شکل ۲-۶: مدل ۹ عاملی رقابت پذیری بین المللی مون
به هر حال، با اینکه مدل ۹ عاملی مون از لحاظ توجهی که به منابع انسانی در کسب مزیت رقابتی نموده، حائز اهمیت و تقدیر است، ولی نهایتاً می توان عنوان کرد که تمامی عوامل این مدل را می توان در مدل الماس ملی پورتر لحاظ نمو و نکته بنیادی جدیدی را به این مدل اضافه ننموده است.
۲-۲-۷- مدل نظری پژوهش
پیش از این در ارتباط با مدل الماس ملی پورتر، به عنوان مدل نظری پژوهش، توضیحاتی داده شد. اکنون اجزاء این مدل به طور کامل تشریح می گردد.

شکل ۲-۷: مدل نظری تحقیق
۲-۲-۷-۱-شرایط عوامل تولید
با این واژه ذهن انسان سریعاً به تعریف محدود واژه «عوامل تولید» متمرکز می شود: یعنی زمین، کار و سرمایه.
اما پورتر بیان می دارد که پایه های اقتصادی عوامل تولید برای رشد کیفی اقتصاد در بسیاری مواقع مهمتر از عوامل تجارت سنتی از قبیل نیروی کار و سرمایه ارزان و محرک های مالیاتی ویژه است. پایه های اقتصادی، مجموعه ای پیچیده از صنایع مورد نیاز برای رقابت موافق در اقتصاد جهانی است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به نظر پورتر برخی پایه های اقتصادی عبارتند از: نیروی انسانی متخصص و ماهر، نیروی کار ارزان، دسترسی به تکنولوژی پیشرفته، سوداگری و سرمایه گذاری، زیرساختارهای فیزیکی مناسب و پیشرفته، کیفیت و قیمت مواد اولیه و کیفیت جالب توجه زندگی.
پورتر مفهوم شرایط عوامل تولید را به چند گروه اصلی تقسیم می کند:
۲-۲-۷-۱-۱- منابع انسانی
کمیت، مهارت و هزینه پرسنل (که مدیریت را نیز شامل می شود)، زمان استاندارد ساعت کار و اخلاق کاری در یک کشور عناصر تشکیل دهنده منابع انسان اند. عامل انسان کلیه افراد سلسله مراتب سازمانی را در برمی گیرد و در ارتباط با یک گروه خاص نظیر کارگران یا مهندسین نمی باشد.
۲-۲-۷-۱-۲- منابع فیزیکی
فراوانی، کیفیت، امکان دسترسی، هزینه زمین، املاک و مستغلات، منابع آبی و معدنی، منابع نیرو، و دیگر خصیصه های فیزیکی از عناصر تشکیل دهنده این عامل به شمار می روند.
شرایط آب و هوایی و موقعیت و مساحت جغرافیایی نیز به عنوان بخشی از منابع فیزیکی ملل شناخته می شوند. به عنوان مثال، نزدیکی به مواد اولیه، بازارها و شاهراه های کانال های توزیع می توانند هزینه های تجارت یک شرکت را تا حد زیادی کاهش دهند.
حتی منطقه زمانی^[۹۲] یک کشور نسبت به دیگر کشورها نیز می تواند نقش بسیار مهمی را در ارتباطات بین المللی و دراختیار داشتن مزیت رقابتی در سطح جهان ایفا کند. به عنوان مثال، موقعیت لندن مابین دو کشور آمریکا و ژاپن به عنوان دو قطب اصلی تجارت و صنعت در جهان به عنوان یک مزیت اساسی در صنعت خدمات مالی برای انگلستان محسوب می گردد (پورتر، ۱۹۹۸).
۲-۲-۷-۱-۳-منابع دانش
دانش تجاری، فنی و علمی یک ملت در ارتباط با یک کالا یا خدمات، نوآوری و همچنین انعطاف پذیری تکنولوژیکی در تطابق خود با تکنولوژی های نوین، از اهمیت زیادی برخوردار است. منابع دانش در دانشگاه ها، مؤسسات تحقیقاتی دولت، امکانات تحقیق در مؤسسات خصوصی، مؤسسات آماری دولت، پایگاه داده ها و گزارش های مرتبط با تحقیقات بازار و تجارت و موارد مشابه، منابع دانش را تشکیل می دهند.
۲-۲-۷-۱-۴- منابع سرمایه ای
مقدار و هزینه سرمایه موجود در صنعت فاینانس یک کشور تعیین کننده ای را ایفا می کند. سرمایه، همگن و از یک جنس^[۹۳] نیست، بلکه در اشکال و فرم های مختلف نظیر وام بدون وثیقه^[۹۴]، وام همراه با وثیقه^[۹۵]، سرمای های مخاطره آمیز^[۹۶] و غیره تقسیم می شود که شرایط و اصطلاحات مختلف و گوناگونی برای هر یک از آنها به کار می رود.
جهانی شدن بازار سرمایه و حجم وسیع جریان سرمایه بین کشورها، به مرور، شرایط کشورها را از انی منظر به یکدیگر مشابه نموده است، ولی با این حال تفاوت های اساسی همچنان باقی و تعیین کننده است.
۲-۲-۷-۱- ۵-زیرساختارها
عبارت است از نوع، کیفیت و هزینه استفاده از مواد اولیه، منابع موجود و در دسترس برای مصرف کنندگان که دارای تأثیر قابل توجهی بر رقابت است و شامل سیستم حمل و نقل، سیستم ارتباطات، چگونگی تحویل نامه ها و بسته ها، پرداخت ها و انتقال وجوه سرمایه^[۹۷]، سیستم بهداشتی و مراقبتی^[۹۸] و غیره می گردد.
زیرساختار همچنین شامل مواردی همچون ساختارهای فرهنگی نیز می گردد که این بر کیفیت زندگی و جذابیت یک کشور به عنوان مکانی برای کار و زندگی تأثیر می گذارد.
برخوردار بودن از مواهب طبیعی و اقتصادی و عوامل تولید، در کانون تئوری مکچر- اوهلین قرار دارد. اگرچه پورتر در این زمینه دیدگاه خیلی جدیدی ارائه نکرده اما کوشیده است تا خصوصیات عوامل تولید را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
در بسیاری از کشورهای درحال توسعه منابع می تواند تنها بخشی از الماس باشد، تا جایی که استراتژیست ها، فرصتی برای بالا بردن رقابت ببینند و بدان وسیله عملکرد را در کوتاه مدت بهبود دهند. ولی انی امر نباید استراتژیست ها را در عمل به یک طریقه هماهنگ که کل محیط را بهبود دهند با تردید مواجه سازد.< br/>پورتر ضمن تشخیص سلسله مراتب این عوامل آنها را در دو دسته عوامل اساسی یا پایه ای و عوامل پیشرفته قرار داده است که عبارتند از:

• • عوامل پایه ای (ابتدایی): منابع طبیعی، آب و هوا، موقعیت مکانی، نیروی کار ساده، سرمایه و …

• • عوامل پیشرفته: زیرساختارهای ارتباطی پیشرفته، نیروی کار ماهر و متخصص، امکانات پژوهشی و دانش فنی و …

پورتر بر این باور است که عوامل پیشرفته برای کسب مزیت رقابتی اهمیت زیادی دارند و امروزه تا حدودی از اهمیت عوامل پایه ای برای کسب مزیت رقابتی ملی کاسته شده است. چرا که عوامل تولید پایه ای دیگر همانند قبل مورد نیاز فوری نیستند زیرا که قابل حصول تر و در دسترس تر هستند یا در بازارهای بین المللی راحت تر تهیه می گردند.
هر چند طبق گفته او هنوز هم نمی توان این عوامل را در نظر نگرفت، چرا که نقش بسیار مهمی را در رقابت پذیری برخی کشورها در برخی صنایع ایفا می کنند. به عنوان مثال، به خاطر‌‌آمیختگی بازارهای کشاورزی و بخش هایی که محصول آن بخش ها به زمین وابسته است، در یک چنین مواردی، عوامل تولید پایه ای برای دستیابی به مزیت های رقابتی محلی مهم شمرده می شوند.
معمولاً عوامل یا منابع اولیه و پایه ای به صورت طبیعی به وجود آمده و یا به وسیله طبیعت ارزانی شده اند، اما عوامل پیشرفته حاصل سرمایه گذاری به وسیله افراد، شرکت ها و دولت ها می باشند. بنابراین، سرمایه گذاری های دولتی در زمینه های آموزش پایه و عالی و نیز بهبود مهارت های عمومی و سطح دانش افراد جامعه و تشویق انجام تحقیقات پیشرفته در قلمرو آموزش عالی می تواند کیفیت عوامل پیشرفته را ارتقا دهد.
ارتباط بین عوامل تولید پایه و پیشرفته، پیچیده است. وجود عوامل تولید پایه می تواند نوعی مزیت اولیه و موقت ایجاد کند که بعدا با بهبود اوضاع اقتصادی کشور و سرمایه گذاری روی عوامل تولید پیشرفته، این مزیت ها تقویت شده و تداوم فشار را برای انجام سرمایه گذاری روی عوامل پیشرفته تضمین کند.
یک مثال بسیار روشن در رابطه با این پدیده، کشور ژاپن می باشد که از نظر زمین و خاک مناسب و ذخایر معدنی فقیر است اما یک زیربنای نیرومند از عوامل تولید پیشرفته برای خود فراهم نموده است. پورتر به این نکته اشاره می کند که مجموعه بزرگ مهندسین ژاپن که در واقع یکی از عوامل تولید پیشرفته محسوب می شوند نقشی حیاتی در موفقیت ژاپن در بسیاری از صنایع و مؤسسات تولیدی آن داشته است.
عوامل تولید را از منظری دیگر می توان به عوامل عمومی مانند نظام جاده ای مناسب و عوامل تخصصی مانند نظام های آموزشی مناسب نیز طبقه بندی کرد.
عوامل تولید عمومی بیشتر پیش نیاز ایجاد مزیت رقابتی است. اما با وجود این، جهت ایجاد مزیت رقابتی پایدار نیاز به توسعه عوامل تولید تخصصی می باشد. برای مثال، مزیت رقابتی صنعت ربات در ژاپن با ایجاد دوره های دانشگاهی مناسب ایجاد شده است.
۲-۲-۷-۲- شرایط تقاضا
پورتر با ارزیابی مزیت رقابتی ملی از طریق ذره بین استراتژی نتیجه میگیرد که یکی از چهار عامل اصلی تعیین کنده مزیت رقابتی کشورها، شرایط تقاضا است.
او می گوید: «در صورتی که خریداران داخلی در زمره خبره ترین و زیاده طلب ترین خریداران جهان برای محصول یا خدمت باشند، کشورهای یک کشور مزیت رقابتی کسب می کنند؛ چرا که چنین خریدارانی پنجره ای رو به نیازهای پیشرفته ترین خریداران مهیا می کنند».
شرکت ها معمولاً بیشترین حساسیت را نسبت به نیازهای نزدیک ترین مشتریان خود دارند. بنابراین، مشخصات تقاضای داخلی در شکل دادن به نوع و اجزای کالاهای تولید شده در داخل و تشویق نوآوری و کیفیت حائز اهمیت است.
پورتر سه ویژگی کلی تقاضای داخلی را ترسیم کرده است:

• • ترکیب یا ساختار تقاضای هر بخش بازار^[۹۹] (نوع نیازهای خریداران)

• • اندازه و الگوی رشد تقاضای داخلی ^[۱۰۰]

• • مکانیسم های بازاریابی که می توانند ترجیحات محلی یک کشور را به بازارهای خارجی مرتبط سازند.