(۲-۱۴)
که با تغییر متغیر و u= و استفاده از روش جزء به جزء داریم:
(۲-۱۵)
جریان الکتریکی با این احتمال متناسب است و در αهای بزرگ یعنی میدانهای قوی داریم
[۴۱و۴۶]:
(۲-۱۶)
اگر مراکز کولمبی بقدری بهم نزدیک باشند که میدانهای آنها با هم همپوشانی کند وضعیتی مختلف با حالات قبل اتفاق میافتد. در این حالت کاهش پتانسیل به اندازه ، میباشد، که ، فاصلهی بین مراکز است. بنابراین در این مدل انتظار میرود که وابستگی جریان به میدان الکتریکی بهصورت:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
(۲-۱۷)
باشد که این رفتار در برخی مواد دیده شده و تحت عنوان اثر پول معروف است [۴۱].
همچنانکه در ابتدای بحث گفته شد، اثر پول- فرنکل در حالتی که جریان به حجم نمونه محدود شود در نظر گرفته می شود. این وضعیت وقتی رخ میدهد که تودهی عایق مقاومتی به مراتب بیشتر از مقاومت در اتصالات با الکترودها داشته است. یعنی اگر نرخ انتقال حامل در نقطهی اتصال بیشتر از نرخ انتقال حامل به ناحیه دورتر از ناحیه اتصال باشد وضعیت محدود به حجم[۸۱] را داریم که توسط فلوی جریان محدود شده با بار فضایی توصیف می شود.
جریان در توده نیمرسانا توسط رابطهیI=qnEμ، داده می شود که μ، تحرک رانشی الکترونها در نوار رسانش ،n، چگالی حاملهای متحرک و E، میدان الکتریکی خارجی است. اگر no، چگالی حاملها در نواررسانش در غیاب میدان باشد [۴۸] سپس:
(۲-۱۸)
یعنی کاهش ارتفاع سد پتانسیل و کاهش انرژیهای یونیزاسیون مراکز بار، تعداد حاملهای آزاد را در نوار رسانش زیاد می کند. سپس:
(۲-۱۹)
Io=qμnoE که چگالی جریان در میدان پایین است.
در اثر پول- فرنکل میتوان با داشتن β، ثابت دی الکتریک را یافت. برخی مقادیری از ثابت دی الکتریک را یافتهاند که حدود چهار برابر مقادیر به دست آمده توسط اندازه گیریهای ظرفیت است. این بیقاعدگی به اثر بیقاعده پول- فرنکل معروف است.
سیمونز[۸۲] در سال ۱۹۶۷ مدل نواری به شکل (۲-۴) را پیشنهاد کرد که این بیقاعدگی را حل می کند. دراین مدل، عایق یک چگالی Nt، از تلههای خالی سطحی را دربردارد، که این مراکز دریک انرژی Et، زیر نوار رسانش قرار دارند. فرض میکنیم انرژی یونیزاسیون این تلهها مستقل از میدان باشد وتراز انرژی فرمی را نیز بین دو تراز ناخالصی فرض میکنیم [۴۵و۴۸].
شکل ۲-۴) نمودار انرژی سطوح کم عمق تلههای خنثی و سطوح عمیق دهندهها]۴۸[.
موقعیت تراز فرمی را با معادل کردن تعداد الکترونهای از دست رفته (مراکز یونیزه شده) از مراکز دهنده با تلههای اشغال شده به دست میآوریم. تعداد الکترونها در نواررسانش را قابل اغماض فرض میکنیم، بنابراین
(۲-۲۰)
(۲-۲۱)
در میدان صفر، تعداد الکترونهای آزاد، n، توسط رابطه زیر داده می شود [۴۷]:
(۲-۲۲ )
(۲-۲۳)
(۲-۲۴)
در حضور یک میدان الکتریکی، سد پتانسیل مرکز دهنده توسط اثر P.F کاهش یافته به طوریکه تعداد الکترونها در نوار رسانش بصورت زیر خواهد شد:
(۲-۲۵) (۲-۲۶ )
که در آن ، ضریب کاهنده سد شاتکی است.
بنابراین ساختار الکترونیک نشان داده شده در شکل (۲-۴)، رسانش حجمی وابسته به میدان است[۴۸]. در این مدل حتی اگر تلهها وجود نداشته باشند باز هم اثر پول-فرنکل برقرار است یعنی تلهها ضروری نیستند اما لازمهی عملی هستند]۴۱و۴۲و۴۴و۴۶و۴۸-۵۰[.
همچنین می توان گفت در فیزیک حالت جامد ، اثر پول - فرنکل پاسخ نمونه به میدان الکتریکی قوی است که در چنین میدانی، نمونه می تواند رسانش الکتریکی قابل توجهی از خود نشان دهد. این اثر که قبلا به نام Yakov Frenkel شناخته می شد ، در سال ۱۹۳۸ به چاپ رسید [۵۱]. بصورت تجربی می توان رسانش غیر اهمی و سیر رفتاری نمونه به سمت پدیده مقاومت دیفرانسیلی منفی و پدیده کلیدزنی را از شیب منحنی مشخصه ی جریان- ولتاژ نمونه [۱۳-۱۶] که به صورت نوعی در شکل (۲-۵) آمده است، ملاحظه و بررسی نمود.
d ضخامت عایق، k ثابت بولتزمن و T درجه حرارت است.
شکل (۲-۵): منحنی مشخصه جریان - ولتاژ برای a) - -
-
- b) - - در دماهای مختلف [۳۲].
با مقایسه منحنی I-V هر نمونه در دماهای مختلف می توانیم ماهیت نیمرسانای نمونه های حاضر را نتیجه گیری کنیم [۱۷]. که وقتی میدان در محدوده میدان های V/cm (104-103) و یا بالاتر باشد رابطه TlnI بر حسب E1/2 خطی است.
اغلب وقتی دمای نمونه افزایش می یابد رفتار غیراهمی سریعتر نمایان می شود، بنابراین میتوان گفت اثر پول- فرنکل، پدیده ای الکتریکی توام با اثرات گرمایی است.
۲-۷-۱) تزریق بار در اتصالات
در چنین بحثی میتوان اتصالات فلز-نیمرسانا یا فلز- عایق-فلز یا دیگر اتصالات را در نظر گرفت.
بار در پیوندگاه را می توان به عایق یا نیمرسانا وارد کرد که این عمل می تواند توسط گسیل گرمایی یا اعمال میدان به پیوندگاه انجام شود. برای اتصال فلز- عایق سه حالت امکان پذیر است: خنثی، اهمی، غیر اهمی. نوع اتصال به دست آمده توسط توابع کار فلز و عایق، چگالی حالات در عایق و میدان الکتریکی معلوم می شود. در این زیر بخش اتصالات مذکور را بررسی میکنیم.
۲-۷-۱-۱) اتصال خنثی[۸۳]
وقتی توابع کار فلز و عایق یکسان باشد، اتصال خنثی به دست می آید که در این اتصال نوار رسانش وسیع بوده و اتصالی اهمی است (شکلa (2-6) را ببینید).
۲-۷-۱-۲) اتصال اهمی[۸۴]
اگر یک فلز با عایقی که دارای تابع کار بزرگتری نسبت به فلز است، اتصال داده شود، الکترونها به سمت عایق حرکت می کنند تا زمانیکه تعادل گرمایی برقرار شود. این عمل، منجر به ایجاد یک ناحیه بار فضایی در عایق در نزدیکی فلز می شود و مقداری معادل از بارهای مثبت روی فلز القا می شود. این بارها میدان الکتریکی تولید می کنند که سبب پیچش نوارها به سمت بالا می شود. در این حالت سد پتانسیلی وجود ندارد. و اتصال اهمی است.(شکل b (2-6) را ببینید).
۲-۷-۱-۳) اتصال غیر اهمی
اگر تابع کار فلز фm، بزرگتر از تابع کار عایق фi، باشد و اگر یک چگالی کافی از مراکز دهنده در عایق وجود داشته باشد، الکترونها میتوانند از این حالات به فلز گسیل شوند تا اینکه تعادل برقرار شود. سپس لایههای بارفضایی ایجاد شده منجر به ایجاد میدانالکتریکی میشوند که عامل پیچش نوارها به سمت پایین است. (شکل c (2-6) را ببینید).
بار فضایی مثبت به مسافت ، در ناحیه تهی از حاملهای آزاد[۸۵] گسترش مییابد که معادل بار منفی روی الکترود است. به خاطر غیاب حاملهای متحرک، ناحیهی تهی بسیار مقاوم می شود و این اثر در حضور میدان الکتریکی منجر به اثر شاتکی می شود.
شکل۲-۶) نمودارهای پتانسیلی اتصالات فلز- عایق برای الکترونهای تعادلی
a). اهمی b). تزریقی c). اتصال غیر اهمی ]۴۲[.
۲-۷-۲ ) اثر شاتکی