آثار و مدارک به دست آمده در اثر تحقیقات نشان می دهد که بیمه از زمان های قدیم در میان اقوام متمدن به صورت ساده و ابتدائی رواج داشته است و قدمت آن به ۴۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در یونان قدیم مؤسساتی دولتی نظیر سازمان های بیمه اجتماعی یا مددکاری وجود داشته که به کمک درماندگان می شتافته و از جمله تأمین زندگی افراد کهنسال را به عهده داشته است، در روم قدیم نیز نمونه های از مستمری مادامالعمر وجود داشته است.به هرحال در تمام مراحل تاریخ، بشر هیچگاه از فکر پیشگیری از خطرها و پیش بینی و جبران پیامدها و آثار خطرهائی که علیرغم تمام تدابیر پیشگیری واقع می شدند، غافل نمانده است اما بی تردید یکی از ابتکارات و ابداعات مترقی جامعه بشری جهت جبران خسارات، بوجود آوردن نهاد و مکانیسمی به عنوان بیمه است که سنگ بنای اولیه آن همانا کمک های متقابل افراد به یکدیگر مد نظر قرار دادن اصل تعاون و همیاری پس از بروز حادثه در کلیه اقوام متمدن اولیه بوده است.
بدون شک با گذشت زمان، بیمه چه از نظر کیفیت و جه از نظر کمیت به پیشرفت های زیادی نائل گردیده است و در هر دوره براساس نیازمندیهای مختلف، انواع بیمه به تدریج بوجود آمده تا بتواند محیط امنی را که مستلزم انجام فعالیت های تجاری، اقتصادی و اجتماعی می باشد برای افراد و سرمایه های آنان فراهم آورده. (طباطبائی و صفری گیری، ۱۳۷۹).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۱۵-۲) تاریخچه پیدایش بیمه در ایران
در گذشتههای دور، اولین نمونه های بیمه در ایران باستان یافت شده است. طبق پژوهش های باستان شناسان و لوحهها و اسناد به دست آمده، تخت جمشید فارغ از تمام شگفتی هایش از یک جنبه انسانی نیز نسبت به بناهای هم عصر خود برخوردار است.
براساس خشت نوشته های پیدا شده در تخت جمشید ، تمام کسانی که در تخت جمشید کار می کردند وحقوق می گرفتند در آن زمان بیمه بوده اند. بیمه به شکل سنتی آن به مفهوم وجود نوعی تعاون و همیاری اجتماعی به منظور سرشکن کردن زیان فرد و یا افراد معدود بین همه افراد گروه یا جامعه در ایران سابقه طولانی داشته و همواره مردم این مرز و بوم با الهام از تعالیم اسلامی و فرهنگی خود برای کمک به جبران خسارتهای ناخواستهای که برای دیگر هموطنان و حتی مردم دیگر کشورها پیش می آمد فعال و پیشگام بودهاند. با وجود این شکل حرفهای و امروزی آن برای اولین بار در سال
۱۲۶۹ هجری شمسی در کشور ما مطرح گردیده است. در این سال مذاکراتی بین دولت ایران و سفارت روس بعمل آمد و متعاقب آن امتیاز فعالیت انحصاری در زمینه بیمه و حمل و نقل برای مدت ۷۵ سال به یک تبعه روس بنام لازارپلیاکف واگذار شد. با این وجود نامبرده ظرف مهلت سه ساله ای که جهت آغاز فعالیت بیمهای برای وی در نظر گرفته شده بود قادر به تأسیس شرکت بیمه مورد نظر نگردید و به همین جهت این امتیاز از وی سلب شد. متعاقباً در سال ۱۲۸۹ هجری شمسی دو شرکت بیمه روسی به نامهای نادژدا و کافکازمرکوری اقدام به تأسیس نمایندگی بیمه جهت بازدید و پرداخت خسارت در ایران نمودند.
در سال ۱۳۱۰ با تصویب قانون ثبت شرکت ها در ایران شرکتهای بیمه ای انگلیسی، آلمانی، اتریشی، سوئیسی و امثال آن مانند : گستراخ- آلیانس- ایگل استار- یورکشایر- رویال- ویکتوریا- ناسیونال سوئیس- فنیکس- اتحاد الوطنی و … در ایران اقدام به ایجاد شعبه و نمایندگی کرده و به فعالیت بیمه ای پرداختند.
گسترش فعالیتهای شرکتهای بیمه خارجی مسئولان کشور را متوجه ضرورت تأسیس یک شرکت بیمه ایرانی کرد که تأسیس و فعالیت رسمی خود را از اواسط آبانماه همان سال آغاز کرد.
تأسیس شرکت بیمه ایران را می توان نقطه عطفی در تاریخ فعالیت بیمه کشور دانست زیرا از آن پس دولت با در اختیار داشتن تشکیلات اجرائی مناسب قادر به کنترل بازار و نظارت بر فعالیت مؤسسات بیمه خارجی گردید.
در سال ۱۳۱۴ “شرکت سهامی بیمه ایران” با سرمایه صددرصد دولتی تأسیس شد. دو سال بعد از تأسیس شرکت سهامی بیمه ایران یعنی در سال ۱۳۱۶ قانون بیمه در ۳۶ ماده تدوین و به تصویب مجلس شورای ملی رسید. پس از آن نیز مقررات دیگری در جهت کنترل و نظارت بر فعالیت مؤسسات بیمه از طریق الزام آنها به واگذاری ۲۵ درصد بیمه نامههای صادره بصورت اتکائی اجباری به شرکت سهامی بیمه ایران وضع شد. شرکت سهامی ایران با حمایت دولت به فعالیت خود ادامه داد و این حمایت منجر به تقویت نقش این شرکت در بازار بیمه کشور و توقف تدریجی فعالیت شعب و نمایندگی های شرکتهای بیمه خارجی گردیده بود بطوری که در سال ۱۳۱۸ بیش از ۷۵ درصد از بازار بیمهای کشور در اختیار شرکت بیمه ایران قرار گرفت و پنج شرکت بیمه خارجی که در آن زمان در ایران فعالیت می کردند جمعاً موفق به کسب کمتر از ۲۵ درصد از حق بیمه بازار شدند.این روند کماکان ادامه یافت تا آنکه در سال ۱۳۳۱ بر اساس مصوبه هیئت دولت کلیه شرکتهای بیمه خارجی موظف شدند جهت ادامه فعالیت خود در ایران مبلغ ۲۵۰ هزار دلار به عنوان ودیعه نزد بانک ملی ایران تودیع نمایند و پس از آن نیز منافع سالیانه خود را تازمانی که این مبلغ به پانصد هزار دلار برسد بر آن بیفزایند. این تصمیم موجب تعطیل شدن کلیه نمایندگی ها و شعب شرکتهای بیمه خارجی در ایران به استثنا دو شرکت بیمه یورکشایر و اینگستراخ گردید و شرایط را برای گسترش فعالیت شرکتهای بیمه ایرانی فراهم ساخت.
در سال ۱۳۲۹ نخستین شرکت بیمه خصوصی به نام “بیمه شرق” در ایران تأسیس شد و تا سال ۱۳۴۳ به تدریج هفت شرکت بیمه خصوصی دیگر به نام های آریا، پارس، ملی، آسیا، البرز، امید ، ساختمان و کار تأسیس شده و به فعالیت پرداختند. همانطور که اشاره شد از سال ۱۳۱۶ کلیه شرکتهای بیمه موظف گردیدند ۲۵ درصد از امور بیمهای خود را به صورت اتکائی اجباری به شرکت بیمه ایران واگذار نمایند. این واگذاری عمدتاً از طریق ارسال لیستهایی به نام بردرو که حاوی کلیه اطلاعات راجع به بیمه نامههای صادره و خسارتهای پرداخت شده توسط این شرکتها بود انجام می گرفت. بدیهی است ارائه اطلاعات به شرکت بیمه رقیب هیچگاه نمی توانست مورد رضایت و علاقه شرکتهای بیمه واگذارنده باشد. از سوی دیگر با افزایش تعداد شرکتهای بیمه ضرورت اعمال نظارت بیشتر دولت بر این صنعت و تدوین اصول و ضوابط استاندارد برای فعالیتهای بیمهای به منظور حفظ حقوق بیمهگذاران و بیمهشدگان احساس می گردید
در سال ۱۳۴۷ قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان و سایل نقلیه موتوری زمینی در قبال شخص ثالث که به« بیمه شخص ثالث اتومبیل »معروف است به تصویب رسید.
با افزایش فعالیت بیمه ای در کشور در سال ۱۳۵۰ “بیمه مرکزی ایران” تأسیس شد و وظایفی مانند تنظیم بازار بیمه کشور و هدایت آن از طریق تصویب آیین نامه ها و مقررات؛ توسعه و تعمیم بیمه و شبکه کارگزاری و نظارت بر فعالیت های شرکت های بیمه ای به نمایندگی از دولت در بازار بیمه و انجام دادن بیمه اتکائی اجباری برای مؤسسات بیمه خصوصی به نام های ، تهران، حافظ، توانا و دانا تاسیس شدند.
در فاصله سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ چهار شرکت خصوصی به نام های ، تهران، حافظ، توانا و دانا تاسیس شدند. تا سال ۱۳۷۳ چهار شرکت بیمه ایران، آسیا، البرز و دانا به فعالیت مشغول بودند که در سال ۱۳۷۳ شرکت بیمه تخصصی به نام بیمه صادرات و سرمایه گذاری با سرمایه بانک ها و بیمه ها (بیمه معلم ) تأسیس شد.
در سال ۱۳۸۱ قانون تأسیس شرکت غیردولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید لذا در سال ۱۳۸۱ شرکت خصوصی حافظ در منطقه آزاد کیش و از سال ۱۳۸۲ سایر شرکتهای بیمه گرخصوصی از قبیل پارسیان، رازی، کارآفرین، توسعه، ملت، سینا، امید ، سامان ، پاسارگارد، دی ، میهن و … تأسیس شدند و در حال حاضر نیز تعداد شرکتهای بیمه گر رو به افزایش می باشد.
۲-۱۶) انواع بیمه
برای رسیدن به یک طبقه بندی مناسب، بازارهای بیمه را به پنج حوزه :
-
- بیمه فردی
-
- بیمه خانوار
-
- بیمه کسب و کار
-
- بیمه مزایای کارکنان
-
- و بیمه اجتماعی تقسیم می کنیم
در تقسیم بندی دیگر انواع اصلی بیمه عبارتند از :
-
- بیمه های بازرگانی
-
- بیمه های دولتی (عمومی)
بیمه های بازرگانی خود به بیمه های :
-
- اشخاص ( عمر، حوادث، درمان)
-
- اشیاء
-
- مسئولیت
-
- زیان پولی
تقسیم می شوند و بیمه های دولتی نیز شامل بیمه های اجتماعی می باشند ( طالقانی و تقی زاده، ۱۳۸۹).
۲-۱۷) آیا بیمه نوعی خدمت است ؟
به منظور استفاده درست و بهینه از آمیخته بازاریابی در امور بیمه، باید قبل از هر اقدامی مشخص می کنیم که آیا بیمه را نیز می توان در زمره امور خدماتی قرارداده و فعالیت های بازاریابی مخصوص خدمات را در مورد آن پیاده نماییم یا نه ؟ در این خصوص پنج عامل از خصوصیات خدمت را در مورد بیمه مورد بررسی قرار می دهیم:
۲-۱۷-۱) گذرا و موقتی بودن خدمات
بیمه یکی از خدماتی است که می تواند در مدت زمان طولانی ادامه یابد.بنابراین فاقد ویژگی اول که همانا گذرا و موقتی بودن آن است، می باشد.
۲-۱۷-۲) مردم
با در نظر گرفتن عناصر عهد وپیمان که در ارتباط بیمه ای باید وجود داشته باشد، اهمیت مردم در بیمه به اندازه هر نوع خدمت دیگر و شاید بیشتر از هر نوع دیگر باشد.
۲-۱۷-۳) فناپذیری
بیمه امکان ذخیره سازی را نیز دارد و فناپذیر نیست و در بعضی از بیمه ها، مثل بیمه نامه زندگی این امکان به راحتی وجود دارد.