شماره ۱۱۶۹-۷۶ مصوب ۲۹ دسامبر ۱۹۷۶).
رابطه ایجاد شده توسط فرزندخواندگی کامل غیر قابل برگشت است و به طور کلی نمی‌تواند نقض شود با این وجود فرزندخوانده استثنائاً می‌تواند تحت فرزندخواندگی ساده نیز درآید البته در صورتی که علت توجیه پذیر باشد(مثلاً عدم موفقیت در اولین تجربه فرزندخواندگی) او همچنین می‌تواند بعد ازفوت یکی از والدین جدید خود و یا هردوی آنها تقاضای فرزندخواندگی مجدد کند.
اکنون با ذکر خصوصیات فوق‌الذکر فرزندخواندگی کامل دارای آثار حقوقی خاصی است که به بررسی آن می‌پردازیم.
۴-۵-۳-۱- رابطه فرزندخوانده با قبول‌کننده(پدر خوانده یا مادرخوانده)
وضع فرزندخوانده در رابطه با قبول‌کننده کاملاً شبیه وضع طفل مشروع ناشی از ازدواج است. بنابراین همان حقوق و تکالیف فرزند مشروع برای فرزندخوانده کامل نیز وجود دارد (مواد ۳۵۶ و ۳۵۷ ق.م) و آثار آن از این قرار است:
۱-) نام خانوادگی: فرزندخوانده از نام خانوادگی قبول‌کننده استفاده می‌کند و نام خانوادگی خانواده اصلی خود رااز دست خواهد داد. حتی بر حسب درخواست قبول‌کنندگان، دادگاه می‌تواند بعکس فرزندخواندگی ساده نام کوچک طفل را تغییر دهد.
۲-)حق ولایت: قبول‌کننده نسبت به فرزندخوانده حق ولایت دارد و می‌تواند حق مزبور را اجرا کند. محرومیت ازحق مزبور کاملاً یا جزئاً تابع شرایط و مقررات ولایت ابوین مشروع است.
۳-) حق انفاق: حق نفقه متقابل بین فرزندخوانده و قبول‌کنندگان وجود دارد.
۴-) توارث: از لحاظ وراثت نیز مانند طفل مشروع است یعنی فرزندخوانده و قبول‌کنندگان متقابلاً از یکدیگر ارث می‌برند و ترکه فرزندخوانده به خانواده اصلی بر نمی‌گردد.
۵-) حضانت: ازحیث حضانت نیز فرزندخوانده شبیه فرزند مشروع می‌باشد.
۶-) حرمت نکاح: از لحاظ موانع نکاح بین فرزندخوانده و قبول‌کننده و اقرباء نسبی و سببی او مانند طفل مشروع بوده و از این نظر فرزندخوانده درخانواده جدید وارد و با تمام اعضاء این خانواده مانند طفل مشروع نسبت پیدا می‌کند.
۴-۵-۳-۲- رابطه فرزندخوانده با خانواده قبول‌کننده
طبق ماده ۳۵۸ قانون مدنی فرانسه فرزندخواندگی کامل رابطه خویشاوندی و قرابت(مصنوعی) بین فرزندخوانده و اعضا خانواده پدرخوانده یا مادرخوانده ایجاد می‌کند و با فرزند مشروع از این جهت فرقی ندارد. (بعکس، فرزندخواندگی ساده رابطه خویشاوندی محدودی به وجود می‌آورد که با فرزندخواندگی کامل متفاوت است). بنابراین حق انفاق متقابل بین فرزندخوانده و اسلاف قبول کننده وجود دارد. همچنین از یکدیگر ارث می‌برند. از لحاظ موانع نکاح نیز فرزندخوانده درحکم فرزند مشروع خواهدبود. از لحاظ حضانت و ولایت نیز با فرزند مشروع فرقی ندارد. حتی موافقت و رضایت به ازدواج فرزندخوانده مانند، خانواده مشروع به اسلاف منتقل می‌گردد.
۴-۵-۳-۳- رابطه فرزندخوانده با خانواده اصلی
فرزندخواندگی کامل موجب می‌شود که رابطه فرزندخوانده با خانواده اصلی او قطع گردد(ماده ۳۵۶ ق.م).
بنابراین فرزندخوانده دیگر از نام خانوادگی ابوین اصلی خود استفاده نمی‌کند. نفقه، حضانت، ولایت و وراثت بین چنین طفلی و خانواده ابوین اصلی وی وجود ندارد. معذلک حرمت نکاح بین آنان همچنان به قوت خود باقی است زیرا صحیح است که از لحاظ حقوقی رابطه طفل با خانواده اصلی او قطع گردیده است ولی این قطع رابطه، ناشی از یک اقدام حقوقی و قرارداد است که هرگز نمی‌تواند واقعیت را سلب و ماهیت او را دگرگون سازد. بنابراین ازلحاظ حرمت و ممنوعیت نکاح، رابطه فرزندخوانده با خانواده اصلی بقوت خود باقی می‌ماند به جهت مغایرت با اخلاق عمومی مانند آن است که فرزندخواندگی به وجود نیامده است.
۴-۵-۴- قطع رابطه فرزندخواندگی کامل
با وجود اینکه فرزندخوانده کامل از نظر آثار حقوقی شباهت زیادی به فرزند مشروع دارد و فسخ فرزندخواندگی امکان‌پذیر نمی‌باشد و هرگاه قبول‌کننده یا قبول‌کنندگان فوت شوند، فرزندخواندگی خاتمه نمی‌پذیرد و طفل مانند طفل مشروع روابطی را که او را به اقرباء وابوین قبول‌کنندگان مربوط می‌سازد، حفظ می‌کند و مانند طفل مشروعی است که از ابوین واقعی محروم باشد، معذلک قانونگذار مجاز ساخته است که فرزندخوانده بعد از فوت قبول‌کنندگان، بتواند فرزندخوانده شخص دیگری بشود (بند ۲ ماده ۳۴۶ ق.م).
در این صورت لزوماً رابطه او با خانواده قبول‌کننده اولی به منظور ورود به کانون خانواده جدید قطع می‌گردد.
فرزندخوانده‌ها چه در فرانسه به دنیا آمده باشند و چه در خارج از فرانسه، باید از حمایت و ضمانت مشابه با هر فرزندی که در خانواده واقعی خودش به دنیا آمده و بزرگ شده است برخوردار شوند. همان‌گونه که کنوانسیون ۲۰ نوامبر سازمان ملل متحد در خصوص حقوق کودک و کنوانسیون ۲۹ می ۱۹۹۳ لاهه در خصوص حمایت از فرزندان و همکاری در راستای فرزندخواندگی بین‌المللی آن را در نظر گرفته است.^[۵۵]
۴-۶- فرزندخواندگی ساده(L’adoption simple)
علاوه بر فرزندخواندگی کامل که شرح آن گذشت قانون مصوب سال ۱۹۶۶ فرزندخواندگی‌ دیگری به نام فرزندخواندگی ساده پیش‌بینی نموده است، که از لحاظ آثار حقوقی با هم تفاوت دارند. فرزندخواندگی ساده که یک ارتباط فرزندی جدید بین پذیرنده و فرزندخوانده ایجاد می‌کند. اما این نوع فرزندخواندگی ارتباط بین فرزند و خانواده اصلی خودش را قطع نمی‌کند؛ دو ارتباط فرزندی به طور همزمان وجود دارند.^[۵۶] فرزندخواندگی ساده، اجازه پذیرفتن یک شخص(حتی بزرگسالان)را بدون بر هم زدن روابط حقوقی با خانواده اصلی‌اش می‌دهد. که البته برای تحقق فرزندخواندگی ساده شرایطی لازم است که به بررسی آن خواهیم پرداخت.
۴-۶-۱- شرایط تحقق فرزندخواندگی ساده
برای تحقق فرزندخواندگی ساده باید شرایطی که قانونگذار پیش‌بینی کرده است موجود گردد بعضی از این شرایط بین فرزندخواندگی ساده و فرزندخواندگی کامل مشترک است ولی برای تحقق فرزندخواندگی ساده شرایط خاصی نیز پیش‌بینی شده است.
۱-) شرایط مشترک: در مورد پذیرندگان، شرایط همان شرایطی هستند که برای فرزندخواندگی کامل به کار می‌رود که در رابطه با سن و مدت ازدواج آنهاست.
خط مشی برای رسیدن به فرزندخواندگی ساده آسان است. پذیرنده باید توسط یک وکیل تقاضایی به دادگاه رسیدگی قضایی واقع در محل سکونتش بفرستد، که دادگاه پس از بررسی و در راستای منافع کودک می‌تواند آنرا بپذیرد یا رد کند.
علی ایحال یک زوج پذیرنده فرزند باید حداقل به مدت دو سال مزدوج بوده باشند یا بیشتر از ۲۸ سال داشته باشند. اختلاف سنی بین پذیرنده فرزند خوانده باید ۱۵ سال باشد یا ۱۰ سال در موردی که آیین دادرسی شامل فرزند همسر باشد. سایر شرایط همانند فرزندخواندگی کامل است که از تکرار آن برای جلوگیری از اطاله کلام خودداری می‌شود.
۲-) شرایط خاص: علاوه بر شرایط مشترک، قانونگذار شرایط خاصی را پیش‌بینی نموده است که عبارت است از:
سن فرزند خوانده: در فرزندخواندگی کامل اطفال کمتر از ۱۵ سال می‌توانستند به فرزندخواندگی پذیرفته شوند در صورتی که فرزندخواندگی ساده با سن فرزندخوانده هرچه باشد اهمیتی ندارد و حتی اشخاص کبیر نیز می‌توانند به فرزندخواندگی پذیرفته شوند و هیچ محدودیت سنی وجود ندارد.^[۵۷]
۴-۶-۲- آثار فرزندخواندگی ساده
قبل از بحث در زمینه آثار فرزندخواندگی ساده باید متذکر شد که:
اولاً فرزندخوانده ساده در خانواده اصلی خود باقی می‌ماند یعنی رابطه بین او و خانواده اصلی اصولاً قطع نمی‌شود ولی با قبول‌کننده یا قبول‌کنندگان نیز به وسیله رابطه نسبی ناشی از فرزندخواندگی ارتباط پیدا می‌کند. ثانیاً بعکس فرزندخواندگی کامل، فرزندخواندگی ساده، قابل فسخ است. ثالثاً آثار فرزندخواندگی ساده مانند فرزندخواندگی کامل نسبت به طرفین و اشخاص ثالث از تاریخ تسلیم دادخواست به مرجع قضایی شروع می‌شود. بنابراین اثر حکم صادره نسبت به قبل از تاریخ دادخواست عطف نمی‌گردد و حکم مزبور در حقیقت فرزندخواندگی را ایجاد می‌کند (ماده ۳۵۵) (امامی، ۱۳۴۹).^[۵۸]
۴-۶-۲-۱- رابطه فرزندخواندگی با خانواده اصلی
رابطه فرزندخوانده ساده، بعکس فرزندخوانده کامل با خانواده حقیقی او هرگز قطع نمی‌شود و بدون هیچ گونه محدودیتی در خانواده اصلی خود باقی می‌ماند. این اصل دارای نتایج زیر است:
۱-) فرزندخواندگی مانع تحقق و استقرار بعدی نسب واقعی طفل نمی‌باشد. بنابراین بعد از اعلام فرزندخواندگی ممکن است نسب طفل از راه شناسایی یا با اعلام قضائی، پس از اقامه دعوا اثبات گردد و این استقرار بعدی رابطه نسبی، در فرزندخواندگی قبل مؤثر نخواهد بود (ماده ۳۶۹ ق م).
۲-) حرمت ازدواج: حرمت ازدواج بین فرزندخوانده و اعضاء خانواده اصلی او اعم از اقرباء نسبی یا سببی باقی می‌ماند (بند ۲ ماده ۳۶۴ق م).
۳-) حق انفاق: حق انفاق متقابل بین فرزندخوانده و اسلاف او نظیر پدر و مادر و جد و جده و غیره وجود دارد.
معذلک ابوین واقعی طفل در این زمینه تکلیفی در برابر طفل ندارند مگر این که قبول‌کننده (پدرخوانده یا مادرخوانده) نتواند مخارج و هزینه معیشت طفل را فراهم نماید. در حقیقت تکلیف ابوین واقعی در مورد نفقه طفل در درجه دوم و بعد از تکلیف قبول‌کننده طفل قرار دارد (بند ۲ ماده ۳۶۷ ق م) .
۴-) ارث: فرزندخوانده حقوق ارثی خود را در خانواده اصلی حفظ می‌کند و از اعضاء آن وفق مقررات ارث می‌برد ولی اگر فرزندخوانده فوت شود بدون این که اولاد و اعقابی از خود باقی گذاشته باشد، در این صورت بعد از آن که اموال هبه شده از ناحیه پدر و مادر به آنان برگشت و سهم‌الارث همسر فرزندخوانده و دیون او پرداخت گردیده بقیه ماترک بین خانواده اصلی و خانواده ناشی از فرزندخواندگی بالمناصفه تقسیم می‌گردد.
۵-) حق ولایت: حق ولایت بر فرزندخوانده از ابوین واقعی به قبول‌کننده منتقل می‌گردد، یعنی ابوین حق مزبور را از دست خواهند داد. معذلک وقتی که قبول‌کننده طفل، همسر پدر یا مادر او باشد ولایت به هر دو نفر (قبول‌کننده و همسرش) تعلق می‌گیرد ولی اجرای ولایت با شوهر خواهد بود (ماده ۳۶۵ ق م) (قانون شماره ۳۰۴-۲۰۰۲ مصوب ۴ مارس ۲۰۰۲).
با وجود این که ابوین واقعی از حق ولایت محروم شده‌اند، محاکم می‌توانند برای آنان حق ملاقات طفل در نظر گیرند (امامی، ۱۳۴۹، ص۴۳۰).^[۵۹]