سیمین

نهال

در بررسی فیلم‌های قبل از انقلاب، زن‌مش‌حسن در فیلم گاو با عقاید و باورهایی مذهبی آمیخته با سنت به تصویر کشیده شده است. آن‌جا که زن به دعا و توسل می‌پردازد، بار اعتقادی دینی را می‌توان دریافت، اما در فضای سنتی، تمام افراد ده به‌طور کاملاً مشابهی نوعی از سنت را دنبال می‌کنند. ریختن آب تربت بر سر زن و خواندن ورد‌های نامعلوم، بیان‌گر نوعی اعتقاد فرادینی هستند که از سنت در جهت تسکین آلام و اضطراب جمعی بهره می‌گیرند. مهری در فیلم آقای هالو دارای عقاید مشخصی نبوده است. در واقع، شخصیت تنها در روزمره‌گی‌های مادی زندگی به تصویر درآمده است. هر چند که شخصیت عباراتی چون “خدا جونم” را در کلام به‌کار برده، اما نمی‌توان آن را نمود عقاید دینی دانست. به‌هرحال، موقعیت اجتماعی زن و سطحی‌انگاری‌هایی که در فیلم از او سرمی‌زند او را به داشتن باورهای سنتی نزدیک می‌کند. باورهای شخصیت منیر در فیلم پستچی نیز نامشخص است و بدان پرداخته نشده است. در فیلم دایره‌ی مینا شخصیت زهرا، هنگامی که وی بر بالای سر جنازه قرآن را بوسیده و کنار می‌گذارد، بر باورهای دینی خود صحه می‌گذارد. در دهه شصت و دوره‌ی بعد از انقلاب، در شخصیت مادر در فیلم اجاره‌نشین‌ها باورهای دینی شدت می‌یابد. آن‌جا که نماز می‌خواند و به فرزندش یادآوری می‌کند که پدر خدابیامرز هرگز لقمه‌ی حرام نخورده است، آه مظلوم پاپیچ او خواهد شد، و در خانه‌ی غصبی نمازش قبول نیست. این‌ها باورداشت‌هایی از تعالیم دینی است که مادر به آن‌ها پایبند بوده و بیان می‌کند. به‌علاوه، آمیزه‌ای از باورهای سنتی نیز با مادر همراه است: اعتقاد به ویرانگر بودن بیان و نفوس بد هنگامی که به نوه‌اش می‌گوید: «زبونتو گاز بگیر». این اعتقاد ریشه در میراثی از گذشتگان در باورهای مادر دارد. شخصیت مهشید در فیلم‌ هامون نوعی از باورهای پست‌مدرن را با خود به همراه دارد. نوعی از باورهای عرفانی نامعمول و نوعی مکاشفه که توسط زن اعمال می‌شود. هنگامی که در بقعه‌ی متبرکه به مدیتیشن می‌پردازد. حمید هامون نیز حالات مهشید را چنین روایت می‌کند: «تازه زده بود به گرجیف و یونگ و عرفان بازی، می‌خواست هر طور شده مرکز عاطفی وجودو مهار کنه». به هرحال این نوع از عرفان که حمید هامون آن را بیمارگونه توصیف می‌کند، در جهت تسکین اضطراب‌های زن و احتمالاً مبارزه با احساس پوچی مضاعف او بوده است. علاوه بر این، رفتن مهشید به امامزاده با حمید هامون با باورهای دینی همراه بوده است. اما آن‌چه که از فیلم بر می‌آید، این است که باورداشت‌ها تحت نفوذ عرفان و در جهت کشف نوعی زیباشناختی معنوی بوده است. در فیلم بانو شخصیت بانو نیز آمیزه‌ای از عرفان و باورهای پست‌مدرن و نیز باور دینی را تؤامان دارا است. هنگامی که به نوعی عرفان چینی روی می‌آورد، تاس ریختن، کشیدن خطوط عجیب و غریب روی کاغذ و خواندن کتابی که در جهت تعلیم دست‌یابی به آرامش درونی است. علاوه بر این، زن به انجام مناسک دینی همچون نماز خواندن می‌پردازد که وجود قرآن و تابلوهای نوشته‌های دینی این امر را تأیید می‌کند. در واقع شخصیت بانو نیز مانند مهشید در گریز از ترس‌های بی اندازه‌ای که بر او تسلط دارند و نیز احساس سرگشته‌گی و تنهایی مداومش به باورهایی می‌پرداخته است، تا این اضطراب مداوم را مهار کند. در نیمه‌ی اول دهه هفتاد شخصیت سارا در فیلم سارا تجلی زنی است که به باورهای دینی متوسل است و این در زمانی که وی برای نماز صبح برمی‌خیزد، نشان داده شده است. پری نیز دارای باورهای دینی است که در او شدت یافته است. این باورهای دینی همراه با نوعی از عرفان و خواندن ذکرهای دینی و جستجوی درک بیشتری از فهم وجود خدا همراه است. در این مسیر پری با کتاب سالکی همراه است که با تکرار اسم خدا سعی در شناخت او دارد. با این وجود، باورداشت‌های پری صرفاً دینی نیست، زیرا در حال انجام مناسک دینی نشان داده نشده و حتی اقدام به خودکشی کرده است که با باورهای دینی در تضاد است. او در واقع بیشتر به مکاشفه روی آورده، مکاشفه‌ای که رنگ و بوی دینی داشته است. در فیلم لیلا شخصیت لیلا نیز دارای باورهای دینی بوده است و هنگامی که نماز می‌خواند و دعا می‌کند یا تسبیحی را به عنوان هدیه به رضا می‌دهد، نشان داده شده است. علاوه بر این، این باورهای دینی را می‌توان نزدیک به نوعی عرفان نیز دانست. تسبیحی که لیلا به رضا هدیه می‌دهد شاه مقصود است، تسبیحی سبز رنگ که با داشتن آرزوهای نیک برای فرد دارنده‌ی آن همراه است. این یک زیباشناختی تلطیف شده است که در باور دینی ادغام یافته است. در نیمه‌ی دوم دهه هفتاد، شخصیت‌های میم، دختردایی و منشی‌صحنه با باورداشت‌های مشخصی به تصویر کشیده نشده‌اند. در دهه هشتاد عفت در فیلم مهمان مامان، دارای باورهای مذهبی تؤام با سنت است: مانند صلوات فرستادن و برحذر دشتن صدیقه از سقط بچه با یادآوری این‌که گناه است. به‌علاوه، با اسپند دود کردن که آن را نوعی خوش‌یمنی تلقی می‌کند، در میانه‌ی دین و سنت قرار می‌گیرد. در فیلم سنتوری شخصیت هانیه با باورهایش تصویر نشده است. سیمین در فیلم طهران: روزهای آشنایی باورهای دینی داشته است. برای نمونه روی سفره‌ی هفت‌سینی که تدارک دیده قرآن قرار دارد و با رفتن به زیارتگاه باورهای دینی‌اش را تأیید می‌کند. به‌علاوه، اعتقادش به نفوس بد هنگامی که به فرزندش تذکر می‌دهد «زبونتو گاز بگیر» باوری سنتی را نمایش می‌دهد. نهال در فیلم نارنجی‌پوش در شاخص‌های اعتقادی ذکر شده، به تصویر درنیامده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به‌طور کلی، زنان در سینمای مهرجویی غالباً در زمان محرومیت و اضطراب رو به باورها و اعتقاداتشان می‌آورده‌اند. زمانی که با موانع اجتناب‌ناپذیر در بیرون و درون خود مواجه شده و از موضع انفعالی سعی در کنترل آن داشته‌اند. این کلیشه از نمود باورهای دینی زنان در فیلم‌های مهرجویی در تمام دوره‌ها رایج بوده و زنان غالباً زنانی مذهبی و معتقد بوده‌اند. اما این گرایش گاه با باورهای سنتی در میان زنان طبقه‌ی پایین و مسن ادغام شده است و گاه با باورهای پست‌مدرن و توسل به اشکال عرفانی اسلامی و شرقی در میان زنان طبقه‌ی متوسط و بالا پیوند یافته است. این بازنمایی و بازتولید اشکال مذهبی زنان اگرچه در تمام دوره‌ها کم‌ و بیش وجود داشته، اما شدت آن متفاوت بوده است. در حالی که در دوره‌ی پیش از انقلاب نمایش هویت زنان در هاله‌ای از بی‌اعتنایی بوده و به بازنمایی اعتقادات آنان چندان پرداخته نشده و آن‌چه که وجود داشته، غالباً اشکالی بسیار سنتی و مذهبی بوده است. اما در دهه شصت و نیمه‌ی اول دهه هفتاد در نزد زنان طبقه‌ی متوسط تلفیق باورهای دینی و پست‌مدرن همراه با شیوع دغدغه‌های کشف و شناسایی هویت خود همراه بوده است. اما پس از آن در نیمه‌ی دوم دهه هفتاد و دهه هشتاد این بازنمایی کاهش یافته و زنان از این باورها عبور کرده و به باورهای منطقی و علمی برای رفع موانع نزدیک شده‌اند.
۵-۳-۴- ادبیات گفتاری زنان
مفهوم کاربرد واژگان: در این بررسی سه نوع کاربرد زبان توسط زنان شناسایی شده است که عبارتند از:
کاربرد واژگان همدردی: در زبان فارسی کلماتی که در آن‌ها نوعی همدردی وجود دارد، مورد استفاده زنان است، مانند: «آخی، بدبخت، بیچاره، حیوونی و …».
کاربرد واژگان تحسین‌آمیز: زنان از اصطلاحات تحسین‌آمیز بسیار استفاده می‌کنند در حالی که مردان به‌ندرت آن‌ها را در گفتگوهایشان به‌کار می‌برند، اصطلاحاتی چون « به‌به، قشنگ، خوشگل، معرکه، ماه، ناز، نازنازی و …».
کاربرد اصطلاحات خاص: در زبان فارسی زنان از کلمه ها، عبارات و آواهای ویژه‌ی متفاوتی استفاده می‌کنند مثل «وا، اوا، واه واه، خاک بر سرم، خدا مرگم بده، روم سیاه، خبه‌خبه، برو بابا تو هم، زبونتو گاز بگیر، دلم مثه سیر و سرکه می‌جوشه و …».
مفهوم مضامین گفتاری: این مفهوم شامل چهار شاخص است:
موضوعات شخصی و خانوادگی: موضوعات محاوره‌ای، شخصی و خانوادگی را دربرمی‌گیرد.
موضوعات فلسفی: شامل موضوعاتی است که در مورد هویت خود و زندگی دست به پرسش‌گری می‌زند.
موضوعات اجتماعی و انتقادی: موضوعاتی که در آن مؤلفه‌های اجتماعی، اخلاقی، حقوقی و جنسیتی مورد انتقاد و پرسش قرار می‌گیرد.
موضوعات آموزشی: موضوعاتی که در آن فرد به تبادل اطلاعات می‌پردازد.

جدول ۵-۱۸-کاربرد واژگان همدردی توسط زنان نقش اول فیلم‌ها

فیلم‌ها

گزاره‌ها

دوره

زن‌مش‌حسن

پیش از انقلاب

مهری

وای بدبختو کشتیش.

در لبنان نیز عربستان سعودی تلاش زیادی کرد تا با حمایت از سعد حریری و جریان المستقبل ترتیبات سیاسی درون این کشور را به نفع خود تغییر دهد؛ اما تا به امروز نتوانسته است در این راستا موفق شود و دولتی که در این کشور سرکار است، دولتی است که مورد پذیرش سعودی‌ها نیست، بنابراین در لبنان نیز عربستان در صدد تغییر در توازن قدرت داخلی است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با ترور رفیق حریری، بعضی سران لبنان، غرب و کشورهای عربی انگشت اتهام را به سوی سوریه، ایران و گروه مقاومت حزب‌الله نشانه‌گیری نمودند. عربستان که تا این زمان نقش سوریه در لبنان را به عنوان مداخله در حوزه‌های حیاتی خویش ارزیابی می‌نمود، نقش خود را در همراهی با کشورهای غربی ایفا نمود و با فشارهای بین‌المللی و قطعنامه‌ی 1559سازمان ملل، سوریه مجبور به ترک لبنان پس از نزدیک به 2 دهه گردید. عربستان سعودی در صحنه‌ی سیاسی لبنان به ویژه زمانی اهمیت یافت که تلاش کرد به عنوان میانجی و طرف ثالث در انعقاد توافق‌نامه‌ی 1989 طائف مؤثر واقع گردد که آتش جنگ داخلی لبنان را فرو نشاند. پس از عقد توافق‌نامه‌ی طائف، عربستان سعودی در بازسازی لبنان نقش مهمی را ایفا کرد. رفیق حریری میلیاردر لبنانی طرف‌دار آل‌سعود در سال 1992م. پس از توافق‌نامه‌ی طائف به نخست‌وزیری لبنان رسید که این مسئله به افزایش نفوذ عربستان در داخل لبنان و حضور پررنگ سعودی‌ها در روند بازسازی اقتصادی لبنان منجر گردید؛ بنابراین اهمیت لبنان برای عربستان و حساسیت‌هایی که این کشور نسبت به مداخله‌های سوریه در لبنان دارد، از این زاویه معنا می‌یابد. (کرمی ، 24اسفند1391)
5-4-2-4 موقعیت کنونی عربستان در لبنان
ریاض پس از حوادث 7 می 2008 و پس از آن که عبدالعزیز خوجه، سفیر وقت عربستان در لبنان مجبور به خروجش از این کشور توسط یک کشتی عربستانی شد، پای خود را از تحولات جاری در لبنان بیرون کشید و به عنوان کشوری حاشیه نشین در تحولات لبنان مطرح شد. پس از آن که نجیب میقاتی، به عنوان نامزد حزب الله و جریان 8 مارس ریاست دولت جانشین حریری را بر عهده گرفت، انزوای عربستان در لبنان باز هم افزایش یافت تا آن جا که فعالیت سفارت خانه این کشور در بیروت به حداقل رسید و سعد حریری، مرد مورد اعتماد عربستانی ها نیز از لبنان خارج شد و به فرانسه رفت. البته وی بسیاری از ماه های سال را نیز در عربستان می گذراند تا به نوعی این پیام را از جانب ریاض بدهد که آل سعود عرصه سیاسی لبنان را به حال خود رها کرده اند. حتی سفرهای نجیب میقاتی، نخست وزیر سابق و میشل سلیمان، رئیس جمهوری به عربستان نیز کارساز نمی شدند و عربستانی ها تمایلی برای بازگشت به لبنان از خود نشان نمی دادند.
اکنون با انتخاب تمام سلام که با توصیه عربستانی ها و پافشاری آنها ریاست دولت جدید لبنان را بر عهده گرفته است، پیش بینی می شود که روابط عربستان و لبنان بهبود یابد و با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات حساس نمایندگان مجلس لبنان نقش سیاسی عربستان در عرصه سیاسی این کشور مجددا پررنگ شود. یکی از مقام های 14 مارس که نخواست نامی از او برده شود در این باره می گوید: «انتخاب تمام سلام به معنای آشتی عربستان با لبنانی ها است. اکنون ریاض قصد دارد با نیرویی جدید وارد عربستان شود و می خواهد نقشی مهم در کارزار سیاسی به ویژه انتخاباتی عربستان ایفا کند. روابط ریاض و بیروت زاییده یک سال و دو سال اخیر نیست بلکه سابقه ای دیرینه دارد و تاریخی حداقل 60 و 70 ساله را پشت سر می گذراند.»
گفته می شود بازگشت دوباره عربستان به عرصه سیاسی لبنان که به احتمال بسیار منجر به بازگشت سفیر این کشور در بیروت نیز خواهد شد، ماحصل سناریویی طراحی شده توسط ملک عبدالله، پادشاه عربستان، امیر سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد و بندر بن سلطان، رئیس سازمان امنیت این کشور بوده است. به گفته منابع آگاه هدف از برنامه ریزی های جدید عربستان این است که رویارویی طایفه تازه ای در لبنان صورت نگیرد و در عین حال خود نیز با مشکلات طایفه ای تازه ای در این کشور دست به گریبان نشود. به ویژه که سوریه، بزرگترین همسایه لبنان حال و روز خوبی ندارد و درگیری های طایفه ای در آن روز به روز به اوج خود بیشتر نزدیک می شوند. گفته می شود این سیاست دقیقا مطابق همان رویه ای است که در مصر با مشارکت دادن قبطی های مسیحی و در عراق با مشارکت دادن کردها حاصل شده است. عربستان خوب می داند که ترکیب طایفه ای لبنان در حکومت که مسیحیان و سنی ها و شیعیان پایه های اصلی آن را تشکیل می دهند به هیچ وجه قابل تزلزل نیست و نمی توان طرحی مغایر با آن طراحی کرد. برای همین سلام تمام را برای نخست وزیری جدید لبنان معرفی کرد چرا که او چهره ای تکنوکرات و میانه رو است که حمایت همه جریان ها از جمله حزب الله و جریان 8 مارس را به دنبال خود دارد.(روزنامه لبنانی الدیار ،19فروردین1392)
از سوی دیگربگفته منابع دبکا (پایگاه خبری رزیم صهیونیستی ) اولویت اول ریاض، تثبیت وضعیت لبنان از طریق راه حلی مشترک با طرف ایرانی است. پس از آن، سعودی ها به دنبال توافق با ایران در خصوص نتیجه بحران سوریه خواهند بود.
این گزارش تصریح می کند که حکام سعودی به این نتیجه رسیده اند که ائتلاف ایران – حزب الله – دولت سوریه در حال پیشروی در سوریه است و بهتر است که آنها به فکر منافع خود در لبنان و جناح «سعد الحریری» باشند؛ نتیجه ای که غربی ها و اسرائیلی ها هنوز به آن نرسیده اند. سعودی ها بر این باورند که اگر در ادامه این روند حزب الله قدرت را در بیروت در دست گیرد، وضعیت اقلیت سنی در لبنان به خطر خواهد افتاد.(کرمی، 24اردیبهشت1392)
5-2-4 گفتار پنجم ، سوریه
1-5-2-4 نقش ایران در سوریه
روابط تهران با دمشق به لحاظ تاریخی بر پایه‌ی سلایق مشترک استراتژیک استوار است، که شامل کاستن از قدرت آمریکا و اسرائیل در خاورمیانه می‌شود. هر دو کشور نیز به منظور ایجاد توازن در روابط با کشورهای عرب متخاصم، روی یکدیگر تکیه می‌کنند. رابطه‌ی بین ایران و سوریه فاقد ابعاد ایدئولوژیک و دینی است. رژیم سکولار سوریه توسط افراد علوی اداره می‌شود، که به نوعی به مذهب شیعه مربوط می‌شوند که اکثریت مردم ایران تابع آن هستند. با این وجود، جمهوری اسلامی ایران، تنها حکومت دینی در دنیا، نزدیکی دینی کمی به حکومت اسد احساس می‌کند. ایران، سوریه را بیشتر به عنوان یک دروازه‌ی استراتژیک به دنیای عرب، یک سنگر علیه قدرت آمریکا و اسرائیل و مهم‌تر از همه راه ارتباط با حزب الله لبنان می‌بیند.
سوریه هم چنین به عنوان یک سپر در برابر بی ثباتی داخلی ایران عمل می‌کند. این ارتباط بین ایران و سوریه بیشتر بر پایه‌ی موقعیت ژئوپلتیک آن‌ها استوار است تا دین و مذهب. ایران مدت‌هاست که به سوریه به عنوان یک وزنه‌ی تعادل در برابر آمریکا، اسرائیل و کشورهای رقیب عربی نگاه می‌کند. جنگ ایران و عراق، موجب نزدیکی بیشتر ایران و سوریه شد. این علوی‌ها به عنوان یک شاخه‌ای از مذهب شیعه محسوب می‌شوند، اما اهمیت نقش مذهب در روابط بین ایران و سوریه نباید بیش از حد بزرگ نمایی شود. اگر چه برخی از روحانیون شیعه، مانند مؤسس معنوی حزب الله لبنان، امام موسی صدر، علوی‌ها را به عنوان شیعیان حقیقی می‌شناختند، اما سنت‌های پیچیده‌ی علوی‌ها، مانند نداشتن یک روحانیت واحد و یا داشتن عقاید التقاطی، آن‌ها را تا حدود زیادی از شیعیان ایران و عراق متمایز می‌کند.
2-5-2-4 سیر روابط ایران و سوریه از انقلاب اسلامی تا کنون
سیاست جمهوری اسلامی ایران مبنی برصدور انقلاب به کشورهای عرب، سبب شد که کشورهای مهم عربی مانند عربستان سعودی و مصر نیز در جنگ ایران وعراق از صدام حمایت کردند. سوریه در آن زمان تحت حکومت پدر بشار اسد، حافظ اسد، بود و تنها کشور منطقه محسوب می‌شد که در جنگ به صورت فعال از ایران حمایت می‌کرد. حافظ اسد، حزب بعث عراق را خطری برای منافع سوریه به شمار می‌آورد. جنگ ایران و عراق، انرژی عراق را تحلیل برد و آن‌ها را از تمرکز بر سوریه بازداشت.
کمی بعد از آن، جمهوری اسلامی، به عنوان یک عامل پرنفوذ در لبنان ظاهر شد، کشوری که حیاط خلوت سوریه محسوب می‌شد. محرومیت تاریخی شیعیان این کشور از حقوق شهروندی خود، و شور و شوق انقلابی نو ظهور ایران، به حکومت تهران اجازه داد تا از طریق ایجاد حزب الله لبنان، تأثیرات مهمی بگذارد. حافظ اسد، بر خلاف پسرش، بشار اسد، در پذیرش کامل نقش ایران در لبنان کاملاً مطمئن نبود، اما ایران و حزب الله را به عنوان دو وزنه‌ی مناسب برای ایستادگی در برابر دشمن اصلی سوریه، یعنی اسرائیل می‌دید. حمایت سوریه از ایران در طول جنگ با عراق، با تسهیل قدرت ایران و حزب الله در سوریه توسط حکومت این کشور دو برابر شد، و با وجود تفاوت‌های قومی و دینی زیادی که بین ایران و سوریه وجود داشت، این دو کشور بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شدند ، تا جایی که حافظ اسد در طول دوران پر سر و صدای حکومت خود، رابطه‌ی خود با ایران را بیشتر تقویت کرد. یکی از علل اصلی این اقدام می‌تواند، آسیب پذیری های حکومت او بوده باشد. علوی‌ها حدود ۱۲ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند، که بر یک اکثریت سنی مذهب حاکم هستند. سرکوب مخالفان حکومت اسد را تضعیف کرد و اتکای او را به حکومت ایران به عنوان حامی بیشتر کرد. علاوه بر این، ایران و حزب الله از منافع سوریه در برابر خطرات خارجی نیز دفاع می‌کردند. حمله‌ی آمریکا در سال ۲۰۰۳ به عراق به عنوان یک خطر بالقوه برای سوریه محسوب می‌شد، چرا که سوریه خود را به عنوان یک هدف احتمالی برای تغییر رژیم به دست آمریکا می‌دید.
دمشق، جنگ سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزب الله را یک پیروزی به حساب می‌آورد. برای اولین بار از سال ۱۹۷۳، یک نیروی مسلح عربی توانسته بود در برابر حملات اسرائیل مقاومت کند و در عین حال تلفات مهمی نیز بر جای بگذارد. حزب الله تا حد زیادی روی سلاح‌ها و تاکتیک‌های نظامی ایران متکی بود، که این اهمیت ایران را در چشم کادر رهبری سوریه بیشتر کرد. (پایگاه خبری پارسینه ، 6بهمن91)
3-5-2-4 نظری اجمالی به دو دیدگاه در مورد دلایل وقوع آشوب در سوریه
در گفتگویی با” عنوان ایران چگونه به تحولات سوریه می نگرد؟” که توسط نشریه برهان با حضور دکتر سید جواد صالحی پژوهشگر ارشد پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و دکتر هادی آجیلی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طبا طبایی صورت پذیرفته ،در مورد دلایل نا آرامیهای سوریه این نظرات مطرح شد.
دکتر صالحی در مورد سیاستهای اتخاذ شده از سوی بشار اسد معتقد است که : با روی کار آمدن بشار اسد، دو موضوع مطرح بود. ثبات و اصلاحات در زمینه‌ی ثبات، گروه‌های محافظه‌کاری مثل حزب بعث و امنیتی‌ها پیشرو بودند و در زمینه‌ی اصلاحات جوانانی فعالیت می‌کردند که توقعات و انتظارات فزاینده‌ای داشتند. بشار اسد در انتخاب یکی از این دو الگو، نهایتاً تسلیم فشار محافظه‌کاران و امنیتی‌ها شد و نتوانست اصلاحاتی را که تحت عنوان” بهار دمشق"به وجود آمده و در قالب نهادهای مدنی بروز یافته بود ادامه دهد و به نتیجه برساند. بنابراین سرکوب مطالبات و برخورد امنیتی با آن‌ها، زمینه‌ای را فراهم کرد تا کشورهای مداخله‌گر منطقه‌ای و بین‌المللی دست به کار شوند و آتش‌بیار معرکه‌ی سوریه گردند. هر کدام از این کشورها با ایده‌ها و خواسته‌های خودشان در سوریه فعالیت می‌کردند؛ عربستان با ذهنیت سلفی‌گری، ترکیه با ادعای رهبری مترقی جهان اسلام و مصر نوین با اندیشه‌ی تکمیل حلقه‌ی اخوان‌المسلمین شمال آفریقا تا ترکیه . با وجود جمهوری اسلامی ایران، به عنوان کشوری پیشرو و در واقع رهبر جهان اسلام، این کشورها فاقد فضای لازم برای فعالیت شدند. بر هم خوردن نظم در سوریه، کشورهای مختلف را با این سؤال مواجه ساخت که برای آینده‌ی سوریه چه باید کرد. جمهوری اسلامی با توجه به نقش و جایگاه درخشانی که در خط مقاومت و به ویژه فلسطین ایفا می‌کند، مدافع بقای آقای بشار اسد بود، اما این موضوع به هیچ وجه به معنای نادیده گرفتن حقوق مردم و پاسخ‌گویی به توقعات فزاینده‌ی جوانان و به ویژه زنان نبود.
در حال حاضر سوریه عرصه‌ی مبارزه‌ی ‌نیروهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است که یکی از این نیروها جمهوری اسلامی است. طبیعتاً جمهوری اسلامی از چند منظر به سوریه نگاه می‌کند.
از منظر استقلال و جایگاه مقاومت در عرصه‌ی ملی و منطقه‌ای.
پاسخ‌گویی به اصلاحات و بازگشت ثبات به سوریه با رعایت حقوق تمامی اقوام، گروه‌ها و تشکل‌های مدنی.
دکتر آجیلی در مورد اصرار و تصمیم بشار اسد بر ادامه حکومت خود ؛معتقد است که درتحولات کشورهای عربی در حالی که در یمن، تونس و مصر، اکثریت مردم، بدون مداخله‌ی خارجی خواستار سقوط نظام سیاسی بودند، در سوریه اوضاع متفاوت بود. تحولات و اعتراضات در سوریه، در مقایسه با این کشورها، با تأخیر آغاز شد. برخی معتقدند به دلیل اینکه شرایط سیاسی سوریه بعضاً مشابه کشورهای انقلابی بود، بعضی کشورها سعی کردند با بر هم زدن نظم حاکم بر سوریه، موازنه‌ی قدرتی را که در خاورمیانه به سود جریان‌های اسلام‌گرا و مشخصاً جمهوری اسلامی و به ضرر رژیم صهیونیستی و آمریکا به وجود آمده بود، دوباره به سود خود کنند.
لذا برخی تحلیل‌گران معتقدند که آغاز اعتراضات در سوریه، درونی و برآمده از ملت سوریه نبوده است. البته به هر حال باید توجه کنیم که نظام سیاسی حاکم بر سوریه از بسیاری جهات مشابه مصر، تونس و یمن است. در سوریه هم فضای امنیتی، رئیس‌جمهور مادام‌العمر و… برقرار است و مردم از مشارکت مدنی و بسیاری از حقوق و آزادی‌ها محروم‌اند.
چند ماه پیش از سال 2012 به صورت پراکنده، اعتراضات مردمی در شهرها و استان‌های سوریه قابل مشاهده بود. تعداد این افراد کم نبود، اما آن‌ها اکثریت جامعه‌ی سوریه را تشکیل نمی‌دادند. تظاهرات مسالمت‌آمیز این عده از مردم بدون تحریک و حمایت‌ کشورهای خارجی بود که متأسفانه با سرکوب و برخورد امنیتی و غیرقابل قبول نظام حاکم بر سوریه و ارتش این کشور مواجه می‌شد این اقدامات دولت سوریه هزینه‌های بسیاری برای آن کشور به همراه داشت و‌ باعث گسترش بحران هم می‌شد. در کنار تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم، گروه‌های مسلحی هم وجود داشتند. از ابتدای سال 2012 ورق برگشت؛ مردم به طور کلی از صحنه‌ی تظاهرات مسالمت‌آمیز خارج شدند و در حال حاضر، نقطه‌ی کانونی و وزن اصلی اعتراضات را گروه‌های مسلح تشکیل می‌دهند. این گروه‌های مسلح به چند دسته تقسیم می‌شدند. یک دسته‌ی کلی از آن‌ها داخلی بودند و شامل شورای ملی سوریه و افرادی می‌شدند که از ارتش سوریه خارج شده بودند. علاوه بر این افراد، تعداد قابل توجهی‌ از نیروهای مسلح و تسلیحات نظامی از بیرون وارد شده بودند و پشتیبانی مالی و اطلاعاتی می‌شدند.
تا زمانی که نظام حاکم در سوریه در مقابل خود گروه‌های مسلحی را ببیند که از خارج کشور پشتیبانی می‌شوند و قصد براندازی نظام را دارند، بدیهی است که در مقابل آن‌ها مقاومت می‌کند مسلماً هر حکومتی باشد همین کار را می‌کند و دوستانش نیز از او حمایت می‌کنند. زمانی می‌توان از اسد انتظار داشت قدرت را واگذار کند که دو اتفاق بیفتد.
یکی اینکه این فشار، ناشی از گروه‌های مسلح خارجی، اقدامات تروریستی و کشورهای خارجی نباشد، بلکه برآمده از خواست اکثریت مردم باشد.دوم، این تغییرات و اصلاحات در شرایط آرام سیاسی انجام شود. در غیر این صورت، نه تنها برای اسد، بلکه برای هیچ حاکمی این مسئله معقول نیست که صرفاً به دلیل فشار گروه‌های مسلح و کشورهای خارجی قدرت را واگذار کند.
دکتر صالحی معتقد است که، سوریه و منازعات این کشور از چند موضوع نشئت می‌گیرد. یکی از این مسائل این است که ساختار سیاسی سوریه، همانند اکثر کشورهای خاورمیانه، اقتدارگرا، فردگرا و خانواده‌گراست. در واقع هرچند قانون اساسی حکومت این کشور را جمهوری نامیده است، اما جمهوری در این کشور خانوادگی و به نوعی شبیه به نظام پادشاهی است. زمانی که بشار اسد می‌خواست به ریاست جمهوری برسد، چون 40 سال نداشت و بر اساس قانون اساسی نمی‌توانست رئیس‌جمهور این کشور شود، قانون اساسی را تغییر دادند.
بنابراین معضل فردگرایی در سوریه مسئله‌ای است که از دوران حافظ اسد تا امروز در کشور وجود دارد. زمانی که بشار به قدرت رسید، وعده داد که اصلاحات، تقویت جامعه‌ی مدنی و توزیع و واگذاری قدرت را در دستور کار خود قرار می‌دهد؛ اما از آنجا که وزن و قدرت حزب بعث و نیروهای امنیتی در سوریه بسیار زیاد بود، عملاً اسد در یک عمل انجام‌شده قرار گرفت. بنابراین ریشه‌ی مشکلات امروز را باید در نیروهای امنیتی سوریه یافت.
دومین عاملی که سبب بروز اتفاقات اخیر سوریه شد، به اعتقاد من، ناشی از ادراک اشتباه نخبگان از فضای اجتماعی سوریه بود. آن‌ها در حقیقت حوادث سال 1982را به یاد دارند که حافظ اسد با بهره گرفتن از قوه‌ی قهریه و نیروی هوایی، ثبات را در جامعه‌ی سوریه برقرار کرد. این افراد با توجه به این تجربه‌ی تاریخی، به سمت اقدامات خشونت‌‌آمیز حرکت کردند.
در حقیقت ، اینکه در تونس یا مصر نظام حاکم سقوط کرد، ولی در سوریه چنین اتفاقی نیفتاد ریشه در رابطه‌ی ارتش و نظام حاکم دارد. در تونس و مصر، پس از 10 یا 15 روز ارتش از حکومت جدا شد، ولی در سوریه ارتش بقا و دوام خود را وابسته به بقای حکومت می‌داند. در واقع نظام سوریه به گونه‌ای است که در آن، ارتش و حکومت در هم تنیده شده‌اند. به همین دلیل، بحران سوریه تا امروز ادامه داشته است.( برهان ،30آذر1391)
4-5-2-4 دلایل حمایت ایران از حکومت سوریه
علیرضا نادر در مقاله ی خود که در اندیشکده وند به چاپ رسیده است، اینگونه به این موضوع پرداخته است که” در تحولات اخیر روی داده در سوریه موضع ایران این است که حکومت بشار اسد در قدرت باقی بماند. اما حکومت تهران آنقدر هوشیار است که بداند رژیم سوریه دیر یا زود سقوط خواهد کرد. از این رو، ایران حمایت خود از گروه‌های علوی و دیگر گروه‌های شبه نظامی را افزایش داده است، نه تنها به این خاطر که بتواند در سوریه نفوذ خود را حفظ کند، بلکه مهم‌تر از همه این که بتواند در صورت سقوط اسد، ارتباط فیزیکی خود با حزب الله را حفظ کند. سقوط رژیم اسد، نه تنها می‌تواند نفوذ ایران در دنیای عرب را تحت تأثیر قرار بدهد، بلکه می‌تواند حمایت نظامی این کشور از حزب الله را نیز کاهش بدهد. بیشتر سلاح‌هایی که تهران برای حزب الله ارسال می‌کند، از طریق سوریه به دست این گروه می‌رسد. راه دیگر می‌تواند ترکیه باشد. آنکارا که در حال رقابت با ایران برای افزایش نفوذ خود در خاورمیانه است، جلوی ورود هواپیماها و تانکرهای ایرانی به مقصد سوریه و حزب الله را گرفته است. ایران می‌تواند از طریق دریا نیز کمک‌های خود را به حزب الله برساند، اما این کار زمان بیشتری می‌برد، و کشتی‌های ایرانی در برابر منع رفت و آمد آسیب پذیر هستند.
جمهوری اسلامی ایران معتقد است که حکومت سوریه بخش مهمی از جبهه‌ی مقاومت در برابر اسرائیل است، و در صف مقدم جبهه‌ی جنگ ایران با آمریکا قرار دارد. برخی از مقامات ایران، حمایت بی چون و چرای حکومت از رژیم اسد را زیر سؤال برده‌اند، اما به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی سیاست حمایت همه جانبه را در پیش گرفته است.همچنین این نگرانی وجود دارد که، اعطای امتیاز به ایران بر سر موضوع سوریه می‌تواند جایگاه آمریکا را در کشورهای عرب تضعیف کند.چشم انداز سیاست ایران نشان می‌دهد که این کشور هیچ تمایلی به مذاکره با آمریکا بر سر سوریه ندارد، خصوصاً تا زمانی که آمریکا و متحدانش بخواهند حکومت علوی‌ها در این کشور را ساقط کنند. اما اگر یک نقش مهم برای حکومت ایران در آینده‌ی سوریه در نظر گرفته شود، می‌توان تهران را پای میز مذاکره کشاند. اما اعطای چنین امتیازی می‌تواند مورد نکوهش اپوزیسیون سوریه قرار بگیرد، گروهی که ممکن است روزی بر این کشور حکمفرما شود. از طرف دیگر، نفوذ قوی ایران در آینده‌ی سوریه بعد از سقوط اسد، می‌تواند جایگاه آمریکا را نه تنها در سوریه بلکه در جهان عرب و کشورهای سنی تضعیف کند."( نادر، 8اردیبهشت1392)
5-5-2-4 نقش عربستان در سوریه
عربستان مشخصاً سوریه را از نگاه عینک رقابت های منطقه ای با ایران (مهار الگوی نفوذ معنوی ایران) نگاه می کند و در واقع برای همین در مقابل نظام اسد و در دفاع از قیامی که علیه این نظام صورت گرفته گام بر می دارد. در واقع کاهش نفوذ ایران در منطقه یا مهار کردن الگوی نفوذ انقلاب اسلامی در دنیای عرب که زمانی در قالب هلال شیعی مطرح گردید. عربستان دامنه این تهدید را بعد از بهار عربی گسترده تر می بیند و نزدیکی گروه های مقاومت و بخصوص سوریه به ایران را به منزله برهم خوردن تعادل منطقه ای و به حاشیه رفتن سیاست های سعودی می داند. بنابراین عربستان در هماهنگی با رویکرد غربی – عربی تلاش دارد تا موقعیت ایران در سوریه را کاهش دهد. از اینرو در چنین شرایطی عربستان برای محدود سازی قدرت ایران در خاورمیانه از گروه های معترض در سوریه حمایت می کند.
محیط ژئوپلیتیکی عربستان سعودی پس از تحولات جهان عرب در محاصره تحولاتی قرار گرفت و موجب شد تا سیاست حفظ وضع موجود این کشور به چالش کشیده شود. بر این مبنا بحران سوریه کانونی شد تا عربستان بتواند معادلات قدرت در حال شکل گیری را دگرگون سازد و در مقابل نظم ایجاد شده موازنه ایجاد کند. در سطح ژئوپولیتیکی فشارهایی که عربستان همراه با طرح غرب و اتحادیه عرب اعمال کرده است تا بر اساس آن سیاست های رادیکالیستی سوریه و حمایت های آن از جریان مقاومت در منطقه تضعیف گردیده و با حذف این نقش، نقش ایران نیز در منطقه کاهش یابد و با تضعیف نقش این دو کشور، فرصت برای نقش آفرینی در مسائل لبنان و فلسطین افزایش پیدا خواهد کرد. موفقیت عربستان در ساقط کردن نظام سوریه می تواند موفقیت مهمی برای احیای نقش منطقه ای عربستان و آینده سیاست های عربی سعودی ها باشد و بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و شکل گیری ائتلاف ها و دسته بندی های جدید منطقه ای تأثیرات قابل توجهی بر جای بگذارد.
ژئوکالچر یا ژئوپلیتیک فرهنگی فرایند پیچیده‏ای از تعاملات قدرت، فرهنگ و محیط جغرافیایی است که طی آن فرهنگ و ایدئولوژی ها همچون سایر پدیده‏های نظام اجتماعی‏ همواره در حال شکل‏گیری، تکامل، آمیزش و جابجایی در جریان زمان و در بستر محیط جغرافیایی اند. به عبارت دیگر ژئوکالچر ترکیبی از فرایندهای مکانی- فضایی‏ قدرت فرهنگی میان بازیگران متنوع و متعددی است که در لایه‏های مختلف اجتماعی و در عرصه محیطی به نقش‏آفرینی پرداخته و در تعامل یا رقابت با یکدیگر بسر می برند و بر اثر همین تعامل مداوم است که در هر زمان چشم‏انداز فرهنگی‏ ویژه‏ای خلق می‏شود. از آنجا که فرایند سیاسی متضمن ترکیبی از حالتهای‏ سه‏گانه ستیزه، رقابت و همکاری‏ است، بنابراین نواحی فرهنگی یا حوزه ‏های تمدنی در طول تاریخ‏ همواره اشکال سه‏گانه مذکور را در کنار هم به نمایش گذارده‏اند.( کرمی ، 30آبان1391)
6-5-2-4 ابعاد تقابل عربستان با سوریه
الف)مقابله با سیاستهای حکومت سوریه
یکی از جلوه های تقابل عربستان در برابر سوریه به سیاست های رادیکالیستی و تندروانه سوریه در منطقه بر می گردد. سعودی ها همواره سوریه را به خاطر مواضع رادیکالیستی و حمایت از گروههایی که سیاست وضع موجود را به خطر انداخته و مقاومت را در منطقه اشاعه می دهند، متهم نموده و آنرا خطری برای منافع و آینده پادشاهی های محافظه کار می دید. نگرانی عربستان تا حدود زیادی ریشه در واقعیت داشت، از آنجا که سوریه به تنهایی فاقد منابع کافی برای ادامه سیاست های خود در لبنان و اراضی اشغالی بود، اقدام به ائتلاف‌ سازی بدون توجه به‌ ایدئولوژی متحدین خود نمود. ائتلاف های جدید شرایط تازه‌ای را برای دستیابی به اهداف سوریه مهیا می‌ساخت. از ‌این رو در زمان حافظ اسد، سوریه به طور همزمان ائتلاف هایی را با کشورهای نفت خیز عربی، اتحاد شوروی و ‌ایران اسلامی ‌پی ریزی نمود که ‌این ائتلاف ها تا امروز به اشکال گوناگون با نوسان و شکست روبه رو بوده است. پس از حمایت های سیاسی و نظامی دولت حافظ اسد از ایران در جنگ با عراق، صدام حسین و ملک فهد پادشاه وقت عربستان در یک طرح مشترک، گروه اخوان المسلمین سوریه (که از گذشته مخالفت ها و درگیری هایی با حزب بعث و حافظ اسد داشتند) را تحریک کردند و جنگی داخلی طی سال های 1982-1984 بر سوریه تحمیل نمودند تا شاید از مواضع حمایتی خود از ایران کوتاه بیاید. حافظ اسد پس از کنترل جنگ داخلی که نزدیک به20 هزار کشته داشت، عراق را به حمایت از اخوان مسلمین و دخالت در سوریه متهم کرد و به این بهانه تمام مرزهای خود را با عراق طی جنگ تحمیلی مسدود نمود. در واقع تقابل این دو ایدئولوژی همواره سایه خود را بر نگرش و طرز تلقی دو کشور سوریه و عربستان از یکدیگر بر جای گذاشته است. برای مثال در اجلاس دمشق در مارس 1991 که با شرکت شش کشور شورای همکاری خلیج فارس بعلاوه مصر و سوریه موسوم به طرح امنیتی 2+6 برای انجام همکاری های اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی میان اعضا شکل گرفت، عربستان و مصر میانه رو در یک سر طیف با سوریه رادیکال در طرف دیگر قرار داشتند که نهایتاً با شکست مواجه گردید.
در واقع عربستان از زمان مرگ حافظ اسد و بخصوص روی کار آمدن بشار اسد نگاه مساعدی به سوریه نداشته است. چرا که بشار اسد بسیار مستقلانه تر از سیاست های منطقه ای عربی عمل نموده است. مثلاً در دهه 1990 مثلث عربستان، مصر و سوریه جهت دهنده به دیپلماسی کلی جهان عرب بود و مشکلات و بحران های جهان عرب در چارچوب این مثلث تعریف می شد. اما از زمان به قدرت رسیدن بشار اسد، این مثلث تضعیف شد و نهایتاً از سال 2005 و با ترور رفیق حریری به طور کامل از هم فروپاشید و به دو محور تقسیم شد که یک محور مشخصاٌ ایران و سوریه است. برای همین عربستان هیچ نگاه مساعدی به نظام سوریه بعد از حافظ اسد نداشته و بحران سوریه فرصت خوبی را برای عربستان فراهم نموده است تا با ساقط کردن اسد، سیاست های رادیکالی وی را نیز از میان بردارد.(کرمی 30 آبان 1391)
ب ) تلاش برای توسعه سلفی گری در سوریه
یکی از دلیل عربستان برای مداخله در سوریه و تقویت جبهه مخالفان بشار اسد، ارائه الگوی نظم جانشین در منطقه با اندیشه سلفی گری است. امری که حاکی از تقابل ایدئولوژیکی است و به اقلیت علوی حاکم در مقابل اکثریت سنی بر می گردد. در مقطع اخیر سلفی ها به نوعی حامل گفتمان اسلام گرایی افراطی هستند که البته نسبت به القاعده ملایم تر محسوب می شوند. در واقع عربستان حامل این گفتمان می تواند بسترساز ایجاد نوعی تنش مذهبی باشد. در واقع امر، عربستان از این فاکتور در تلاش است تا با نشان دادن تقابل شیعی و سنی و حمایت از اکثریت سنی ضمن مهار مخالفان داخلی و حفظ همبستگی میان آنها، حمایت خود را از برادران اهل تسنن سوریه که در زیر مشت آهنین نظم علوی و متحد وفادار ایران شیعی قرار دارند، ابراز دارد. امری که به دولت عربستان اجازه می دهد تا اعتبار مذهبی خود را به مخالفان داخلی اش نشان دهد. وهابیونی که در رسانه ها و تلویزیون های ماهواره ای به گریه افتاده و خواستار جهاد در سوریه هستند. وهابیونی که به دلیل داشتن مواضع قشری و سفت و سخت، با مخالفت علما و قضات درجه اول و صاحب نفوذ مذاهب اربعه در شهرهایی چون دمشق و قاهره روبه رو شدند. در واقع بحران سوریه برای عربستان حاکی از کشتن دو پرنده با یک سنگ است.
در واقع تفسیر وهابی در نگاه عربستان به آنچه که در سوریه می گذرد وجود دارد، کمک هایی که سعودی ها به مجاهدین افغان در شوروی نمودند از این زاویه معنا می یابد. سعودی ها در اواخر دهه 1970 به مدد ثروتهای نفتی، جبهه ضد کمونیستی و مبارزه با دولت ها و جنبش های کمونیستی را در پیش گرفتند و با بیش از 5/7 بیلیون دلار در قالب کمک های خارجی و تسلیحاتی در مصر، یمن شمالی، پاکستان و سودان به تقویت نیروهای وابسته به خود بودند. حمایت از عملیات های ضد شوروی و ضد لیبیایی و حمایت از هم پیمانانش در آنگولا، چاد، اریتره و سومالی. اکنون  هم حمایت های مالی و تسلیحاتی که از مخالفان و ارتش آزادی بخش در سوریه می نماید، همگی تلاشی است برای تقویت و روی کار آوردن سنی هایی که در خلاء قدرت همراهی خود را با عربستان نشان دهند. ریاض اکنون روی کمک اخوان المسلمین و متحدانش حساب باز کرده است. اخوان المسلمین بهترین گروه سازمان یافته محسوب می شود که به احتمال زیاد می تواند در دراز مدت خلاء قدرت را در این کشور پر کند. ریاض در طول سه دهه گذشته به تمام معارضین فراری به ویژه اخوان المسلمین و سلفی‌های تندرو پناه داد و آنها در مؤسسات فرهنگی، دانشگاهی و آموزش به خدمت گرفت. ریاض امیدوار است موقعیت بشار اسد در سوریه را با رهبری سنی مذهب خود هماهنگ کرده و از دمشق یک دولت مخالف با ایران بسازد. این امیدی است که ریاض در کوتاه مدت به آن دل بسته است، چرا که احتمال دارد سوریه با جنگ داخلی مواجه شود، درگیری ها و جنگ های فرقه ای که در نهایت می تواند به ایجاد دولتی جدید منجر گردد.
هر چند نباید این نکته را نیز از نظر دور داشت که رشد سلفی گری و حمایت از اندیشه های سلفی می تواند حکم شمشیر دولبه را برای عربستان داشته باشد. حمایت هایی که تحت عنوان ارزش های عرب در جهاد علیه اتحاد شوروی در افغانستان دهه 1980 انجام شد، فاکتور اصلی در توسعه القاعده  بر اساس ایده سلفی بود که بعدها علیه حاکمان سعودی چرخش پیدا نمود. از سوی دیگر حمایت هایی که از قوه مققنه انتخابی در عربستان سعودی می شود، اقدام قابل توجهی از فعالیت های سلفی است که چرخشی در اندیشه های سیاسی سلفی به حساب می آید، امری که قبلاً توسط این گروه به عنوان اندیشه ای غیر اسلامی تعبیر می شد. همچنین رشد فعالیت های دموکراتیک سلفی در مصر می تواند نعمت درهم برهمی برای حاکمان سعودی باشد.( کرمی ،30 آبان1391)
7-5-2-4 دورنمای اهداف عربستان در سوریه
موج تحولات جهان عرب، محیط ژئوپلیتیکی و ژئوکالچری عربستان سعودی را در محاصره تحولاتی قرار داد و موجب شد تا سیاست حفظ وضع موجود این کشور به چالش کشیده شود. بر این مبنا بحران سوریه کانونی شد تا عربستان بتواند معادلات قدرت در حال شکل گیری را دگرگون سازد و در مقابل نظم ایجاد شده موازنه ایجاد کند. نقشی که عربستان در چارچوب استراتژی غربی - عربی بازی می کند، تضعیف سوریه یا حذف نقش منطقه ای سوریه را می طلبد.
در سطح ژئوکالچری نیز می توان اذعان نمود که تقابل گفتمانی موجود باعث می‌شود تا کل موضوعات خاورمیانه از بحث‌ نوع حکومت و تغییر نظام‌های سیاسی در اثر ظهور جنبش های مردمی به سمت تنش‌های مذهبی سیر کند. این روند مبتنی بر نوعی استراتژی برای حفظ بقای نظام سیاسی اقتدارگرا و سنتی سعودی و ارتقای جایگاه و نفوذ و نقش‌آفرینی منطقه ای عربستان محسوب می شود. نقشی که با حذف سیاست های رادیکالیستی سوریه و حمایت از جریان سلفی در منطقه معنا پیدا خواهد نمود. بر این مبنا پشتیبانی مالی، رسانه ای و تسلیحاتی به مخالفین سوری می تواند تعدیل فشارها و قیام های جهان عرب و مدیریت تحولات به سمت و سوی نوعی تغییرات با سازوکار قاعده مند را در پی داشته باشد که تبادل قدرت و انتقال قدرت و خروج نخبگان سابق از قدرت را قاعده مند کند. در پایان می­توان گفت که موفقیت عربستان در ساقط کردن نظام سوریه می تواند موفقیت مهمی برای احیای نقش منطقه ای عربستان و آینده سیاست های عربی سعودی ها باشد و بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و شکل گیری ائتلاف ها و دسته بندی های جدید منطقه ای تأثیرات قابل توجهی بر جای بگذارد.(کرمی ،30 آبان1391)
گفتار ششم
6-2-4 عملکرد تشکیلاتی جنبش القاعده و نقش مهم آن در تحرکات اخیر خاورمیانه

- بنابراین در مقایسه یافته های اصلی صفات مورد بررسی در این تحقیق مثل میانگین های: ارتفاع گیاه در مرحله گلدهی، تعداد شاخه های فرعی (جانبی) گیاه، تعداد گل بر روی هر گیاه، وزن تر شاخه و ساقه (گرم)، وزن تر گل و برگ (گرم)، کل وزن تر گیاه، وزن خشک شاخه و ساقه (گرم)، وزن خشک گل و برگ (گرم)، کل وزن خشک گیاه و مقدار اسانس گیاه در تیمارهای مختلف به این نتیجه رسیدیم که میانگین میزان تیمارهای کودهای آلی: ورمی کمپوست و کود حیوانی بطور مشترک از دیگر تیمارهای کودی مورد مطالعه بالاتر و بیشتر می باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

- نتایج این تحقیق نشان داد که اثر تیمارهای مختلف کودهای آلی: ورمی کمپوست و کود حیوانی در میزان رشد و بهبود ویژگی های رشدی و مقدار اسانس گیاه مرزه تابستانه تاثیر مثبتی دارد. در این راستا رضوانی مقدم و همکاران در ۱۳۸۸ در تحقیقی با عنوان بررسی اثر کودهای بیولوژیک و آلی بر برخی صفات کمی و مقدار اسانس گیاه دارویی مرزه گزارش دادند که کاربرد کودهای بیولوژیک و آلی می تواند در بهبود خصوصیات کمی و کیفی مرزه موثر باشند و استفاده از ورمی کمپوست و کودهای بیولوژیک در بهبود ویژگی های رشدی و عملکرد گیاه دارویی مرزه تاثیر مثبتی دارد. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده رضوانی مقدم و همکاران همسویی و مطابقت وجود دارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که خصوصیات رشدی مرزه تابستانه تحت تاثیر تیمارهای مختلف زراعی قرار دارد. در این راستا محمدپور و همکاران در سال ۱۳۸۹ در تحقیقی با عنوان تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد مرزه تابستانه به این نتیجه رسیدند که خصوصیات مورفولوژیک مرزه که اغلب از اجزای عملکرد پیکر رویشی محسوب می شوند، تحت تاثیر تیمارهای زراعی قرار داشته و با مدیریت صحیح می توان عملکرد رویشی را افزایش داد. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده محمدپور و همکاران همسویی و مطابقت وجود دارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای زیستی و کودهای آلی به تنهایی و در مقایسه با کود شیمیایی ترکیبی در تیمارهای مختلف در بهبود صفات کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه تاثیر مثبتی داشته است. در این راستا مکی زاده تفنی و همکاران در سال ۱۳۸۷ در تحقیقی با عنوان اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه مرزه گزارش دادند که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود صفات کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه تاثیر مثبتی داشته و به جای مصرف مداوم کود شیمیایی می توان با استفاده بهینه از نهاده های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودکی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده مکی زاده تفنی و همکاران همسویی و مطابقت وجود دارد.
- نتایج و بررسی های این تحقیق نشان داد که استفاده از کودهای شیمیایی در مزارع کشت سبزیجات کاربرد زیادی دارد که سبب آلودگی خاک، آب، محصولات زارعی و محیط زیست می شود. در این راستا مومیوند و همکاران در سال ۱۳۸۸در تحقیقی با عنوان تاثیر کاربرد نیتروژن و کربنات کلسیم بر تجمع نیترات و عملکرد گیاه دارویی مرزه تابستانه به این نتیجه رسیدند که امروزه استفاده از کودهای نیتروژن دار در کشت و کار سبزیجات افزایش چشمگیری یافته است که نتیجه آن تجمع نیترات در سبزیجات، آلودگی آب های سطحی و زیر زمینی و آلودگی اکوسیستم ها است و این امر می تواند برای سلامتی انسان و محیط زیست بسیار خطرناک باشد. در صورتی که مصرف مرزه جنبه تازه خوری و یا ادویه ای داشته باشد باید در کاربرد کودهای شیمیایی به خصوص نیتروژن احتیاط لازم را انجام داد و در صورت امکان از روش های تلفیقی و ارگانیک برای تغذیه این نوع سبزیجات استفاده کرد. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده مومیوند و همکاران همسویی و مطابقت وجود دارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که همبستگی بالا و معنی داری بین عملکرد اسانس با ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی وجود دارد. در این راستا زراع و همکاران در سال ۱۳۸۸ در تحقیقی با عنوان تغییرات اسانس و برخی ویژگی های کمی گیاه مرزه تحت تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و کمپوست زباله شهری گزارش دادند که همبستگی بالا و معنی داری بین عملکرد اسانس با ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی بود و نیتروژن بر عملکرد اسانس مرزه تاثیر معنی داری داشت و با افزایش مقادیر کود مصرفی عملکرد اسانس نیز افزایش یافت که به سبب افزایش عملکرد ماده خشک در واحد سطح است. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده زراع و همکاران همسویی و مطابقت وجود دارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که وزن خشک اندام رویشی و عملکرد اسانس در تیمارهای کشت خالص کودهای آلی ورمی کمپوست و کود حیوانی به طور معنی داری بیشتر از دیگر تیمارهای کودهای شیمیایی ترکیبی بود. در این راستا حسن زاده اول و همکاران در سال ۱۳۸۴ در تحقیقی با عنوان اثر تراکم بر خصوصیات زراعی و عملکرد مرزه و شبدر ایرانی در کشت مخلوط به این نتیجه رسیدند که وزن خشک اندام رویشی و عملکرد اسانس مرزه در تیمارهای کشت خالص به طور معنی داری بیشتر از تیمارهای کشت مخلوط بود و وزن خشک مرزه با افزایش تراکم در تیمارهای کشت خالص کاهش اما در تیمارهای کشت مخلوط افزایش یافت. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده حسن زاده اول و همکاران همسویی و مطابقت وجود دارد.
- با توجه به عدم مصرف هیچ گونه کودی در تیمار شاهد می توان دریافت که عدم اعمال کودهای آلی و شیمیایی در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده فنول در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کودی حیوانی در این تیمار می توان دریافت که اعمال این کود در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده ۱ , ۲ – Benzene dicarboxylic acid در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کود ورمی کمپوست در این تیمار می توان دریافت که اعمال این کود در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده Bicyclo ( 3.1.1 ) heptan در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کودهای شیمیایی ترکیبی در تیمار چهار - NPK (60،۵۰،۵۰) می توان دریافت که اعمال کودهای شیمیایی در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده Di - n – octyl phthalate در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کودهای شیمیایی ترکیبی در تیمار پنج - NPK (80،۷۰،۵۰) می توان دریافت که اعمال کودهای شیمیایی در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده فنول در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کودهای شیمیایی ترکیبی در تیمار شش - NPK (60،۵۰،۸۰) می توان دریافت که اعمال کودهای شیمیایی در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده Di - n – octyl phthalate در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کودهای شیمیایی ترکیبی در تیمار هفت - NPK (80،۷۰،۸۰) می توان دریافت که اعمال کودهای شیمیایی در این تیمار باعث افزایش مقدار ماده۱ , ۲ – Benzene dicarboxylic acid در اسانس گیاه مرزه تابستانه شده است.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده alpha – Thujene در تیمار شاهد که بدون مصرف کود بود نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده Alpha-pinene در تیمار شاهد که بدون مصرف کود بود نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده beta-myrcene در تیمار شاهد که بدون مصرف کود بود نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده alpha-terpinen در تیمار چهار نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده gamma-terpinene در تیمار پنج نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده Phenol در تیمار پنج نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده bicyclogermacrene در تیمار شاهد نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده bête-bisabolene در تیمار شاهد نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده Di – n – octylph thalate در تیمار شش نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده ۱ , ۲ – Benzene dicarboxylic acid در تیمار کود حیوانی نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده Trance-anethole در تیمار کود حیوانی نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- با توجه به مصرف کودهای آلی و شیمیایی در این تحقیق و مقایسه آن بین تیمارهای مختلف می توان دریافت که ماده Benzen در تیمار کود حیوانی نتیجه بهتر و بالاتری در اسانس گیاه مرزه تابستانه داشت.
- نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین تعداد ترکیبات اسانس گیاه مرزه تابستانه تحت تاثیر کودهای شیمیایی و بالاترین درصد ترکیبات تحت تاثیر کودهای آلی بدست آمد. در این راستا مکی زاده تفنی و همکاران در سال ۱۳۸۷ در تحقیقی با عنوان اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه مرزه گزارش دادند که درصد اسانس به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و کاربرد کود شیمیایی بیشترین درصد اسانس را نسبت به کودهای زیستی به همراه داشت. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده مکی زاده تفنی و همکاران همسویی و مطابقت وجود ندارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که عمده ترین ترکیبهای شناسایی شده از اسانس گیاه مرزه تابستانه ترکیبات فنلی و گاما – ترپینن و … بوده است. در این راستا احمدی و همکاران در سال ۱۳۸۲ در تحقیقی با عنوان مقایسه ترکیب های موجود در اسانس مرزه بختیاری در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل در رویشگاه و مرزعه به این نتیجه رسیدند که عمده ترین ترکیبهای شناسایی شده در مرحله گلدهی کامل در مزرعه پارا–سیمن و کارواکرول بوده است. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده احمدی و همکاران همسویی و مطابقت وجود ندارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که عمده ترین ترکیبهای شناسایی شده از اسانس گیاه مرزه تابستانه بی سیکلو هپتان، بنزن دی کربوکسیلیک اسید، فنل، دی ان اکتیل فتالات و گاما – ترپینن می باشد. در این راستا اکبری نیا و همکاران در سال ۱۳۸۶ در تحقیقی با عنوان شناسایی ترکیب های معطر گیاه دارویی مرزه سهندی کشت شده در قزوین گزارش دادند که عصاره مرزه سهندی کشت شده دارای فنول های منوترپن است. تیمول، گاماترپینن و پاراسیمن از ترکیب های اصلی عصاره بودند. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده اکبری نیا و همکاران همسویی و مطابقت وجود ندارد.
- نتایج این تحقیق نشان داد که ترکیبات عمده اسانس مرزه تابستانه بی سیکلو هپتان، بنزن دی کربوکسیلیک اسید، فنل، دی ان اکتیل فتالات و گاما – ترپینن بوده است. در این راستا تجلی و همکاران در سال ۱۳۹۰ در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر مراحل فنولوژیک بر روی درصد و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه مرتعی مرزه تابستانه به این نتیجه رسیدند که سه ترکیب اصلی اسانس گیاه مرزه تابستانه به ترتیب تیمول، گاما ترپینن و کارواکرول می باشد. لذا نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج بدست آمده تجلی و همکاران همسویی و مطابقت وجود ندارد.
نتیجه گیری کلی
- کاربرد کودهای آلی (ورمی کمپوست و کود حیوانی گوسفندی) می تواند بر رشد کمی و کیفی پیکر رویشی گیاه و مقدار اسانس گیاه دارویی مرزه تابستانه تاثیر مثبتی داشته باشد.
- کاربرد کودهای آلی در مقایسه با کودهای شیمیایی می توانند سبب بهبود ویژگی های خاک و حاصلخیزی بهتر آن شود. تولید ارگانیک و طبیعی گیاهان دارویی که مصارف غذایی، طبی و آرایشی دارند می تواند سبب تولید محصولات سالم شده و آلودگی های محیط زیست (خاک و آب و …) را کاهش دهد.
- کاربرد اسانس گونه های مختلف گیاهان دارویی به خصوص مرزه تابستانه در فرآورده های دارویی، غذایی و بهداشتی بستگی به ترکیب های شیمیایی موجود در اسانس دارد.
- به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که به جای مصرف مداوم کود شیمیایی می توان با استفاده بهینه از کودهای آلی به خصوص کود ورمی کمپوست و کود حیوانی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی و تولید محصولات سالم زراعی گام برداشت، هر چند که باید در خصوص کاربرد اقتصادی کودهای آلی مثل کود ورمی کمپوست در زمین های زراعی توجه بیشتری صورت بگیرد.
- با توجه به تنوّع ترکیبات موجود در اسانس گیاه مرزه تابستانه و نوع کاشت آن در مناطق مختلف، شناسایی و تعیین نوع و درصد ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس آن می تواند در استفاده کاربردی تر از گیاهان دارویی موثر باشد.
- تعداد ۲۸ ماده اصلی از ترکیبات موجود در اسانس مرزه تابستانه در تیمارهای مختلف استخراج شد. بیشترین تعداد ترکیبات اسانس از نظر تنوع و میزان ماده مؤثره در تیمار شاهد، تیمار چهار با کودهای شیمیایی ترکیبی - NPK (60،۵۰،۵۰)، تیمار شش با کودهای شیمیایی ترکیبی - NPK (60،۵۰،۸۰) و کمترین تنوع ترکیبات اسانس در تیمار کود حیوانی، تیمار کود ورمی کمپوست و تیمار هفت با کودهای شیمیایی ترکیبی - NPK (80،۷۰،۸۰) مشاهده شد. بالاترین میزان ترکیبات اسانس نسبت به تیمارهای کودی دیگر در تیمار کود حیوانی، تیمار کود ورمی کمپوست و تیمار هفت با کودهای شیمیایی ترکیبی - NPK (80،۷۰،۸۰) بدست آمد.
- تیمار کود حیوانی و تیمار کود ورمی کمپوست با توجه به میزان رشد کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه تابستانه تأثیر بهتری در میان تیمارهای کودی مورد بررسی داشتند.
پیشنهادات
- با توجه به تأثیر خوب کودهای آلی: کود حیوانی و کود ورمی کمپوست در خصوصیات رشدی گیاه مرزه تابستانه پیشنهاد می­گردد از مقادیر مختلف این کودها استفاده شود.
- با توجه به این که مرزه تابستانه در سال دو تا سه نوبت قابل برداشت می باشد پیشنهاد می­گردد که خصوصیات رشدی این گیاه و بازده اسانس و ترکیبات موجود در اسانس آن در برداشت­های دوم و سوم نیز مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرد.
- با توجه به اینکه گیاه در مرحله گلدهی حاوی بیشترین مقدار ماده موثره با کیفیت می باشند باید در این مرحله اقدام به برداشت و جمع آوری آن نمود و آماده کردن به موقع و سریع گیاهان دارویی جهت خشک شدن در حفظ کیفیت و حفظ مواد موثره اسانس آن گیاه تأثیر مثبتی دارد با توجه چگونگی خشک کردن گیاهان دارویی پیشنهاد می شود که روش های مختلف خشک کردن گیاهان بر روی کمیّت و کیفیّت اسانس آنها مورد بررسی قرار بگیرد.
- با توجه به اینکه کمیّت و کیفیّت مواد موثره اسانس بدست آمده در گیاهان دارویی مثل: گلها، برگ و ساقه و زمان مناسب برداشت آن متفاوت می باشد، پیشنهاد می­ شود که مطالعه و تحقیق بیشتری در مورد زمان مناسب برداشت و اسانس موجود در اندام­های مختلف پیکر رویشی گیاه مرزه تابستانه از نظر کمیّت و کیفیّت و مقایسه آنها با یگدیکر انجام شود.
- با توجه به کاربردهای مختلف غذایی، طبی و بهداشتی گیاه دارویی مرزه تابستانه و اهمیت اقتصادی آن پیشنهاد می شود تحقیقات جامع تر و دقیق تر علمی و صنعتی بر روی این گیاه و گیاهان شاخص خانواده نعناعیان صورت بگیرید.
- با توجه به ضرورت تولید محصولات گیاهی سالم و اورگانیک در نظام زراعی، به نظر می رسد که استفاده از کودهای آلی: کود ورمی کمپوست و کود حیوانی گوسفندی می تواند به عنوان طرحی مناسب در راستای اهداف و تولید کشاورزی پایدار در تولید محصولات گیاهان دارویی مد نظر واقع شود.
- با توجه به هزینه های بالای استفاده از کودهای آلی در مقابل کودهای شیمیایی در مقیاس بالا در زمین های زارعی، لازم می باشد تا در خصوص استفاده اقتصادی از کودهای آلی مخصوصا کود ورمی کمپوست راهکارهای مناسبی ارائه شود.
- با توجه به ارزش اقتصادی و کاربرد اسانس گیاه دارویی مرزه تابستانه در زمینه های مختلف غذایی، طبی و بهداشتی لازم می باشد تا تحقیقات بیشتری در خصوص استفاده از اسانس مرزه تابستانه صورت پذیرد.
منابع
۱- آذرتیوند، حسین، زراع چاهوکی، محمد علی، ۱۳۸۷، اصلاح مراتع، انتشارات دانشگاه تهران.
۲- اطمینان اقطاعی، اشکان، ۱۳۹۰، شناسایی گیاهان مرتعی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت.
۳- امید بیگی، رضا، ۱۳۷۴، رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی، انتشارات فکر روز، چاپ اول.
۴- امید بیگی، رضا، ۱۳۸۸، تولید و فرآوری گیاهان دارویی، انتشارات استان قدس رضوی – به نشر، جلد اول، چاپ پنجم.
۵- امید بیگی، رضا، ۱۳۸۸، تولید و فرآوری گیاهان دارویی، انتشارات استان قدس رضوی – به نشر، جلد دوم، چاپ پنجم.
۶- بوت، الکساندرا، بنیتس، خوزه، ۱۳۹۱، اهمیت مواد آلی خاک،عسگری، حمید رضا، انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
۷- حسنی زاده، حسن، ۱۳۸۹، پرورش سبزی در باغ و خانه، انتشارات کیان ایران.
۸- حکیمی میبدی، محمد حسین، بمان میرجلیلی، علی، ۱۳۸۴، گیاهان مرتعی در مرتعداری، موسسه انتشارات یزد.
۹- جم زاد، زیبا، ۱۳۸۸، آویشن ها و مرزه های ایران، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، چاپ اول.

۲-۸-۴ محرک‌های مدیریت سود
مطالعات در مورد محرک‌های مدیریت سود عمدتاً در سه زمینه کلی به حداقل رساندن هزینه‌های سیاسی، به حداقل رساندن هزینه و به حداکثر رساندن ثروت مدیران انجام می‌شود. برخی از سرفصل‌های عمده این مطالعات به شرح جدول ۲-۲ است. (کامیاب تیموری،۱۳۸۹)
(جدول ۲-۲) محرک‌های مدیریت سود

۲-۸-۵ اقلام تعهدی
زای (۲۰۰۱)، اقلام تعهدی را فاصله میان جریانات نقد عملیاتی و سود حسابداری تعریف کرده است.
کل اقلام تعهدی = سود – جریانات نقد
جونز (۱۹۹۱)، تفاوت میان سود و وجه نقد حاصل از عملیات را بعنوان اقلام تعهدی شناسایی کرده است. اسلوان (۱۹۹۶)، تفاوت میان سود و وجه نقد حاصل از عملیات را بعنوان اقلام تعهدی تعریف نموده است. اسلوان^[۱۰۵] در جایی دیگر (۱۹۹۶)، اقلام تعهدی را بعنوان تغییر در سرمایه در گردش غیر نقدی منهای هزینه استهلاک تعریف نمود.
برای دستیابی به یک اندازه‌گیری جامع از اقلام تعهدی، عنوان می‌شود که در صورت عدم استفاده از حسابداری تعهدی (استفاده از حسابداری نقدی) تنها حساب‌های نقدی در ترازنامه منعکس می‌شود. لذا گزارش سایر حساب‌های دارایی و بدهی دیگر در ترازنامه، نتیجه بکارگیری حسابداری تعهدی است (ریچاردسون و دیگران ۲۰۰۵).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مشایخی و دیگران در تحقیقی با عنوان “نقش اقلام تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، وجوه نقد حاصل از عملیات را به این دلیل که کمتر مورد دستکاری و اعمال نظر مدیریت قرار می‌گیرد، بعنوان معیار اصلی شرکت در نظر گرفته‌اند و ارتباط آنرا با اقلام تعهدی اختیاری مورد بررسی قرار داده اند. نتیجه اینکه وجوه حاصل از عملیات و اقلام تعهدی اختیاری با یکدیگر ارتباط معکوس دارند و مدیران واحدهای تجاری در هنگام کاهش وجوه نقد حاصل از عملیات که بیانگر عملکرد ضعیف واحد تجاری است، به منظور جبران این موضوع، اقدام به افزایش سود از طریق افزایش اقلام تعهدی اختیاری می‌کنند.
بالسم و همکاران (۲۰۰۳)، سودی را با کیفیت می‌دانند که کیفیت اقلام تعهدی و ضریب واکنش آن بالا باشد.
مایرز و همکاران (۲۰۰۳) نیز سودی را با کیفیت تلقی می‌کنند که کیفیت اقلام تعهدی آن بالا و اقلام تعهدی غیر عادی آن کم باشد.
گونگ و دیگران (۲۰۰۹) در مقاله‌ای با عنوان “ارتباط خطاهای پیش بینی مدیریت سود و اقلام تعهدی” به این نکته پی بردند که این ارتباط مثبت است و به هر میزان اقلام تعهدی بیشتر باشد، خطای کشف مدیریت سود نیز بیشتر است. در واقع آنها اهمیت اقلام تعهدی را نشان دادند و اینکه بیشتر شدن اقلام تعهدی می‌تواند دارای تبعات بعدی باشد.
اقلام تعهدی به دو دسته اختیاری (غیر منتظره یا غیرعادی)^[۱۰۶] و غیر اختیاری (منتظره یا عادی)^[۱۰۷] تفکیک می‌شوند.
اقلام تعهدی اختیاری آنهایی هستند که مدیریت بر آنها کنترل داشته و می‌تواند آنها را به تأخیر بیندازد و یا حذف کند و یا ثبت و شناسایی آنرا تسریع کند. اقلام تعهدی منتظره اقلامی هستند که مدیریت نمی‌تواند آنها را کنترل نماید. از آنجا که اقلام تعهدی اختیاری، در اختیار مدیریت و قابل اعمال نظر توسط مدیریت است، از این اقلام بعنوان شاخصی در کشف مدیریت سود استفاده می‌شد. یکی از ابزارهای مدیریت برای انجام مدیریت سود، استفاده از اقلام تعهدی اختیاری است.
در حقیقت، اقلام تعهدی غیراختیاری، بواسطه مقررات، سازمان‌ها و دیگر عوامل خارجی دچار محدودیت هستند و اقلام تعهدی اختیاری، قابل اعمال نظر توسط مدیریت می‌باشند که همین توانایی اعمال نظر، باعث می‌شود که اقلام تعهدی اختیاری، بعنوان شاخصی جهت کشف مدیریت سود در واحدهای تجاری در نظر گرفته شود. از اینرو، در اغلب تحقیقات مدیریت سود، بر استفاده مدیریت از تعهدی‌های اختیاری تمرکز می‌شود. لذا مدلی برای تخمین اجزاء اختیاری اقلام تعهدی لازم است. (زمانی قورتولیش،۱۳۸۸).
۲-۸-۶ بررسی مدل‌های مختلف تفکیک اقلام تعهدی به اختیاری و غیر اختیاری
کل اقلام تعهدی، نقطه شروع مناسبی برای اندازه‌گیری اقلام تعهدی اختیاری است. مدل‌های مختلفی برای تفکیک اقلام تعهدی به اجزای اختیاری و غیراختیاری آن توسط محققین مختلف ارائه شده است. در ادامه به بررسی این مدل‌ها می‌پردازیم.
مدل هیلی^[۱۰۸]
هیلی (۱۹۸۵)، با مقایسه میانگین کل تعهدی‌ها که بر کل دارایی‌ها تقسیم شده است، وجود مدیریت سود را آزمون نمود. او نمونه خود را به سه گروه تقسیم نمود. اگر سود در جهت افزایش مدیریت شود در یک گروه و اگر به سمت کاهش مدیریت شود، در دو گروه دیگر قرار می‌گیرد. سپس، میانگین کل تعهدی‌ها موجود در گروه یک، با گروه‌های دیگر مقایسه می‌گردد. هیلی گروه مشاهداتی را که در آن سود به سمت افزایش مدیریت شده است، دوره برآورد و گروه مشاهداتی را که به سمت کاهش مدیریت شده است را دوره رخداد نامید. میانگین کل تعهدی‌ها در دوره برآورد. بیانگر میزان تعهدی‌های غیراختیاری است. (دچو، اسلون، سویینی ۱۹۹۵).
مدل دی آنجلو
دی آنجلو^[۱۰۹] (۱۹۸۶)، در آزمون مدیریت سود، اولین تفاوت در کل تعهدی‌ها را محاسبه نموده و فرض کرد در زمانی که هیچگونه مدیریت سودی وجود ندارد، این تفاوت صفر است. در این مدل، از کل تعهدی‌های دوره قبل تقسیم بر کل دارایی‌ها بعنوان اقلام غیراختیاری تعهدی‌ها استفاده شده است.
در حقیقت، مدل دی آنجلو، یک مورد خاص از مدل هیلی است که در آن دوره برآورد تعهدی‌های غیراختیاری، به مشاهدات سال قبل محدود شده است. مشخصه مشترک این دو مدل، این است که هر دو مدل از کل تعهدی‌های دوره تخمین، بعنوان معیار تعهدی‌های غیراختیاری استفاده می‌کنند. اگر تعهدیهای غیراختیاری در طول زمان ثابت باشند و میانگین تعهدی‌های اختیاری در دوره تخمین صفر باشد، دو مدل، تعهدی‌های غیراختیاری را بدون خطا اندازه‌گیری می‌کند، اما تعهدی‌های غیراختیاری از دوره‌ای به دوره دیگر تغییر می‌کند و به این ترتیب، هر دو مدل به سمت اندازه‌گیری خطادار اقلام تعهدی گرایش پیدا می‌کنند. اگر اقلام تعهدی غیراختیاری از حرکت تصادفی^[۱۱۰] پیروی کنند، باز هم مدل دی آنجلو، مناسب خواهد بود. کاپلان^[۱۱۱] (۱۹۸۵)، ثابت کرد که ماهیت فرایند حسابداری تعهدی به نوعی است که دیکته می‌کند باید در قبال تغییر شرایط اقتصادی، سطح تعهدی‌های غیراختیاری نیز تغییر کند.
مدل جونز
در این مدل فرض بر این است که اقلام تعهدی تابعی از فعالیت تجاری واقعی شرکت‌ها است و معیار فعالیت تجاری هر شرکت نیز از طریق فروش آن شرکت تعیین می‌شود (گای ۲۰۰۶).
جونز (۱۹۹۱) فرض ثابت بودن اقلام تعهدی غیراختیاری در طول زمان را کنار گذاشت و تلاش کرد اثر تغییر شرایط اقتصادی بر تعهدی‌های غیراختیاری را کنترل کند. در این مدل جونز فرض می‌کند که درآمد فروش غیراختیاری است. ضعف این مدل آن است که چنانچه سود از طریق درآمدهای اختیاری که جونز آنرا در نظر نگرفته است، مدیریت شود، مدل جونز بخشی از سود مدیریت شده را حذف می‌کند، چرا که جونز اقلام تعهدی منتظره را تابعی از درآمدها و اموال و ماشین آلات و تجهیزات می‌داند. منطق زیربنایی این مدل اینست که اقلام تعهدی اختیاری احتمالاً از اعمال اختیار مدیران ناشی می‌شود و بنابراین هر چه این اقلام تعهدی کمتر باشد سود با کیفیت‌تر خواهد بود.
مدل تعدیل شده جونز
دچو و همکاران (۱۹۹۵) برای از بین بردن محدودیت مدل جونز (فرض غیراختیاری بودن درآمد فروش) اقدام به تعدیل درآمد از طریق تغییرات حساب‌های دریافتنی نمودند. در این مدل فرض می‌شود که تمام تغییرات در فروش نسیه از مدیریت سود ناشی می‌شود.
مدل صنعت

۳۵۰

۵

LDPE

<0.01

۰٫۰۱۲

۰٫۱

EVOH 44%

۱-۵ چای
انواع چای شامل سیاه، سبز، سفید، اوولانگ^[۱۱] می باشند و به طور تقریبی ۷۶-۷۸% چای تولید در دنیا چای سیاه، ۲۰-۲۲% چای سبز و کمتر از ۲%چای اولونگ است(کاروری و همکاران، ۲۰۰۷)^[۱۲].

۱-۵-۱ چای سبز
چای سبز یک بوته همیشه سبز از خانواده Theaceae است، گونه های جنس Camellia در بسیاری از کشورها رشد می کند، با این وجود چین، هند، ژاپن و سریلانکا کشورهای اصلی تولیدکننده چای هستند(هولمان، ۲۰۰۰)^[۱۳]. ترکیب شیمیایی برگ های چای و دم کرده های آن تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله نوع چای، گونه بوته چای، سن برگ ها، فصل برداشت، آب وهوا، تکنولوژی های فرآوری و شرایط خشک کردن طی فرایند تولید چای، پیش زمینه ژئوشیمیایی خاک، روش کشت و پرورش و آلودگی محیطی می باشد(هولمان، ۲۰۰۰؛ فرناندز و همکاران^[۱۴]۲۰۰۰؛ وانسوندارا و شهیدی، ۱۹۹۷)^[۱۵]. چای محصولی است که از غنچه و جوانه های لطیف گیاهی از نوع کاملیا^[۱۶] پس از طی مراحل مختلفی مانند پلاس، مالش، تخمیر و خشک کردن به دست می آید. این نوع چای پس از چیدن برگ های چای در معرض بخار قرار می گیرد تا پیش از خشک شدن آنزیم های پلی فنل اکسیداز غیرفعال شوند در این فرآورده مقدار ترکیبات پلی فنل که مهمترین ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در برگ سبز چای هستند بیشتر از چای سیاه می باشد. مراحل فرآوری آن بدین ترتیب است که ابتدا برگ های پلاسیده در معرض هوای داغ قرار گرفته و سپس جهت غیرفعال شدن آنزیم های داخلی در دمای بالا خشک می شوند(سوزانده می شوند)، در ادامه مالش خورده و خشک می شوند و در نهایت تحت خشک شدن نهایی در دمای بالا(سوزاندن) قرار گرفته و محصول انتهایی که همان چای سبز که چایی تخمیر نشده می باشد بدست می آید.
۱-۵-۲ چای سفید
نوعی چای خاص و کمیاب است که وجه تسمیه خود را از نوعی گونه مخصوص چای گرفته، به علاوه نوع خاص روش فرآوری آن بعد از برداشت نیز سبب نامیدن این اسم شده است. این چای دارای تعداد زیادی غنچهاست که با دمبرگ های ریز نقره ای پوشیده شده اندکه بر رنگ سفید و روشن این چای تأثیر می گذارد. مراحل فرآوری آن بدین ترتیب است که ابتدا برگ های چای تحت خشک شدن مقدماتی با بخار قرار می گیرند، سپس زیر نور خورشید و به صورت طبیعی در معرض هوا خشک می شوند تا محصول نهایی یا همان چای سفید بدست آید.
۱-۵-۳ چای اولونگ
این نوع چای بوسیله اکسیداسیون ناقص برگ های چای به عنوان بخشی از فرایند حد واسط تهیه چای سیاه و سبز تولید می شود. در ابتدا برگ های چای در بیرون از سالن فرآوری و در معرض هوای آزاد به مدت ۵/۰ تا ۱ ساعت قرار گرفته تا پلاسیده شوند طی این پروسه ویژگی های طعم و بو چای بوجود می آیند، در ادامه پلاسیدن در درون سالن فرآوری و با انجام عمل مالش به مدت۶ الی ۸ ساعت به طور کامل انجام می گردد. سپس جهت غیرفعال شدن آنزیم های داخلی برگ ها سوزانده می شوند(خشک شدن در دمای بالا) و مجدداً مالش خورده و خشک می شوند و در نهایت سوزاندن نهایی روی آنها نیز صورت گرفته تا محصول نهایی با همان چای اولونگ که چایی نیمه تخمیر شده است بدست آید.
۱-۵-۴ چای سیاه
نوعی از فرآورده های چای است که پس از طی مراحل کامل فرآوری و یا چای سازی از برگ سبز به دست می آید. برگ های چای درون سالن فرآوری بدون انجام عمل مالش پلاسیده شده و سپس مالش می خورند و جهت اکسیداسیون مقدماتی توسط آنزیمهای پلی فنل اکسیداز قبل از خشک شدن نهایی اول مرطوب شده و به اتاقی جهت انجام عمل تخمیر منتقل شده، بعد از تخمیر برگ ها تحت خشک شدن نهایی قرار گرفته تا آنزیم های داخلی برگ غیرفعال شوند و در انتها چای کاملاً تخمیر شده یا همان چای سیاه بدست می آید.
برگ های چای منبع ترکیبات پلی فنل هستند، برگ های چای سبز حاوی فلاونوئیدها و علاوه بر آن اسیدهای فنولیک می باشند که ممکن است تا ۳۰% وزن خشک برگ های تازه را تشکیل دهد، اما آنها تنها ۱۰% وزن خشک چای سیاه را تشکیل می دهند. مهمترین گروه های پلی فنل های چای موادی هستند که هنوز به طور واحد نامگذاری نشده اند. اغلب برای این ترکیبات نام هایی از قبیل فلاونوئیدها، فلاون-۳-الس و یا کاتشین ها استفاده می شود. ۳ گروه اساسی پلی فنل های موجود در برگ های چای شامل کاتشین، تیوفلاوین ها و تیوروبیگین ها می باشند. کاتشین های مهم چای سبز عبارت از کاتشین، اپی کاتشین، گالوکاتشین، اپی کاتشین گالات، اپی گالوکاتشین و اپی گالوکاتشین گالات می باشند. ثابت شده که برگ های چای تنها محصول غذایی هستند که دارایاپی گالوکاتشین گالات^[۱۷] می باشند، اپی گالوکاتشین گالات یک ترکیب فعال است که دارای ۸ گروه آزاد OH می باشد و مشخص شده که دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بالایی است(گرمزا و همکاران، ۲۰۰۶)^[۱۸]. ترکیبات مذکور از بین برنده رادیکال های آزاد و چلاته کننده فلزات هستند و از رونوشت سازی آنزیم ها وفساد آنزیمی جلوگیری می کنند و دارای فعالیت های مفید ضدباکتریایی نیز هستند که این خصوصیات نشان دهنده توانایی بالای آنها به عنوان آنتی اکسیدان و نگهدارنده در صنایع غذایی مخصوصاً در زمینه نگهداری و حفظ فرآورده های گوشتی می باشد(هیگدون و فری^[۱۹]، ۲۰۰۳؛ مانزوکو وهمکاران^[۲۰]، ۱۹۹۸؛ تانگ و همکاران^[۲۱]،۲۰۰۱). همچنین پلی فنل های چای نقش مهمی در حفظ و نگهداری پروتئین ایفا می کنند(کارترینو و همکاران، ۱۹۹۸)^[۲۲]. از همین رو عصاره چای سبز به دلیل داشتن خصوصیات ذکر شده به عنوان یک ترکیب آنتی اکسیدانی با خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی موردتوجه واقع شده است(مانزوکو و همکاران، ۱۹۹۸، یانگ و همکاران، ۲۰۰۰)^[۲۳].
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

علیرغم ویژگی های بسیار مفید ترکیبات پلی فنل موجود در چای، لازم است در هنگام استفاده از این ترکیبات به تأثیر نامطلوب آن بر ویژگی های حسی مواد غذایی و همچنین تخمیر قوی آن ترکیبات غذایی اشاره کرد(میکین و همکاران، ۱۹۸۲)^[۲۴].
۱-۶ ماهی
ماهی و دیگر فرآورده های دریایی از مهمترین تولیدات اقتصادی بسیاری از کشورها می باشند(آبورگ و همکاران، ۲۰۰۲)^[۲۵].چربی ماهیان منبع مهمی از اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه امگا۳ و به طور عمده DHA^[26] و EPA^[27] است(لین و لین، ۲۰۰۴)^[۲۸].
ماهیان چرب مثل ماهی آزاد و قزل آلای رنگین کمان دارای سطوح بالایی از اسیدهای چرب چندغیراشباع^[۲۹] می باشند که به خاطر اثرات مفید اسیدهای چرب غیراشباع امگا۳ بر روی سلامتی، مصرف آنها توصیه می شوند. نقش DHA در رشد سلول های مغزی در طول بارداری و شبکیه چشم و نقش EPA در جلوگیری از ظهور بیماری قلبی به اثبات رسیده است(نووارو گارسیا و همکاران، ۲۰۰۴)^[۳۰]. اما از طرفی چربی ماهیان به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی از اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه^[۳۱]در مقابل فسادهای ناشی از اکسیداسیون بسیار حساس می باشند(ویسیتی و همکاران، ۲۰۰۳)^[۳۲]. عدم استفاده از تکنیک های مناسب نگهداری ماهیان و محصولات دریایی منجر به تغییرات سریع در فاکتورهای متفاوت شیمیایی، بیوشیمیایی و میکروبیولوژی محصول گردیده که پدیده کمپلکس فساد ماهی را به دنبال دارد(سلام و همکاران، ۲۰۰۷)^[۳۳]. در سال های اخیر، موارد زیادی از فساد مواد غذایی و بیماری های با منشأ غذایی ناشی از رشدمیکروارگانیسم های در سراسر جهان گزارش شده است(مید و همکاران^[۳۴]، شان وهمکاران، ۲۰۰۷)^[۳۵].
ماهیان آب شیرین محصولاتی با فسادپذیری بالایی هستند فساد باکتریایی در ماهی های نگهداری شده در یخچال و یا ماهیان منجمد و فرآورده های ماهی تحت شرایط نگهداری هوازی(درحضور اکسیژن) بوسیله باکتری های سرماگرا گرم منفی مثل Pseudomanas، Shewanella، Alteromonas، Flavobacterium spp ایجاد می شود. کیفیت ماهیان آب شیرین دغدغه ای مهم برای صنعت و مصرف کنندگان می باشد. با این وجود کاهش کیفیت مستقیماً وابسته به طبیعت گونه های ماهی و همچنین شرایط دستکاری و نگهداری است(رضایی و حسینی، ۲۰۰۸)^[۳۶].
اکسیداسیون در غذا به وسیله وجود انواع مختلف واکنش ها و در نتیجه تشکیل رادیکال های آزاد، هیدروپراکسیدها و محصولات دیگر فساد می باشد(بیلتز و گروسچ، ۱۹۹۹)^[۳۷]. غذاهای گوشتی در نتیجه برهم کنش^[۳۸] انواع مختلف رادیکال ها و یا از طریق اکسیداسیون چربی محصول فاسد می شوند. واکنش انوع اکسیژن، مانند رادیکال هیدروکسی^[۳۹]، آنیون سوپراکسید^[۴۰] و رادیکال های آکوکسیل^[۴۱] قادر به اکسیداسیون لیپیدها و پروتئین هستند(لین و لیانگ، ۲۰۰۲)^[۴۲]. ترکیبات فرار حاصل از شکسته شدن، واکنش اکسیداسیون و واکنش هیدرولیتیک چربی ها(هیدروپراکسیدها، آلدئیدها، کتون ها، اسیدهای چرب و …) بو، طعم، رنگ، بافت، ارزش غذایی و به طور کلی کیفیت را دستخوش تغییر کرده و و باعث عدم مطلوبیت برای مصرف کنندگان این منبع مهم غذایی می شود(هراس و همکاران،۲۰۰۰^[۴۳]؛ ساکاناکا و همکاران،۲۰۰۵)^[۴۴]. اقداماتی درجلوگیری و یا به تعویق انداختن فساد ماهی ها و فرآورده های آن گزارش شده است که از آن جمله می توان به کنترل درجه حرارت وکاهش آن، کنترل های لازم در محل فرآوری، بسته بندی تحت خلاء^[۴۵]، بسته بندی در اتمسفر اصلاح شده^[۴۶] و همچنین افزودن آنتی اکسیدان به مواد غذایی یکی از موثرترین شیوه های کاهش سرعت اکسایش چربی هاست. این شیوه به طرز فراگیری برای افزایش میزان ماندگاری مواد غذایی و بهبود پایداری لیپیدها و غذاهای لیپیدی و به تبع آن جلوگیری از افت خصوصیات حسی و ارزش تغذیه ای آن ها مورد استفاده قرار می گیرد(فرهوش، ۱۳۸۲). چون مرحله انتشار اکسیداسیون منجر به تشکیل یک سری واکنش رادیکال آزاد می شود استفاده از آنتی اکسیدان ها جهت کاهش سرعت اکسیداسیون معمول است(ویسیتی و همکاران، ۲۰۰۳)^[۴۷] . به طوریکه آنتی اکسیدان ها رادیکال های آزاد را به دام انداخته و از پیشرفت اکسیداسیون می کاهند(ویسیتی و همکاران، ۲۰۰۳).
کاربرد آنتی اکسیدان ها در مواد غذایی یکی از موثرترین شیوه های کاهش اکسیداسیون لیپیدها و افزایش عمر ماندگاری غذاهای لیپیدی و بنابراین جلوگیری از کاهش کیفیت حسی و تغذیه ای آنهاست. آنتی اکسیدان ها به هر ماده ای که قادر است از اکسیداسیون ماده اکسیدشونده جلوگیری کند و یا آن را به تأخیر اندازد، اطلاق می شود(پازوس و همکاران^[۴۸]، ۲۰۰۴؛ والنزول و همکاران^[۴۹]، ۱۹۹۱). هرچند به دلیل برگشت ناپذیری واکنش های فساد، امکان بهبود کیفیت یک محصول اکسید شده میسر نیست.(گلی۱۳۸۲). آنتی اکسیدان ها طی قرن ها به عنوان ترکیبات افزودنی به غذا مورد استفاده قرار گرفته اند، آن ها عمدتاً جهت به تأخیر انداختن تجمع رادیکال آزاد استفاده می شوند، از این رو سبب ایجاد تقویت در ثبات اکسیداتیو غذا می شوند(هالیول^[۵۰]، ۱۹۹۵؛ گمز و همکاران^[۵۱]، ۱۹۹۶).
ترکیبات آنتی اکسیدانی از طریق واکنش های مختلف از قبیل کند کردن مرحله آغاز و انتشار، مهار کاتالیزورها، پایدار ساختن هیدروپراکسیداها، تخریب یا ترکیب شدن با رادیکال ها، با توجه به نوع ساختمان شان، سرعت واکنش های اکسیداسیون را کند می کنند ولی به نظر می رسد که بیشتر آنتی اکسیدان ها از طریق ترکیب با رادیکال های پراکسی، که در مرحله انتشار یا تجزیه هیدروپراکسیدها ایجاد می شوند، سرعت اتواکسیداسیون را کاهش می دهند(حدادخداپرست، ۱۳۷۳).
ویژگی های لازم برای عمل آنتی اکسیدان ها
۱- موثر بودن درغلظت های کم
۲- سازگار بودن با ماده اولیه
۳-نداشتن اثر حسی یا ارگانولپتیکی
۴- سمی نبودن برای مصرف کننده(غیرمضر بودن)
۵- مقاوم بودن به حرارت که این خاصیت را (ویژگی حمل)^[۵۲]